Գևորգ Չավուշ

Գևորգ Չավուշ
Геворг Чавуш
Այլ անուններ:	Սարհատ, Ղազարյան Գևորգ Արոյի
Անգլերեն:	Gevorg Chavush
Հայերեն:	Գևորգ Չավուշ
Ծննդյան տարեթիվը:	1870
Ծննդավայրը:	Մկթենք, Սասուն
Մահվան տարեթիվը:	27.05.1907
Մահվան վայրը:	Սուլուխ, Արևմտյան Հայաստան
Համառոտ տվյալներ: Հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, ֆիդայի:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1870թ. Սասունի Փսանք գավառի Մկթենք գյուղում:

Մահացել է 1907թ. մայիսի 27-ին Արևմտյան Հայաստանի Բիթլիսի վիլայեթի Մշո գավառի Սուլուխ գյուղում:

Կրթություն

• 1886-1888թթ. սովորել է Մշո Ս. Կարապետ վանքի դպրոցում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1880-ական թթ. վերջին Տարոնում գործել է Արաբոյի՝ առաջին հայդուկային խմբում:
• 1890-1894թթ. համագործակցել է Համբարձում Պոյաճյանի (Մեծն Մուրադ) և Միհրան Տամատյանի հետ:
• 1891-1894թթ. մասնակցել է Սասունի ինքնապաշտպանական մարտերին (հատկապես աչքի է ընկել Տալվորիկի 1893թ. կռիվներում):
• 1899թ. Աղբյուր Սերոբի սպանությունից հետո կազմակերպել է մատնիչ Ավեի (1900թ.), ապա (Անդրանիկի հետ)՝ Խալիլ Բեյի սպանությունը:
• Գործուն մասնակցություն է ունեցել 1901թ. նոյեմբերին Առաքելոց վանքի կռվին, 1904թ. Սասունի ապստամբությանը:
• 1906-1907թթ. գործել է Ռ. Տեր-Մինասյանի հետ:
• Ապարդյուն ջանքեր է գործադրել հայ-քրդական համագործակցություն ստեղծելու համար:

Ձեռքբերումներ

• ՀՀԴ կուսակցության անդամ:

Այլ

• Սասունի ինքնապաշտպանական մարտերի ժամանակ ձերբակալվել և արգելափակվել է Բիթլիսի, ապա՝ Մուշի բանտում:
• 1896թ. փախչելով բանտից՝ ապաստանել է Սասունում, միացել Գուրգենին և Հրայրին:
• Գևորգ Չաուշի 1900-1901թթ. մղած կռիվները (Բերդակի, Նորշենի և այլն) կարևոր տեղ են գրավում հայդուկային շարժման պատմության մեջ:
• Սասունի 1904թ. ապստամբության պարտությունից հետո անցել է Վան, սակայն Աղթամարի խորհրդակցությունից (1904թ. օգոստոս) հետո, որպես ՀՀԴ կուսակցության ղեկավար գործիչ, վերադարձել է Տարոն:
• Գևորգ Չավուշի կռիվներն (շուրջ 40) ընթացել են կազմակերպված և գրեթե միշտ ավարտվել հաղթանակով:
• Զոհվել է Սուլուխի հայտնի կռվում:
• Թաղված է Մուշում:
• Ժողովուրդը երգեր է հյուսել Գևորգ Չավուշի մասին:
• Գևորգ Չավուշի կերպարն իր արտացոլումն է գտել Խաչիկ Դաշտենցի հանրահայտ «Ռանչպարների կանչը» վեպում:

Նկարներ

• 
• 
• 
• 
• 
• 

  Գևորգ Չավուշի քանդակը Ջերմուկ քաղաքում, հեղինակ՝ Հովհաննես Մուրադյան

Տեսանյութեր

• Գևորգ Շաուշի երգը:
• Գևորգ Չաուշ (Վավերագրական ֆիլմ):
• Սուլուխի կռվի երգը՝ Գևորգ Չավուշի հիշատակին:
• Սահակ Սահակեան - Գէորգ Չաւուշի երգը:
• «Սասուն» - Գևորգ Չավուշի հիշատակին:
• Գևորգ Չաուշի հիշատակին - Գառնիկ Սարգսյան:
• Գևորգ Չաուշի հիշատակին - Ներսիկ Իսպիրյան:

Հրապարակումներ մամուլում

• Գևորգ Չաուշի պայքարը կիսատ մնաց այսօր, report.am:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• «Հայկական հարց» հանրագիտարան, Ե., 1996:
• Սասունի Կ., Գեւորգ Չավուշ, Փարիզ, 1939:
• Սասունի Կ., Սասրերու ասլանը, Բեյրութ, 1966:
• Ավո, Գևորգ Չավուշ (կյանքն ու գործունեությունը), Բեյրութ, 1972:
• Պողոսյան Ս.Կ., Պողոսյան Կ.Ս., Ինձ բա՛հ տվեք..., Ե., 1990:
• «Առաքելոց վանքի կռիվը», Անդրանիկ, ԵՊՀ հրատ., Ե., 2012:
• Ռոլանդ Շառոյան, Էրգրի աստվածները. Գևորգ Շավուշ, Ե., «Լուսակն», 2008, 76 էջ:
• Գևորգ Չավուշ, ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտի Հայոց պատմության կայք:
• Գևորգ Շավուշ, Հայկական հանրագիտարան:
• Գևորգ Չավուշ, Մեծանուն հայեր:
• Գևորգ Շավուշ, Արա Նախշքարյան: