| Գրիգոր Բակուրյան | |
| Григорий Бакуриан | |
| |
| Անգլերեն: | Grigor Bakuryan |
| Հայերեն: | Գրիգոր Բակուրյան |
| Մահվան տարեթիվը: | 1086 |
| Համառոտ տվյալներ: Բյուզանդական ռազմական և քաղաքական գործիչ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Մահացել է 1086թ.:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1064թ. ուղարկվել է Անի՝ օգնելու Բագրատ Վխկացուն՝ հետ մղելու սելջուկյան թուրքերի հարձակումը, սակայն նրան չի հաոջղվել պաշտպանել Անին:
- 1072.1074թթ.՝ Իբերիա բանակաթեմի, ապա՝ Մակեդոնիայում՝ Սմոլենների բանակաթեմի կառավարիչը:
- 1081թ. աջակցել է Ալեքսիոս Կոմնենոսին՝ կայսր դառնալու, և ստացել Բյուզնդիայի բոլոր զորքերի գլխավոր հրամանատարությունը՝ կրելով մեծ դոմեստիկոսի պատվանունը:
Այլ
- Սերել է Տայքի հայ քաղկեդոնական հայտնի տոհմերից:
- 1083թ. Թրակիայում վրացիների և քաղկեդոնական հայերի համար վանք է հիմնել, գրել վերջինիս կանոնադրությունը, որը XI դարում Բյուզանդիայի և հարակից երկրների պատմության կարևոր սկզբնաղբյուր է: Վանքի հին կանոնագիրքը հունարեն լեզվով ձեոագիր ընդօրինակություն է: Կանոնագրքի բնագիրը կորած է: Ավելի նոր ձեոագրի ընդօրինակությունը վրացերեն լեզվով է: Կանոնագրքի հունարեն լեզվով ձեռագիր ընդօրինակության մեջ նշված է որ Գրիգոր Բակուրիանը ստորագրել է կանոնագիրքը հայկական տառերով: Այս ստորագրության մասին վրացական ձեռագիր ընդօրինակությունը տեղեկություն չի տալիս:
- Կանոնագիրքի հունարեն լեզվով ձեոագիր ընդօրինակության մեջ նշված է նաև որ Գրիգոր Բակուրիանը հիմնել է վանքը իր հայրենակից իբերացիների համար: Վրացական ձեոագիր ընդօրինակության մեջ «իբերացի» անվան փոխարեն գրված է «վրացի»: Կանոնագիրքի հունարեն լեզվով ձեռագիրի որոշ թարգմանիչներ նույն մոտեցումն են ունեցել։ Այս է պատճառը, որ վանքը անցյալում կոչվել է «վրացական»: Սակայն 11-րդ դարում Իբերիան բյուզանդական նահանգ էր և նրա բնակիչների մեծամասնությունը հայեր էին։ Այս վանքը այժմ պատկանռւմ է բուլղարներին։ Սոֆիայում, Ազգային պետական գրադարանում պահպանվում է մի ձեռագիրք՝ 267 էջանոց հայկական ավետարան 966 թվականից, որը վերցվել է Բակուրյանի հիմնաց իբերական վանքից:
- Սպանվել է պավլիկյանների և պեչենեգների միացյալ ուժերդի դեմ մարտում:
- Գրիգոր Բակուրիանը իր եղբոր՝ Աբասի հետ թաղված է մի շենքում («ոսկորանոցում»), վանքի մոտ, որտեղ էլ կարելի է տեսնել վատ վիճակում իրենց որմանկարները:
Մատենագիտություն
- Типик Григория Пакуриана, введение, пер. и комментарий В.А. Арутюновой-Фиданян, Е., 1978.
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Մատթեոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Ե., 1991:
- Հարությունովա Վ.Ա., Գրիգոր Պակուրինը (Բակուրյանը) և Պետրիծոնում վանք հիմնելու նրա նպատակները, տե՛ս «Մառը և հայագիտության հարցերը» գրքում, Ե., 1968:
- Լրագիր «Վահան», Պլովդիվ, Բուլղարիա, 1997 - 2007:
- Anna Comnena. “ The Alexiad”, Translated by E.R.A. Sewter, Pengium Books Ltd., London, 1969, (reprinted in 2003), Pp. 560. [1]
- Petit. L. Typikon de Grégoire Pacourianos pour le monastère de Pétritzos (Bachkovo) en Bulgarie. - Византийский временник, 11, 1904, Приложение, i-xxxii, 1-63.
- Catherine Asdracha. La région des Rhodopes aux XIIIe et XIVe siècles: étude de géographie historique, Athen: Verlag der Byzantinisch-Neugriechischen Jahrbücher, 1976, Pp. 294.
- Nina Garsoian. “The Byzantine Annexation of the Armenian Kingdoms in the Eleventh Century”. В: The Armenian People from Ancient to Modern Times, vol. 1, New York, 1977, 192 p.
- Gautier, P. Le typikon du sébaste Grégoire Pakourianos. - Revue des études byzantines, 42, 1984, 5-145.
- Абаза, Виктор. История Армении. С.-Петербургъ, 1888, с. 83.
- Цончев, Д. Строежи на Григорий Бакуриани в Асеновград и околността. - Известия на Българския археологически институт, 23, 1960, 99-110.
- Йорданов, И. Печати на представители на фамилията Бакуриани (Пакуриани) от територията на днешна България. – В: Българско средновековие: общество, власт, история. Сборник в чест на проф. д-р Милияна Каймакамова (ред. Николов, Г., Николов, А.). С., 2013, 536-554.
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: