3148
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Զաբել | name-am-aliases = Զապել | name-ru = Забел | name-ru-aliases = Запел | name-lat = | name-en = Zab...»:
{{Person
| name-am = Զաբել
| name-am-aliases = Զապել
| name-ru = Забел
| name-ru-aliases = Запел
| name-lat =
| name-en = Zabel
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 1215
| birth-place = Սիս, Դաշտային Կիլիկիա
| death-date = 22.01.1252
| death-place = Սիս, Դաշտային Կիլիկիա
| description = Կիլիկիայի հայոց թագուհի:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1215թ. Դաշտային Կիլիկիայի Սիս քաղաքում:
Մահացել է 1252թ. հունվարի 22-ին Դաշտային Կիլիկիայի Սիս քաղաքում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1222թ.-ից Կիլիկիայի հայոց թագուհի:
*Զապելն հմուտ է եղել ուսման ն գիտության մեջ, նպաստել շինարարական աշխատանքներին:
*1238թ. հովանավորել է Անդուլ մենաստանի վերակառուցումը, Սսում կառուցել Կաթողիկե և Ս. Մարինե եկեղեցիները:
*1241թ. հիմնել հիվանդանոց:
==Այլ==
*Թաղվել է Դրազարկում:
*Լևոն Բ-ի դուստրը:
*Հոր կամքով կարգվել է գահաժառանգ, իսկ նրա խնամակալ է դարձել Կոստանդին Գունդստաբլը։
*1222թ.՝ Լևոև Բ-ի մահից հետո Կիլիկիայի իշխանները նրան կնության են տվել Անտիոքի դքսության գահաժառանգ Ֆիլիպին՝ վերջինիս հանձնելով հայկական գահը։
*1225թ.՝ լատինամետ քաղաքականության համար Կոստանդինը Ֆիլիպին տապալել և մահապատժի է ենթարկել:
*1226թ.՝ Զապելին ամուսնացրել իր որդու՝ տասներեքամյա Հեթումի (Հեթում Ա) հետ և վերջինիս հռչակել Հայոց թագավոր:
*Պահպանվել են Զապելի և Հեթում Ա-ի պատկերներով դրամներ։
*1226-1270թթ.՝ Զապելի հետ ամուսնությամբ գահ բարձրանալով` Հեթում Ա հիմք դրեց նոր` Հեթումյան արքայատանը:
*Իր կառուցած հիվանդանոցում աշխատում և իր ձեռքով հիվանդներին խնամում էր անձամբ հայոց թագուհին: Այս հիվանդանոցը գործեց մինչև Կիլիկիայի հայկական թագավորության անկումը` 1375 թ.:
*Զապել թագուհին աչքի էր ընկնում ոչ միայն հասարակական ակտիվ աշխատանքներով, այլ նաև բազմազավակ մայր էր: Ամուսնուն` Հեթում արքային, Զապելը պարգևել է ութ զավակ` երեք որդի և հինգ դուստր: Որդիներից կրտսերն էլ հաջորդեց հորը հայոց գահին` Լևոն Գ (1270-1289):
* Հայ Առաքելական եկեղեցու ԱՄՆ Արևելյան շրջանների առաջնորդարանը Զապել թագուհու անվան մեդալ է սահմանել, որը տրվում է համայնքի կյանքում գործունեությամբ ու բարեգործությամբ աչքի ընկած հայ կանանց:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
*[ http://archive.ankakh.com/2012/03/185928/ Զապել թագուհի. Անկախ նորություն:]
*[ http://life.panorama.am/hy/news/2014/06/28/zabel/182552 Զապել թագուհի:]
[[Category:Թագուհիներ]]
| name-am = Զաբել
| name-am-aliases = Զապել
| name-ru = Забел
| name-ru-aliases = Запел
| name-lat =
| name-en = Zabel
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 1215
| birth-place = Սիս, Դաշտային Կիլիկիա
| death-date = 22.01.1252
| death-place = Սիս, Դաշտային Կիլիկիա
| description = Կիլիկիայի հայոց թագուհի:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1215թ. Դաշտային Կիլիկիայի Սիս քաղաքում:
Մահացել է 1252թ. հունվարի 22-ին Դաշտային Կիլիկիայի Սիս քաղաքում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1222թ.-ից Կիլիկիայի հայոց թագուհի:
*Զապելն հմուտ է եղել ուսման ն գիտության մեջ, նպաստել շինարարական աշխատանքներին:
*1238թ. հովանավորել է Անդուլ մենաստանի վերակառուցումը, Սսում կառուցել Կաթողիկե և Ս. Մարինե եկեղեցիները:
*1241թ. հիմնել հիվանդանոց:
==Այլ==
*Թաղվել է Դրազարկում:
*Լևոն Բ-ի դուստրը:
*Հոր կամքով կարգվել է գահաժառանգ, իսկ նրա խնամակալ է դարձել Կոստանդին Գունդստաբլը։
*1222թ.՝ Լևոև Բ-ի մահից հետո Կիլիկիայի իշխանները նրան կնության են տվել Անտիոքի դքսության գահաժառանգ Ֆիլիպին՝ վերջինիս հանձնելով հայկական գահը։
*1225թ.՝ լատինամետ քաղաքականության համար Կոստանդինը Ֆիլիպին տապալել և մահապատժի է ենթարկել:
*1226թ.՝ Զապելին ամուսնացրել իր որդու՝ տասներեքամյա Հեթումի (Հեթում Ա) հետ և վերջինիս հռչակել Հայոց թագավոր:
*Պահպանվել են Զապելի և Հեթում Ա-ի պատկերներով դրամներ։
*1226-1270թթ.՝ Զապելի հետ ամուսնությամբ գահ բարձրանալով` Հեթում Ա հիմք դրեց նոր` Հեթումյան արքայատանը:
*Իր կառուցած հիվանդանոցում աշխատում և իր ձեռքով հիվանդներին խնամում էր անձամբ հայոց թագուհին: Այս հիվանդանոցը գործեց մինչև Կիլիկիայի հայկական թագավորության անկումը` 1375 թ.:
*Զապել թագուհին աչքի էր ընկնում ոչ միայն հասարակական ակտիվ աշխատանքներով, այլ նաև բազմազավակ մայր էր: Ամուսնուն` Հեթում արքային, Զապելը պարգևել է ութ զավակ` երեք որդի և հինգ դուստր: Որդիներից կրտսերն էլ հաջորդեց հորը հայոց գահին` Լևոն Գ (1270-1289):
* Հայ Առաքելական եկեղեցու ԱՄՆ Արևելյան շրջանների առաջնորդարանը Զապել թագուհու անվան մեդալ է սահմանել, որը տրվում է համայնքի կյանքում գործունեությամբ ու բարեգործությամբ աչքի ընկած հայ կանանց:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
*[ http://archive.ankakh.com/2012/03/185928/ Զապել թագուհի. Անկախ նորություն:]
*[ http://life.panorama.am/hy/news/2014/06/28/zabel/182552 Զապել թագուհի:]
[[Category:Թագուհիներ]]