6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Առաքել Սյունեցի | name-am-aliases = | name-ru = | name-ru-aliases = Аракел Сюнеци | name-lat = | name-en ...»:
{{Person
| name-am = Առաքել Սյունեցի
| name-am-aliases =
| name-ru =
| name-ru-aliases = Аракел Сюнеци
| name-lat =
| name-en = Arakel Syunetsi
| name-fr =
| image = Arakel Syunetsi.jpg
| birth-date = 1350
| birth-place =
| death-date = 1425
| death-place =
| description = Տաղերգու, փիլիսոփա, քերական, երաժշտության տեսաբան, եկեղեցական գործիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է մոտ 1350թ.:
Մահացել է 1425թ.:
==Կրթություն==
*Կրթությունն ստացել է Տաթևի համալսարանում, աշակերտել Հովնան Որոտնեցուն և [http://am.hayazg.info/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80_%D5%8F%D5%A1%D5%A9%D6%87%D5%A1%D6%81%D5%AB Գրիգոր Տաթևացուն]:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Աքրոստիկոսի վարպետ է:
*1407թ.-ից՝ Սյունյաց արքեպիսկոպոս:
==Ձեռքբերումներ==
*2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
*2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
*2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:
==Այլ==
*[http://am.hayazg.info/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80_%D5%8F%D5%A1%D5%A9%D6%87%D5%A1%D6%81%D5%AB Գրիգոր Տաթևացու] քրոջ որդին է:
*Նրա լավագույն գործը՝ «Ադամագիրքը» (1403), որը պարունակում է երեք պոեմ, կորուսյալ դրախտի մասին արևելյան մի տարբերակ է: Այդ երկին սերտորեն աղերսվում է «Դրախտագիրքը»: Երկրային դրախտից արտաքսված, տառապանքի դատապարտված մարդկությանը Առաքել Սյունեցին ցանկանում է առաջնորդել երկնային վայելքների հավիտենական դրախտը:
*Ըստ Առաքել Սյունեցու՝ աշխարհի բազմազանության հիմքում ընկած են չորս տարրերը: Պաշտպանել է Աստծո գոյության տիեզերագիտական ապացուցման թեզը: Առանձնացրել է իմացության զգայական և բնական աստիճանները: Հասկացությունների և նյութական օբյեկտների փոխհարաբերության հարցում շարունակել է Տաթևի դպրոցի նոմինալիստական ավանդույթները: Դավիթ Անհաղթի ոգով առաջադրել է մարդու ճանաչողական ունակությունների, գիտելիքների ձևերի, արվեստի և փիլիսոփայության դասակարգումը: Սոցիալ-բարոյագիտական հարցերում ելնում է կամքի ազատությունից՝ յուրաքանչյուր չարիք և բարիք մարդու ազատ գործողությունների, կամքի հետևանք է:
*Առաքել Սյունեցին հայ միջնադարյան երաժշտական մշակույթի քաջագիտակ և բանաստեղծ-երաժիշտ է: Մեզ են հասել նրա «Աղօթք ոտնալուին ի վերայ ջրոյն եւ իւղոյն», «Տաղ ձեռնադրութեան», մի ամբողջ շարք երգված տաղեր, որոնք որպես «քերթված» են հրատարակվել նոր շրջանի հայ գրականության էջերում: Մի քանիսը, անցնելով հայոց Պատարագի մեջ, իրենց եղանակներով գոյատևել են մինչև մեր ժամանակները («Ով պարտիզպան»):
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[http://www.example.org Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:]
=Հրապարակումներ մամուլում=
*[Arakel Syunetsi 01.jpg «Ադամագրքի» 1799թ. հրատարակության առաջին էջերը:]
=Մատենագիտություն=
*Առաքել Սյունեցի, Ադամագիրք, 1721, 1799:
*Առաքել Սյունեցի, Դրախտագիրք, 1956:
*Առաքել Սյունեցի, Յաղագս քերականութեան համառաւտ լուծմունք, Լոս Անջելես, 1982 (աշխատասիր. Լ. Խաչերյանի):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Մադոյան Ա., Առաքել Սյունեցի, Ե., 1987:
*Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.238.
*Абегян М. История древнеармянской литературы. Ер., 1975.
*Аракел Сюнеци и его стихотворения. Исследование и тексты М. Потуряна. Венеция, 1914 (на среднеарм. яз.).
*Аревшатян С.С. Философские взгляды Григора Татеваци. Ер., 1957.
*Видные деятели армянской культуры (V-XVIII века). Ред. Г.Х.Саркисян. Ер., 1982.
*Средневековая армянская лирика. Составление, предисловие и комментарий Л. Мкртчяна. Л., 1972.
*Чалоян В.К. История армянской философии. Ер., 1959.
*[http://abisoghomyan.com/2013/07/17/%D5%B0%D5%A1%D5%B5-%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D6%83%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80-2/ Հայ միջնադարյան փիլիսոփաներ:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:]
[[Category:թեգ1]] [[Category:թեգ2]]
| name-am = Առաքել Սյունեցի
| name-am-aliases =
| name-ru =
| name-ru-aliases = Аракел Сюнеци
| name-lat =
| name-en = Arakel Syunetsi
| name-fr =
| image = Arakel Syunetsi.jpg
| birth-date = 1350
| birth-place =
| death-date = 1425
| death-place =
| description = Տաղերգու, փիլիսոփա, քերական, երաժշտության տեսաբան, եկեղեցական գործիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է մոտ 1350թ.:
Մահացել է 1425թ.:
==Կրթություն==
*Կրթությունն ստացել է Տաթևի համալսարանում, աշակերտել Հովնան Որոտնեցուն և [http://am.hayazg.info/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80_%D5%8F%D5%A1%D5%A9%D6%87%D5%A1%D6%81%D5%AB Գրիգոր Տաթևացուն]:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Աքրոստիկոսի վարպետ է:
*1407թ.-ից՝ Սյունյաց արքեպիսկոպոս:
==Ձեռքբերումներ==
*2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
*2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
*2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:
==Այլ==
*[http://am.hayazg.info/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80_%D5%8F%D5%A1%D5%A9%D6%87%D5%A1%D6%81%D5%AB Գրիգոր Տաթևացու] քրոջ որդին է:
*Նրա լավագույն գործը՝ «Ադամագիրքը» (1403), որը պարունակում է երեք պոեմ, կորուսյալ դրախտի մասին արևելյան մի տարբերակ է: Այդ երկին սերտորեն աղերսվում է «Դրախտագիրքը»: Երկրային դրախտից արտաքսված, տառապանքի դատապարտված մարդկությանը Առաքել Սյունեցին ցանկանում է առաջնորդել երկնային վայելքների հավիտենական դրախտը:
*Ըստ Առաքել Սյունեցու՝ աշխարհի բազմազանության հիմքում ընկած են չորս տարրերը: Պաշտպանել է Աստծո գոյության տիեզերագիտական ապացուցման թեզը: Առանձնացրել է իմացության զգայական և բնական աստիճանները: Հասկացությունների և նյութական օբյեկտների փոխհարաբերության հարցում շարունակել է Տաթևի դպրոցի նոմինալիստական ավանդույթները: Դավիթ Անհաղթի ոգով առաջադրել է մարդու ճանաչողական ունակությունների, գիտելիքների ձևերի, արվեստի և փիլիսոփայության դասակարգումը: Սոցիալ-բարոյագիտական հարցերում ելնում է կամքի ազատությունից՝ յուրաքանչյուր չարիք և բարիք մարդու ազատ գործողությունների, կամքի հետևանք է:
*Առաքել Սյունեցին հայ միջնադարյան երաժշտական մշակույթի քաջագիտակ և բանաստեղծ-երաժիշտ է: Մեզ են հասել նրա «Աղօթք ոտնալուին ի վերայ ջրոյն եւ իւղոյն», «Տաղ ձեռնադրութեան», մի ամբողջ շարք երգված տաղեր, որոնք որպես «քերթված» են հրատարակվել նոր շրջանի հայ գրականության էջերում: Մի քանիսը, անցնելով հայոց Պատարագի մեջ, իրենց եղանակներով գոյատևել են մինչև մեր ժամանակները («Ով պարտիզպան»):
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[http://www.example.org Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:]
=Հրապարակումներ մամուլում=
*[Arakel Syunetsi 01.jpg «Ադամագրքի» 1799թ. հրատարակության առաջին էջերը:]
=Մատենագիտություն=
*Առաքել Սյունեցի, Ադամագիրք, 1721, 1799:
*Առաքել Սյունեցի, Դրախտագիրք, 1956:
*Առաքել Սյունեցի, Յաղագս քերականութեան համառաւտ լուծմունք, Լոս Անջելես, 1982 (աշխատասիր. Լ. Խաչերյանի):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Մադոյան Ա., Առաքել Սյունեցի, Ե., 1987:
*Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.238.
*Абегян М. История древнеармянской литературы. Ер., 1975.
*Аракел Сюнеци и его стихотворения. Исследование и тексты М. Потуряна. Венеция, 1914 (на среднеарм. яз.).
*Аревшатян С.С. Философские взгляды Григора Татеваци. Ер., 1957.
*Видные деятели армянской культуры (V-XVIII века). Ред. Г.Х.Саркисян. Ер., 1982.
*Средневековая армянская лирика. Составление, предисловие и комментарий Л. Мкртчяна. Л., 1972.
*Чалоян В.К. История армянской философии. Ер., 1959.
*[http://abisoghomyan.com/2013/07/17/%D5%B0%D5%A1%D5%B5-%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D6%83%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80-2/ Հայ միջնադարյան փիլիսոփաներ:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:]
[[Category:թեգ1]] [[Category:թեգ2]]
