Առաքել Սյունեցի

Առաքել Սյունեցի
Անգլերեն:	Arakel Syunetsi
Հայերեն:	Առաքել Սյունեցի
Ծննդյան տարեթիվը:	1350
Մահվան տարեթիվը:	1425
Համառոտ տվյալներ: Տաղերգու, փիլիսոփա, քերական, երաժշտության տեսաբան, եկեղեցական գործիչ:

Բովանդակություն

Կենսագրություն

Ծնվել է մոտ 1350թ.:

Մահացել է 1425թ.:

Կրթություն

• Կրթությունն ստացել է Տաթևի համալսարանում, աշակերտել Հովնան Որոտնեցուն և Գրիգոր Տաթևացուն:

Աշխատանքային գործունեություն

• Աքրոստիկոսի վարպետ է:
• 1407թ.-ից՝ Սյունյաց արքեպիսկոպոս:

Ձեռքբերումներ

• 2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
• 2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
• 2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:

Այլ

• Գրիգոր Տաթևացու քրոջ որդին է:
• Նրա լավագույն գործը՝ «Ադամագիրքը» (1403), որը պարունակում է երեք պոեմ, կորուսյալ դրախտի մասին արևելյան մի տարբերակ է: Այդ երկին սերտորեն աղերսվում է «Դրախտագիրքը»: Երկրային դրախտից արտաքսված, տառապանքի դատապարտված մարդկությանը Առաքել Սյունեցին ցանկանում է առաջնորդել երկնային վայելքների հավիտենական դրախտը:
• Ըստ Առաքել Սյունեցու՝ աշխարհի բազմազանության հիմքում ընկած են չորս տարրերը: Պաշտպանել է Աստծո գոյության տիեզերագիտական ապացուցման թեզը: Առանձնացրել է իմացության զգայական և բնական աստիճանները: Հասկացությունների և նյութական օբյեկտների փոխհարաբերության հարցում շարունակել է Տաթևի դպրոցի նոմինալիստական ավանդույթները: Դավիթ Անհաղթի ոգով առաջադրել է մարդու ճանաչողական ունակությունների, գիտելիքների ձևերի, արվեստի և փիլիսոփայության դասակարգումը: Սոցիալ-բարոյագիտական հարցերում ելնում է կամքի ազատությունից՝ յուրաքանչյուր չարիք և բարիք մարդու ազատ գործողությունների, կամքի հետևանք է:
• Առաքել Սյունեցին հայ միջնադարյան երաժշտական մշակույթի քաջագիտակ և բանաստեղծ-երաժիշտ է: Մեզ են հասել նրա «Աղօթք ոտնալուին ի վերայ ջրոյն եւ իւղոյն», «Տաղ ձեռնադրութեան», մի ամբողջ շարք երգված տաղեր, որոնք որպես «քերթված» են հրատարակվել նոր շրջանի հայ գրականության էջերում: Մի քանիսը, անցնելով հայոց Պատարագի մեջ, իրենց եղանակներով գոյատևել են մինչև մեր ժամանակները («Ով պարտիզպան»):

Նկարներ

• 

  նկարի նկարագրության տեքստ

Տեսանյութեր

• Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:

Հրապարակումներ մամուլում

• [Arakel Syunetsi 01.jpg «Ադամագրքի» 1799թ. հրատարակության առաջին էջերը:]

Մատենագիտություն

• Առաքել Սյունեցի, Ադամագիրք, 1721, 1799:
• Առաքել Սյունեցի, Դրախտագիրք, 1956:
• Առաքել Սյունեցի, Յաղագս քերականութեան համառաւտ լուծմունք, Լոս Անջելես, 1982 (աշխատասիր. Լ. Խաչերյանի):

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Մադոյան Ա., Առաքել Սյունեցի, Ե., 1987:
• Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.238.
• Абегян М. История древнеармянской литературы. Ер., 1975.
• Аракел Сюнеци и его стихотворения. Исследование и тексты М. Потуряна. Венеция, 1914 (на среднеарм. яз.).
• Аревшатян С.С. Философские взгляды Григора Татеваци. Ер., 1957.
• Видные деятели армянской культуры (V-XVIII века). Ред. Г.Х.Саркисян. Ер., 1982.
• Средневековая армянская лирика. Составление, предисловие и комментарий Л. Мкртчяна. Л., 1972.
• Чалоян В.К. История армянской философии. Ер., 1959.
• Հայ միջնադարյան փիլիսոփաներ:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: