6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Ավգերյան Հարություն Հայրապետի | name-am-aliases = | name-ru = Авгерян Арутюн Айрапетович ...»:
{{Person
| name-am = Ավգերյան Հարություն Հայրապետի
| name-am-aliases =
| name-ru = Авгерян Арутюн Айрапетович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Avgeryan Harutyun
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 1774
| birth-place = Անկարա, Թուրքիա
| death-date = 24.11.1854
| death-place = Վենետիկ, Իտալիա
| description = Լեզվաբան, բառարանագիր:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1774թ. հունիսին Թուրքիայի Անկարա քաղաքում:
Մահացել է 1854թ. նոյեմբերի 24-ին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Մեծ ներդրում ունի բառարանագիտության մեջ:
*Եղել է Ջորջ Բայրոնի հայերենի ուսուցիչը և նրա հետ կազմել անգլ-հայերեն և հայ-անգլերեն քերականական ձեռնարկներ:
==Ձեռքբերումներ==
*1792թ.՝ Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ:
==Այլ==
*[[Ավգերյան Մկրտիչ Հայրապետի|Մկրտիչ Ավգերյանի]] եղբայրն է:
*1786թ. մեկնել է Վենետիկ:
*Տիրապետել է հունարենին, եբրայերենին, լատիներենին, իտալերենին, ֆրանսերենին, անգլերենին, հունգարերենին, գերմաներենին, թուրքերենին:
*Լեզվաբանական տեսակետից Հարություն Ավգերյանի ամենալիարժեք գործը «Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ» աշխատությունն է, որտեղ ստուգաբանել է պարսկերենից, հունարենից և այլ լեզուներից փոխառված 124 բառ, տվել է հնում օգտագործված չափերի և կշիռների բացատրությունը:
=Մատենագիտություն=
*Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան համառօտ ի գաղղիականէ ի հայ, 1812:
*Ավգերյան Հ.Հ., Համառօտ նկարագիր Մխիթարեան միաբանութեան, Վնտ., 1819:
*Ավգերյան Հ.Հ., Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ, 1821:
*Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան անգիերէն եւ հայերէն, 1821:
*Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան հայերէն եւ անգղիերէն, 1825:
*Ավգերյան Հ.Հ., Բառգիրք ի գաղղիականէ ի հայ ի տաճիկ բարբառս, 1840:
*Ավգերյան Հ.Հ., Դավանութիւն եկեղեցւոյն Հայաստանեայց, Վնտ., 1845:
===Թարգմանություններ===
*Ներսես Լամբրոնեցի, Ատենախօսութիւն, 1812 (հայերենից իտալերեն):
*Ներսես Շնորհալի, Հաւատով խոստովանիմ, 1823 (հայերենից իտալերեն):
*Ջ. Միլտոն, Դրախտ կորուսեալը, 1824 (գրաբար):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Հանգիստ յաւիտենից տեառն հ. Հարութիւն Աւգեր վարդապետի Մխիթարեան ուխտէն, «Բազմավեպ», 1854, N 23:
*Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 108-113:
*Աղայան Է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, հ. 1, Ե., 1958:
*Սուրեն Շտիկյան, Հայ նոր գրականության ժամանակագրություն (1850-1865), Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983, էջ 118:
*Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 127:
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:]
[[Category:Լեզվաբաններ]] [[Category:Բառարանագիրներ]] [[Category:Թարգմանիչներ]]
| name-am = Ավգերյան Հարություն Հայրապետի
| name-am-aliases =
| name-ru = Авгерян Арутюн Айрапетович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Avgeryan Harutyun
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 1774
| birth-place = Անկարա, Թուրքիա
| death-date = 24.11.1854
| death-place = Վենետիկ, Իտալիա
| description = Լեզվաբան, բառարանագիր:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1774թ. հունիսին Թուրքիայի Անկարա քաղաքում:
Մահացել է 1854թ. նոյեմբերի 24-ին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Մեծ ներդրում ունի բառարանագիտության մեջ:
*Եղել է Ջորջ Բայրոնի հայերենի ուսուցիչը և նրա հետ կազմել անգլ-հայերեն և հայ-անգլերեն քերականական ձեռնարկներ:
==Ձեռքբերումներ==
*1792թ.՝ Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ:
==Այլ==
*[[Ավգերյան Մկրտիչ Հայրապետի|Մկրտիչ Ավգերյանի]] եղբայրն է:
*1786թ. մեկնել է Վենետիկ:
*Տիրապետել է հունարենին, եբրայերենին, լատիներենին, իտալերենին, ֆրանսերենին, անգլերենին, հունգարերենին, գերմաներենին, թուրքերենին:
*Լեզվաբանական տեսակետից Հարություն Ավգերյանի ամենալիարժեք գործը «Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ» աշխատությունն է, որտեղ ստուգաբանել է պարսկերենից, հունարենից և այլ լեզուներից փոխառված 124 բառ, տվել է հնում օգտագործված չափերի և կշիռների բացատրությունը:
=Մատենագիտություն=
*Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան համառօտ ի գաղղիականէ ի հայ, 1812:
*Ավգերյան Հ.Հ., Համառօտ նկարագիր Մխիթարեան միաբանութեան, Վնտ., 1819:
*Ավգերյան Հ.Հ., Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ, 1821:
*Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան անգիերէն եւ հայերէն, 1821:
*Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան հայերէն եւ անգղիերէն, 1825:
*Ավգերյան Հ.Հ., Բառգիրք ի գաղղիականէ ի հայ ի տաճիկ բարբառս, 1840:
*Ավգերյան Հ.Հ., Դավանութիւն եկեղեցւոյն Հայաստանեայց, Վնտ., 1845:
===Թարգմանություններ===
*Ներսես Լամբրոնեցի, Ատենախօսութիւն, 1812 (հայերենից իտալերեն):
*Ներսես Շնորհալի, Հաւատով խոստովանիմ, 1823 (հայերենից իտալերեն):
*Ջ. Միլտոն, Դրախտ կորուսեալը, 1824 (գրաբար):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Հանգիստ յաւիտենից տեառն հ. Հարութիւն Աւգեր վարդապետի Մխիթարեան ուխտէն, «Բազմավեպ», 1854, N 23:
*Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 108-113:
*Աղայան Է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, հ. 1, Ե., 1958:
*Սուրեն Շտիկյան, Հայ նոր գրականության ժամանակագրություն (1850-1865), Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983, էջ 118:
*Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 127:
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:]
[[Category:Լեզվաբաններ]] [[Category:Բառարանագիրներ]] [[Category:Թարգմանիչներ]]
