Ավգերյան Հարություն Հայրապետի

Hayazg-ից
Ավգերյան Հարություն Հայրապետի
Авгерян Арутюн Айрапетович
Boy.jpg
Անգլերեն: Avgeryan Harutyun
Հայերեն: Ավգերյան Հարություն Հայրապետի
Ծննդյան տարեթիվը: 1774
Ծննդավայրը: Անկարա, Թուրքիա
Մահվան տարեթիվը: 24.11.1854
Մահվան վայրը: Վենետիկ, Իտալիա
Համառոտ տվյալներ:
Լեզվաբան, բառարանագիր:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1774թ. հունիսին Թուրքիայի Անկարա քաղաքում:

Մահացել է 1854թ. նոյեմբերի 24-ին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում:

Աշխատանքային գործունեություն

  • Մեծ ներդրում ունի բառարանագիտության մեջ:
  • Եղել է Ջորջ Բայրոնի հայերենի ուսուցիչը և նրա հետ կազմել անգլ-հայերեն և հայ-անգլերեն քերականական ձեռնարկներ:

Ձեռքբերումներ

  • 1792թ.՝ Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ:

Այլ

  • Մկրտիչ Ավգերյանի եղբայրն է:
  • 1786թ. մեկնել է Վենետիկ:
  • Տիրապետել է հունարենին, եբրայերենին, լատիներենին, իտալերենին, ֆրանսերենին, անգլերենին, հունգարերենին, գերմաներենին, թուրքերենին:
  • Լեզվաբանական տեսակետից Հարություն Ավգերյանի ամենալիարժեք գործը «Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ» աշխատությունն է, որտեղ ստուգաբանել է պարսկերենից, հունարենից և այլ լեզուներից փոխառված 124 բառ, տվել է հնում օգտագործված չափերի և կշիռների բացատրությունը:

Մատենագիտություն

  • Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան համառօտ ի գաղղիականէ ի հայ, 1812:
  • Ավգերյան Հ.Հ., Համառօտ նկարագիր Մխիթարեան միաբանութեան, Վնտ., 1819:
  • Ավգերյան Հ.Հ., Բացատրութիւն չափուց եւ կշռոց նախնեաց, առաջնորդութեամբ Եպիփանու, Խորենացւոյ եւ Շիրակացւոյ, 1821:
  • Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան անգիերէն եւ հայերէն, 1821:
  • Ավգերյան Հ.Հ., Բառարան հայերէն եւ անգղիերէն, 1825:
  • Ավգերյան Հ.Հ., Բառգիրք ի գաղղիականէ ի հայ ի տաճիկ բարբառս, 1840:
  • Ավգերյան Հ.Հ., Դավանութիւն եկեղեցւոյն Հայաստանեայց, Վնտ., 1845:

Թարգմանություններ

  • Ներսես Լամբրոնեցի, Ատենախօսութիւն, 1812 (հայերենից իտալերեն):
  • Ներսես Շնորհալի, Հաւատով խոստովանիմ, 1823 (հայերենից իտալերեն):
  • Ջ. Միլտոն, Դրախտ կորուսեալը, 1824 (գրաբար):

Տե՛ս նաև

  • Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
  • Հանգիստ յաւիտենից տեառն հ. Հարութիւն Աւգեր վարդապետի Մխիթարեան ուխտէն, «Բազմավեպ», 1854, N 23:
  • Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 108-113:
  • Աղայան Է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, հ. 1, Ե., 1958:
  • Սուրեն Շտիկյան, Հայ նոր գրականության ժամանակագրություն (1850-1865), Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983, էջ 118:
  • Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 127: