Զաբել

Զաբել
Забел
Այլ անուններ:	Զապել
Անգլերեն:	Zabel
Հայերեն:	Զաբել
Ծննդյան տարեթիվը:	1215
Ծննդավայրը:	Սիս, Դաշտային Կիլիկիա
Մահվան տարեթիվը:	22.01.1252
Մահվան վայրը:	Սիս, Դաշտային Կիլիկիա
Համառոտ տվյալներ: Կիլիկիայի հայոց թագուհի:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1215թ. Դաշտային Կիլիկիայի Սիս քաղաքում:

Մահացել է 1252թ. հունվարի 22-ին Դաշտային Կիլիկիայի Սիս քաղաքում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1222թ.-ից՝ Կիլիկիայի հայոց թագուհի:
• Զապելն հմուտ է եղել ուսման ն գիտության մեջ, նպաստել շինարարական աշխատանքներին:
• 1238թ. հովանավորել է Անդուլ մենաստանի վերակառուցումը, Սսում կառուցել Կաթողիկե և Ս. Մարինե եկեղեցիները:
• 1241թ. հիմնել է հիվանդանոց:

Այլ

• Թաղվել է Դրազարկում:
• Լևոն Բ-ի դուստրը:
• Հոր կամքով կարգվել է գահաժառանգ, իսկ նրա խնամակալ է դարձել Կոստանդին Գունդստաբլը։
• 1222թ.՝ Լևոև Բ-ի մահից հետո Կիլիկիայի իշխանները նրան կնության են տվել Անտիոքի դքսության գահաժառանգ Ֆիլիպին՝ վերջինիս հանձնելով հայկական գահը։
• 1225թ.՝ լատինամետ քաղաքականության համար Կոստանդինը Ֆիլիպին տապալել և մահապատժի է ենթարկել:
• 1226թ.՝ Զապելին ամուսնացրել իր որդու՝ տասներեքամյա Հեթումի (Հեթում Ա) հետ և վերջինիս հռչակել Հայոց թագավոր:
• Պահպանվել են Զապելի և Հեթում Ա-ի պատկերներով դրամներ։
• 1226-1270թթ.՝ Զապելի հետ ամուսնությամբ գահ բարձրանալով` Հեթում Ա հիմք դրեց նոր` Հեթումյան արքայատանը:
• Իր կառուցած հիվանդանոցում աշխատում և իր ձեռքով հիվանդներին խնամում էր անձամբ հայոց թագուհին: Այս հիվանդանոցը գործեց մինչև Կիլիկիայի հայկական թագավորության անկումը` 1375 թ.:
• Զապել թագուհին աչքի էր ընկնում ոչ միայն հասարակական ակտիվ աշխատանքներով, այլ նաև բազմազավակ մայր էր: Ամուսնուն` Հեթում արքային, Զապելը պարգևել է ութ զավակ` երեք որդի և հինգ դուստր: Որդիներից կրտսերն էլ հաջորդեց հորը հայոց գահին` Լևոն Գ (1270-1289):
• Հայ Առաքելական եկեղեցու ԱՄՆ Արևելյան շրջանների առաջնորդարանը Զապել թագուհու անվան մեդալ է սահմանել, որը տրվում է համայնքի կյանքում գործունեությամբ ու բարեգործությամբ աչքի ընկած հայ կանանց:

Նկարներ

• 

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• [ http://archive.ankakh.com/2012/03/185928/ Զապել թագուհի. Անկախ նորություն:]
• [ http://life.panorama.am/hy/news/2014/06/28/zabel/182552 Զապել թագուհի:]