2688
edits
Changes
Նոր էջ « {{Person | name-am = Աբովյան Խաչատուր Ավետիքի | name-am-aliases = | name-ru = Абовян Хачатур Аветикович | name-ru-...»:
{{Person
| name-am = Աբովյան Խաչատուր Ավետիքի
| name-am-aliases =
| name-ru = Абовян Хачатур Аветикович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Abovyan Khachatur
| name-fr =
| image =Abovianportrait.jpg
| birth-date = 15.10. 1809
| birth-place = Քանաքեռ
| death-date = 02. 04. 1848
| death-place =
| description = Գրող,մանկավարժ,հայ նոր գրականության ու մանկավարժության հիմնադիր:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1809 թ. հոկտեմբերի 15-ին Քանաքեռ գյուղում: Անհետացել է 1848 թ. ապրիլի 2-ին:
Հայաստանի Հանրապետությունում Աբովյանի անունով կոչվել են քաղաք,պուրակներ,փողոցներ,դպրոց,մեդալ,մրցանակ,կրթաթոշակ,Հայաստանի պետական մանկավարժական համալսարանը:
Աբովյանի արձանը կանգնեցված է Երևանում և Քանաքեռում, որտեղ և գտնվում է նրա տուն-թանգարանը:
==Կրթություն==
*1819-1822թթ. սովորել է էջմիածնի վանական դպրոցում
*1824-1826թթ.՝ Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում:
*1830-1835թթ. ուսանել է Դորպատի (Տարտու) համալսարանում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1827-1828թթ. ուսուցչություն է արել Հաղպատի և Աանահինի վանական դպրոցներում:
*1829-1930-ին էջմիածնում եղել է կաթողիկոսի և սինոդի թարգմանիչ ու քարտուղար:
*1829թ. հոկտեմբերի 9-ին Դորպատի համալսարանի պրոֆեսոր Ֆ. Պարրոտի արշավախմբի հետ Աբովյանը բարձրացել է Արարատ լեռան գագաթը :
*1837-1843թթ.՝ Թիֆլիսի գավառական դպրոցի տեսուչ և ուսուցիչ:
*1843-1848թթ.՝ Երևանի գավառական դպրոցի տեսուչ:
*1848թ. մարտին նշանակվել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցի տեսուչ:
Իշխանությունները խոչընդոտել են Աբովյանի լուսավորչական գործունեությունը:
==Ստեղծագործություններ==
*''«Կարօտութիւն նախնի վայելչութեանց հայրենեաց իմոց»''(1824):
*''«Արբաճեմ ոտից տեառն գթութեանց»''(1824):
*''«Պարապ վախտի խաղալիք»''( 1838-1841):
*''«Թուրքի աղջիկը»'':
*''«Նոր վերելք Արարատի գագաթը»''( 1847):
*''«Վերք Հայաստանի»'' (1841):
*''«Գիւղական տների կառուցուածքը»''(1835):
*''«Ակնարկ Թիֆլիսում ապրող հայերի կեանքի...»''(1840):
*''«Մեկ երկու խոսք էլ հայոց վրա»'':
*''«Ուղևորություն դեպի Անիի ավերակները»'':
Թարգմանել է Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Կարամզինի երկերը:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր:Աբովյան_ԱԱդ.jpg|Խաչատուր Աբովյան
Պատկեր:Աբովյան_Խաչատուր.jpg |Խաչատուր Աբովյանի արձանը Երևանում:
Պատկեր:CmcFj3efyrGXZUca6ibuhEcV0x.jpg|Խաչատուր Աբովյանի տուն-թանգարանում:
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[http://www.youtube.com/watch?v=5eIiGrKW5f8 Խաչատուր Աբովյանի մասին:]
*[http://www.youtube.com/watch?v=xIG4xA0JMBY Խաչատուր Աբովյան մաս 1,Հանրային հեռուստաընկերություն:]
*[http://www.youtube.com/watch?v=w7fWz5Qm-2Y Խաչատուր Աբովյան մաս 2,Հանրային հեռուստաընկերություն:]
=Մատենագիտություն=
*[http://www.abcd.am/abcd/bookview_v2_4.php?p_id_text=7049#.Uw8iAfn-HqM Աբովյանի «Վերք Հայաստանի» վեպը:]
*[http://www.abcd.am/abcd/bookview_v2_4.php?p_id_text=6963#.Uw8ilvn-HqM Աբովյանի «Առաջին սեր» պատմվածքը:]
*[http://www.abcd.am/abcd/bookview_v2_4.php?p_id_text=6967#.Uw8ij_n-HqM Աբովյանի «Պարապ վախտի խաղալիք» ստեղծագործությունը:]
=Տե՛ս նաև=
*[http://www.armenianlanguage.am/am/Encyclopedia_abovyan_khachatur ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:Խաչատուր Աբովյան:]
* [http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=890 Հայկական հանրագիտարան;Խաչատուր Աբովյան:]
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
[[Category:Գրողներ]] [[Category:մանկավարժներ]]
