93
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Անանիա Շիրակացի | name-am-aliases = Անանիա Շիրակավանցի | name-ru = Фамилия Имя Отчество | n...»:
{{Person
| name-am = Անանիա Շիրակացի
| name-am-aliases = Անանիա Շիրակավանցի
| name-ru = Фамилия Имя Отчество
| name-ru-aliases = Фамилия Имя Отчество2
| name-lat =
| name-en = Surname Name
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date =
| birth-place = Շիրակ
| death-date =
| death-place =
| description = Գիտնական, մաթեմատիկոս, փիլիսոփա, տիեզերագետ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է VII դարում Շիրակի Շիրակավան (Երազգավորս) կամ Անանիա (Անէանք) գյուղում:
==Կրթություն==
*Ուսանել է Դպրեվանքի դպրոցում:
*11 տարի ճանապարհորդել ու սովորել տարբեր երկրներում:
*8 տարի ուսանել է տրապիզոնցի հույն նշանավոր գիտնական Տյուքիկոսի դպրոցում:
==Այլ==
*ծավալել է գիտական գործունեություն՝ աստղագիտության, մաթեմատիկայի, տոմարագիտության, աշխարհագրության և այլ գիտությունների բնագավառներում, զբաղվել է մանկավարժությամբ:
*Բացել դպրոցներ, գրել դասագրքեր:
*Մշակել է իր սեփական իմաստասիրական համակարգը:
*Աստղագիտական աշխատություններում քննել է Արեգակի, Երկրագնդի, Լուսնի, աստղերի և տիեզերական երևույթների հետ կապված հարցեր:
*Նրան հայտնի են եղել Երկրի գնդաձևությունը, հակոտնյա աշխարհի գոյությունը, և որ լույսի տարածման արագությունը շատ ավելի մեծ է, քան ձայնինը:
*Կռահել է Լուսնի սեփական լույսից զուրկ պինդ մարմին լինելը:
*Ճիշտ է բացատրել Լուսնի փուլերի առաջացումը, Արեգակի և Լուսնի խավարումները, ծովերի մակընթացություններն ու տեղատվությունները:
*Համեմատությունների ու դատողությունների միջոցով եզրակացրել է, որ Արեգակը մեծ է թե' Լուսնից, թե' Երկրից և գտնվում է շատ մեծ հեռավորության վրա:
*Իր աշխատություններում նշել է աստղագիտական մի շարք գործնական կիրառություններ, կատարել է տոմարագիտական հաշվումներ և տվել է հայկական ու այլ օրացույցների որոշակի առնչություններ:
*Արժեքավոր է նրա հայկական աստղագիտական տերմինների մեկնաբանությունը:
*Մաթեմատիկական բովանդակությամբ աշխատություններից ամենաարժեքավորը թվաբանության դասագիրքն է՝ թվաբանության 4 գործողություններն ամփոփող աղյուսակով:
*Գիտական հետաքրքրություն են ներկայացնում նաև թանկարժեք քարերին, չափ ու կշռին, ֆիզիկային, օդերևութաբանությանը վերաբերող ուսումնասիրությունները:
*Անանիա Շիրակացոուն է վերագրվում «Աշխարհացոյցը», որտեղ կան արժեքավոր բազմաթիվ տեղեկություններ պատմական Հայաստանի ու նրա հարևան երկրների վերաբերյալ:
*Կազմել է ձայնագիտության բնագավառում իր ժամանակի չափանիշով առաջավոր ուսմունք ներկայացնող «Տասնակարգյան աղյուսակի» հայկակակն տարբերակը՝ ձայների, ձայնամիջոցների և ձայնաշարերի կազմությանը վերաբերող նոր գաղափարներով:
*Ըստ մի շարք աղբյուրների՝ հորինել է «քաղցրալուր» շարականներ:
=Մատենագիտություն=
*Ա. Աբրահամյան Տիեզերագիտութիւն Ա տոմար, Երևան, 1940:
*Ա. Աբրահամյան Լուսնի տարբերաշրջանները, Երևան, 1962:
*И. А. Орбели Вопросы и решения..., П., 1918;
*К. С. Тер-Давтян и С. С. Аревшатян Космография, перевод с древнеармянскогоб, Ереван, 1962.
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
* Աբրահամյան Ա., Անանիա Շիրակացու մատենագրությունը. ուսումնասիրություն, Երևան, 1944:
*Պետրոսյան Գ., Մաթեմատիկան Հայաստանում հին և միջին դարերում, Երևան, 1959:
*Խրլոպյան Գ., Անանիա Շիրակացու աշխարհայացքը, Երևան, 1964:
*Թումանյան Բ., Հայ աստղագիտության պատմություն, հ. 1, Երևան, 1964:
[[Category:Գիտնականներ]] [[Category:Մաթեմատիկոսներ]] [[Category:Փիլիսոփաներ]] [[Category:Տիեզերագետներ]]
| name-am = Անանիա Շիրակացի
| name-am-aliases = Անանիա Շիրակավանցի
| name-ru = Фамилия Имя Отчество
| name-ru-aliases = Фамилия Имя Отчество2
| name-lat =
| name-en = Surname Name
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date =
| birth-place = Շիրակ
| death-date =
| death-place =
| description = Գիտնական, մաթեմատիկոս, փիլիսոփա, տիեզերագետ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է VII դարում Շիրակի Շիրակավան (Երազգավորս) կամ Անանիա (Անէանք) գյուղում:
==Կրթություն==
*Ուսանել է Դպրեվանքի դպրոցում:
*11 տարի ճանապարհորդել ու սովորել տարբեր երկրներում:
*8 տարի ուսանել է տրապիզոնցի հույն նշանավոր գիտնական Տյուքիկոսի դպրոցում:
==Այլ==
*ծավալել է գիտական գործունեություն՝ աստղագիտության, մաթեմատիկայի, տոմարագիտության, աշխարհագրության և այլ գիտությունների բնագավառներում, զբաղվել է մանկավարժությամբ:
*Բացել դպրոցներ, գրել դասագրքեր:
*Մշակել է իր սեփական իմաստասիրական համակարգը:
*Աստղագիտական աշխատություններում քննել է Արեգակի, Երկրագնդի, Լուսնի, աստղերի և տիեզերական երևույթների հետ կապված հարցեր:
*Նրան հայտնի են եղել Երկրի գնդաձևությունը, հակոտնյա աշխարհի գոյությունը, և որ լույսի տարածման արագությունը շատ ավելի մեծ է, քան ձայնինը:
*Կռահել է Լուսնի սեփական լույսից զուրկ պինդ մարմին լինելը:
*Ճիշտ է բացատրել Լուսնի փուլերի առաջացումը, Արեգակի և Լուսնի խավարումները, ծովերի մակընթացություններն ու տեղատվությունները:
*Համեմատությունների ու դատողությունների միջոցով եզրակացրել է, որ Արեգակը մեծ է թե' Լուսնից, թե' Երկրից և գտնվում է շատ մեծ հեռավորության վրա:
*Իր աշխատություններում նշել է աստղագիտական մի շարք գործնական կիրառություններ, կատարել է տոմարագիտական հաշվումներ և տվել է հայկական ու այլ օրացույցների որոշակի առնչություններ:
*Արժեքավոր է նրա հայկական աստղագիտական տերմինների մեկնաբանությունը:
*Մաթեմատիկական բովանդակությամբ աշխատություններից ամենաարժեքավորը թվաբանության դասագիրքն է՝ թվաբանության 4 գործողություններն ամփոփող աղյուսակով:
*Գիտական հետաքրքրություն են ներկայացնում նաև թանկարժեք քարերին, չափ ու կշռին, ֆիզիկային, օդերևութաբանությանը վերաբերող ուսումնասիրությունները:
*Անանիա Շիրակացոուն է վերագրվում «Աշխարհացոյցը», որտեղ կան արժեքավոր բազմաթիվ տեղեկություններ պատմական Հայաստանի ու նրա հարևան երկրների վերաբերյալ:
*Կազմել է ձայնագիտության բնագավառում իր ժամանակի չափանիշով առաջավոր ուսմունք ներկայացնող «Տասնակարգյան աղյուսակի» հայկակակն տարբերակը՝ ձայների, ձայնամիջոցների և ձայնաշարերի կազմությանը վերաբերող նոր գաղափարներով:
*Ըստ մի շարք աղբյուրների՝ հորինել է «քաղցրալուր» շարականներ:
=Մատենագիտություն=
*Ա. Աբրահամյան Տիեզերագիտութիւն Ա տոմար, Երևան, 1940:
*Ա. Աբրահամյան Լուսնի տարբերաշրջանները, Երևան, 1962:
*И. А. Орбели Вопросы и решения..., П., 1918;
*К. С. Тер-Давтян и С. С. Аревшатян Космография, перевод с древнеармянскогоб, Ереван, 1962.
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
* Աբրահամյան Ա., Անանիա Շիրակացու մատենագրությունը. ուսումնասիրություն, Երևան, 1944:
*Պետրոսյան Գ., Մաթեմատիկան Հայաստանում հին և միջին դարերում, Երևան, 1959:
*Խրլոպյան Գ., Անանիա Շիրակացու աշխարհայացքը, Երևան, 1964:
*Թումանյան Բ., Հայ աստղագիտության պատմություն, հ. 1, Երևան, 1964:
[[Category:Գիտնականներ]] [[Category:Մաթեմատիկոսներ]] [[Category:Փիլիսոփաներ]] [[Category:Տիեզերագետներ]]
