Գրիգոր Բակուրյան

Գրիգոր Բակուրյան
Григорий Бакуриан
Անգլերեն:	Grigor Bakuryan
Հայերեն:	Գրիգոր Բակուրյան
Մահվան տարեթիվը:	1086
Համառոտ տվյալներ: Բյուզանդական ռազմական և քաղաքական գործիչ:

Կենսագրություն

Մահացել է 1086թ.:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1072.1074թթ.՝ Իբերիա բանակաթեմի, ապա՝ Մակեդոնիայում՝ Սմոլենների բանակաթեմի կառավարիչ:
• 1081թ. աջակցել է Ալեքսիոս Կոմնենոսին՝ կայսր դառնալու, և ստացել Բյուզնդիայի բոլոր զորքերի գլխավոր հրամանատարությունը՝ կրելով մեծ դոմեստիկոսի պատվանունը:

Այլ

• Սերել է Տայքի հայ քաղկեդոնական հայտնի տոհմերից:
• 1064թ. ուղարկվել է Անի՝ օգնելու Բագրատ Վխկացուն՝ հետ մղելու սելջուկյան թուրքերի հարձակումը, սակայն նրան չի հաոջղվել պաշտպանել Անին:
• 1083թ. Թրակիայում վրացիների և քաղկեդոնական հայերի համար վանք է հիմնել, գրել վերջինիս կանոնադրությունը, որը XI դարում Բյուզանդիայի և հարակից երկրների պատմության կարևոր սկզբնաղբյուր է: Վանքի հին կանոնագիրքը հունարեն լեզվով ձեոագիր ընդօրինակություն է: Կանոնագրքի բնագիրը կորած է: Ավելի նոր ձեոագրի ընդօրինակությունը վրացերեն լեզվով է: Կանոնագրքի հունարեն լեզվով ձեռագիր ընդօրինակության մեջ նշված է որ Գրիգոր Բակուրիանը ստորագրել է կանոնագիրքը հայկական տառերով: Այս ստորագրության մասին վրացական ձեռագիր ընդօրինակությունը տեղեկություն չի տալիս:
• Կանոնագիրքի հունարեն լեզվով ձեոագիր ընդօրինակության մեջ նշված է նաև որ Գրիգոր Բակուրիանը հիմնել է վանքը իր հայրենակից իբերացիների համար: Վրացական ձեոագիր ընդօրինակության մեջ «իբերացի» անվան փոխարեն գրված է «վրացի»: Կանոնագիրքի հունարեն լեզվով ձեռագիրի որոշ թարգմանիչներ նույն մոտեցումն են ունեցել։ Այս է պատճառը, որ վանքը անցյալում կոչվել է «վրացական»: Սակայն 11-րդ դարում Իբերիան բյուզանդական նահանգ էր և նրա բնակիչների մեծամասնությունը հայեր էին։ Այս վանքը այժմ պատկանռւմ է բուլղարներին։ Սոֆիայում, Ազգային պետական գրադարանում պահպանվում է մի ձեռագիրք՝ 267 էջանոց հայկական ավետարան 966 թվականից, որը վերցվել է Բակուրյանի հիմնաց իբերական վանքից:
• Սպանվել է պավլիկյանների և պեչենեգների միացյալ ուժերդի դեմ մարտում:
• Գրիգոր Բակուրիանը իր եղբոր՝ Աբասի հետ թաղված է մի շենքում («ոսկորանոցում»), վանքի մոտ, որտեղ էլ կարելի է տեսնել վատ վիճակում իրենց որմանկարները:

Մատենագիտություն

• Типик Григория Пакуриана, введение, пер. и комментарий В.А. Арутюновой-Фиданян, Е., 1978.

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Մատթեոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Ե., 1991:
• Հարությունովա Վ.Ա., Գրիգոր Պակուրինը (Բակուրյանը) և Պետրիծոնում վանք հիմնելու նրա նպատակները, տե՛ս «Մառը և հայագիտության հարցերը» գրքում, Ե., 1968:
• Լրագիր «Վահան», Պլովդիվ, Բուլղարիա, 1997 - 2007:
• Anna Comnena. “ The Alexiad”, Translated by E.R.A. Sewter, Pengium Books Ltd., London, 1969, (reprinted in 2003), Pp. 560. [1]
• Petit. L. Typikon de Grégoire Pacourianos pour le monastère de Pétritzos (Bachkovo) en Bulgarie. - Византийский временник, 11, 1904, Приложение, i-xxxii, 1-63.
• Catherine Asdracha. La région des Rhodopes aux XIIIe et XIVe siècles: étude de géographie historique, Athen: Verlag der Byzantinisch-Neugriechischen Jahrbücher, 1976, Pp. 294.
• Nina Garsoian. “The Byzantine Annexation of the Armenian Kingdoms in the Eleventh Century”. В: The Armenian People from Ancient to Modern Times, vol. 1, New York, 1977, 192 p.
• Gautier, P. Le typikon du sébaste Grégoire Pakourianos. - Revue des études byzantines, 42, 1984, 5-145.
• Абаза, Виктор. История Армении. С.-Петербургъ, 1888, с. 83.
• Цончев, Д. Строежи на Григорий Бакуриани в Асеновград и околността. - Известия на Българския археологически институт, 23, 1960, 99-110.
• Йорданов, И. Печати на представители на фамилията Бакуриани (Пакуриани) от територията на днешна България. – В: Българско средновековие: общество, власт, история. Сборник в чест на проф. д-р Милияна Каймакамова (ред. Николов, Г., Николов, А.). С., 2013, 536-554.
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: