Գևորգ Չավուշ
Hayazg-ից
| Գևորգ Չավուշ | |
| Геворг Чавуш | |
| |
| Այլ անուններ: | Սարհատ, Ղազարյան Գևորգ Արոյի |
| Անգլերեն: | Gevorg Chavush |
| Հայերեն: | Գևորգ Չավուշ |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 1870 |
| Ծննդավայրը: | Մկթենք, Սասուն |
| Մահվան տարեթիվը: | 27.05.1907 |
| Մահվան վայրը: | Սուլուխ, Արևմտյան Հայաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, ֆիդայի: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1870թ. Սասունի Փսանք գավառի Մկթենք գյուղում:
Կրթություն
- 1886-1888թթ. սովորել է Մշո Ս. Կարապետ վանքի դպրոցում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1880-ական թթ. վերջին Տարոնում գործել է Արաբոյի՝ առաջին հայդուկային խմբում:
- 1890-1894թթ. համագործակցել է Համբարձում Պոյաճյանի (Մեծն Մուրադ) և Միհրան Տամատյանի հետ:
- 1891-1894թթ. մասնակցել է Սասունի ինքնապաշտպանական մարտերին (հատկապես աչքի է ընկել Տալվորիկի 1893թ. կռիվներում):
- 1899թ. Աղբյուր Սերոբի սպանությունից հետո կազմակերպել է մատնիչ Ավեի (1900թ.), ապա (Անդրանիկի հետ)՝ Խալիլ Բեյի սպանությունը:
- Գործուն մասնակցություն է ունեցել 1901թ. նոյեմբերին Առաքելոց վանքի կռվին, 1904թ. Սասունի ապստամբությանը:
- 1906-1907թթ. գործել է Ռ. Տեր-Մինասյանի հետ:
- Ապարդյուն ջանքեր է գործադրել հայ-քրդական համագործակցություն ստեղծելու համար:
Ձեռքբերումներ
- ՀՀԴ կուսակցության անդամ:
Այլ
- Սասունի ինքնապաշտպանական մարտերի ժամանակ ձերբակալվել և արգելափակվել է Բիթլիսի, ապա՝ Մուշի բանտում:
- 1896թ. փախչելով բանտից՝ ապաստանել է Սասունում, միացել Գուրգենին և Հրայրին:
- Գևորգ Չաուշի 1900-1901թթ. մղած կռիվները (Բերդակի, Նորշենի և այլն) կարևոր տեղ են գրավում հայդուկային շարժման պատմության մեջ:
- Սասունի 1904թ. ապստամբության պարտությունից հետո անցել է Վան, սակայն Աղթամարի խորհրդակցությունից (1904թ. օգոստոս) հետո, որպես ՀՀԴ կուսակցության ղեկավար գործիչ, վերադարձել է Տարոն:
- Գևորգ Չավուշի կռիվներն (շուրջ 40) ընթացել են կազմակերպված և գրեթե միշտ ավարտվել հաղթանակով:
- Զոհվել է Սուլուխի հայտնի կռվում:
- Թաղված է Մուշում:
- Ժողովուրդը երգեր է հյուսել Գևորգ Չավուշի մասին:
- Գևորգ Չավուշի կերպարն իր արտացոլումն է գտել Խաչիկ Դաշտենցի հանրահայտ «Ռանչպարների կանչը» վեպում:
Նկարներ
Գևորգ Չավուշի քանդակը Ջերմուկ քաղաքում, հեղինակ՝ Հովհաննես Մուրադյան
Տեսանյութեր
- Գևորգ Շաուշի երգը:
- Գևորգ Չաուշ (Վավերագրական ֆիլմ):
- Սուլուխի կռվի երգը՝ Գևորգ Չավուշի հիշատակին:
- Սահակ Սահակեան - Գէորգ Չաւուշի երգը:
- «Սասուն» - Գևորգ Չավուշի հիշատակին:
- Գևորգ Չաուշի հիշատակին - Գառնիկ Սարգսյան:
- Գևորգ Չաուշի հիշատակին - Ներսիկ Իսպիրյան:
Հրապարակումներ մամուլում
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- «Հայկական հարց» հանրագիտարան, Ե., 1996:
- Սասունի Կ., Գեւորգ Չավուշ, Փարիզ, 1939:
- Սասունի Կ., Սասրերու ասլանը, Բեյրութ, 1966:
- Ավո, Գևորգ Չավուշ (կյանքն ու գործունեությունը), Բեյրութ, 1972:
- Պողոսյան Ս.Կ., Պողոսյան Կ.Ս., Ինձ բա՛հ տվեք..., Ե., 1990:
- «Առաքելոց վանքի կռիվը», Անդրանիկ, ԵՊՀ հրատ., Ե., 2012:
- Ռոլանդ Շառոյան, Էրգրի աստվածները. Գևորգ Շավուշ, Ե., «Լուսակն», 2008, 76 էջ:
- Գևորգ Չավուշ, ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտի Հայոց պատմության կայք:
- Գևորգ Շավուշ, Հայկական հանրագիտարան:
- Գևորգ Չավուշ, Մեծանուն հայեր:
- Գևորգ Շավուշ, Արա Նախշքարյան:
