«Գայֆեճյան Վահրամ Մկրտչի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Գաֆեճյան Վահրամ Մկրտչի | name-am-aliases = Գայֆեջյան Վահրամ | name-ru = Гайфечян Ваграм Мк...»:) |
|||
Տող 8. | Տող 8. | ||
| name-fr = | | name-fr = | ||
| image = Gayfejyan Vahram.jpg | | image = Gayfejyan Vahram.jpg | ||
− | | birth-date = 14 | + | | birth-date = 14.04.1879 |
| birth-place = Ախալցխա, Վրաստան | | birth-place = Ախալցխա, Վրաստան | ||
| death-date = 30.11.1960 | | death-date = 30.11.1960 |
Ընթացիկ տարբերակը 06:20, 18 Ապրիլի 2015-ի դրությամբ
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1879թ. ապրիլի 14(26)-ին Վրաստանի Ախալցխա քաղաքում:
Մահացել է 1960թ. նոյեմբերի 30-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
Կրթություն
- 1890-1901թթ. հաճախել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանի գեղարվեստական խմբակը:
- 1892-1901թթ. սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
- 1901-1910թթ. սովորել է ՄՊՀ բժշկական և իրավաբանական ֆակուլտետներում:
- 1902-1907թթ. սովորել է Մոսկվայի գեղարվեստի, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1899-1901թթ. Վահան Տերյանի հետ հրատարակում է ձեռագիր ուսումնական ամսագիր:
- 1910-1911թթ. Մոսկվայում սբաղվում է ստեղծագործական աշխատանքով, ուսումնասիրում է հին վարպետների աշխատանքները թանգարաննեում, ստեղծում է դրանց նմանակումները:
- 1911թ. Կ. Կորովինի էսքիզների հիան վրա նկարում է Կայսերական Մեծ թատրոնի դեկորացիաները:
- 1912-1923թթ. Ախալցխայում ղեկավարել է դրամատիկական թատրոնը:
- 1916թ. մայիսի՝ դառնում է նորաստեղծ «Հայ նկարիչների միության» անդամ:
- 1920թ. փետրվար - 1921թ. մարտ՝ սեփական տանը կազմակերպում է գեղարվեստական ստուդիա, ուր այցելում էին 10-15 աշակերտ: Դավավանդել է նկարչություն, նկարչության պատմություն:
- 1923թ. անդամագրվում է «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի միությանը»:
- 1923թ. հոկտեմբեր - 1924թ. հոկտեմբեր՝ Թիֆլիսում զբաղվում է ստեղծագործական գործունեությամբ, մասնակցում է «Հայկական մշակույթը տան» հասարակական կյանքին, որտեղ հանդես է գալիս երիտասարդ լսարանի առաջ ժամանակակից ստեղծագործական արվեստի խնդիրներին նվիրված դասախոսություններով:
- 1924-1929թթ.՝ ԵԳԱՏ-ի տնօրեն:
- 1929-1955թթ.՝ դասատու:
- 1926-1928թթ. նրա նախաձեռնութամբ և անմիջական մասնակցութամբ Երևանում հրատարակվում է «Արվեստ» ամսագիտը (խմբագիր՝ Ա. Երեմյան):
- 1941-1945թթ. ակտիվ մասնակցություն է ունենում Հայաստանի նկարիչների միության ռազմական գործունեությանը:
- 1951թ.՝ Հայկական ՍՍՀ աշխատավորների Երևանի Կիրովյան շրջանային պատգամավորների խորհրդի պատգամավոր:
- 1954թ.՝ Հայկական ՍՍՀ աշխատավորների Երևանի Միկոյանի շրջանային պատգամավորների խորհրդի պատգամավոր:
Աշխատանքներ
- «Դեկորատիվ մոտիվներ», 1902-1907:
- «Գունային կոմպոզիցիաներ», 1902-1907:
- «Պարահանդեսից հետո», 1912:
- «Սրճարանում», 1914:
- «Եղրևանի», 1917:
- «Փողոցը գիշերով», 1929:
- «Ախթալա», 1957:
Ցուցահանդեսներ
- 1906թ.՝ ցուցադրվում է 2 աշխատանք Մոսկվայի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանի աշխակերտների 28-րդ ցուցահանդեսում:
- 1916թ.՝ առաջին անհատական ցուցահանդեսը Թիֆլիսում:
- 1917թ.՝ ցուցադրվում է 5 աշխատանք Թիֆլիսի «Հայ նկարիչների միության» առաջին ցուցահանդեսում:
- 1919թ.՝ ցուցադրվում է 18 աշխատանք Թիֆլիսի «Հայ նկարիչների միության» երկրորդ ցուցահանդեսում:
- 1920թ.՝ երկրորդ անհատական ցուցահանդեսը Թիֆլիսում:
- 1920թ.՝ ցուցադրվում է 17 աշխատանք «Թիֆլիսի նկարիչների միության» երրորդ ցուցահանդեսում:
- 1924թ., ապրիլ-մայիս՝ որպես Թիֆլիսի հայ նկարիչների միության նախագահ՝ Գայֆճյանը ժամանում է Երևան, որպեսզի մասնակցի «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» առաջին գարնանային ցուցահանդեսի կազմակերպչական աշխատանքներին, որտեղ ներկայացնում է 11 աշխատանք:
- 1925թ.՝ Թիֆլիսի «Հայրթունա» գեղարվեստական սեկցիայի կազմակերպած ութերորդ ցուցահանդեսին ներկայացվում է 5 աշխատանք:
- 1926թ.՝ ցուցադրվում է 5 աշխատանք Երևանում «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» առաջին գրաֆիկական գեղարվեստի ցուցահանդեսում:
- 1926թ.՝ ցուցադրվում է 23 աշխատանք Երևանում «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» չորրորդ ցուցահանդեսում:
- 1926թ.՝ ցուցադրվում է 12 աշխատանք Լենինականում «Արվեստի աշխատակիցների միության» (ՌԱԲԻՍ) և «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» համատեղ ցուցահանդեսին:
- 1927թ.՝ ցուցադրվում է 3 աշխատանք Մոսկվայում «ԽՍՀՄ ազգերի արվեստը (1917-1927)» հոբելյանական ցուցահանդեսում:
- 1928թ.՝ ցուցադրվում է 2 աշխատանք Երևանի Ազգային Պատկերասրահի նոր աշխատանքների ցուցադրման սրահում:
- 1929թ.՝ ցուցադրվում է 25 աշխատանք Երևանում նկարիչներ և քանդակագործների ցուցահանդեսում:
- 1930թ.՝ ցուցադրվում է 22 աշխատանք Երևանում «Արվեստի աշխատակիցների միության» ստեղծագործական արվեստի բաժնի կողմից կազմակերպված ցուցահանդեսում:
- 1930թ.՝ ցուցադրվում է 10 աշխատանք Լեննականի քանդակագործության ցուցահանդեսին, ուր մասնակցում էին նաև Երևանի նկարիչները:
- 1930թ.՝ ցուցադրվում է 14 աշխատանք Երևանում ստեղծագործական արվեստի ցուցահանդեսում, որը նվիրված է Հայաստանում Սովետական իշխանության հաստատման 10-ամյակին:
- 1931թ.՝ ցուցադրվում են մի շարք աշխատանքները Հեղափոխական Հայաստանի Նկարիչների Ասոցացիայի կազմակերպած ցուցահանդեսներում Վաղարշապատում, Աշտարակում:
- 1931թ.՝ ցուցադրվում է 24 աշխատանք «Հայաստանի ՍՍՀ ստեղծագործական արվեստը 11 տարվա ընթացքում» ցուցահանդեսում:
- 1932թ.՝ ցուցադրվում է 8 աշխատանք Հայաստանի, Ուկրաինայի, Ադրբեջանի նկարիչների ցուցահանդեսում, որը կազմակերպվել էր Մոսկվայի «Նկարիչ» ընկերության կողմից:
- 1932թ.՝ ցուցադրվում են մի շարք աշխատանքներ Երևանում Մեծ Հոկտեմբերյան սոցիալան հեղափոխության 15-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսում:
- 1939թ.՝ մասնկացություն Մոսկվայում Հայկական ՍՍՀ ստեղծագործական արվեստի ցուցահանդեսին:
- 1940թ.՝ մասնակցություն Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի 20-ամյակի ցուցահանդեսին:
- 1941թ.՝ անհատական ցուցահանդես Հայաստանի գրողների միությունում:
- 1944թ.՝ անհատական ցուցահանդես Երևանի հոսպիտալներից մեկում:
- 1961թ.՝ անհատական ցուցահանդես Երևանի ազգային պատկերասրահում:
- 1972թ., ապրիլի 4՝ նկարչի ծննդյան 90-ամյակին նվիրված անհատական ցուցահանդես Երևանի նկարիչների տանը:
- 1972թ.՝ անհատական ցուցահանդես Էստոնական ՍՍՀ պետական գեղարվեստական թանգարանում՝ նվիրված ԽՍՀՄ կազմավորման 50-ամյակին:
- 1996թ., 11 մայիսի՝ Երաևնի «Կրունկ» ցուցասրահում (այժմ՝ «Արմեն Մկրտչյանի ցուցասրահ») բացվեց անհատական ցուցահանդես նկարչի ընտանիքում պահված նմուշներից:
Ձեռքբերումներ
- 1932թ.՝ ԽՍՀՄ նկարիչների միության անդամ:
- 1938թ.՝ ՀԽՍՀ Կենտրոնական կատարողական կոմիտեի պատվոգիր:
- 1943թ.՝ ՀԽՍՀ վաստակավոր ուսուցիչ:
- 1946թ.՝ «1941-1945թթ. Մեծ Հայրենական պատերազմի ժամանակ մատուցած ծառայությունների համար» մեդալ:
- 1954թ. ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
- 1956թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԽ պատվոգիր:
- 1958թ.՝ ՀԽՍՀ մշակույթի նախարարության պատվոգիր:
Այլ
- 1924թ. տեղափոխվել է Երևան:
- Յուրացնելով XXդ. սկզբի ռուս և արևմտաեվրոպական արվեստի առաջադեմ սկզբունքները՝ Վ. Գայֆեճյանը հայկական գեղանկարչությունը հարստացրել է կերպարաոճային նոր ընբռնումներով:
Նկարներ
Հրապարակումներ մամուլում
- Ախալցիխեում «Վահրամ Գայֆեճյանի» անվան ստեղծագործողների միությունում գրադարան է բացվել, 1լուր:
- Վահրամ Գայֆեճյանի հուշատախտակի բացման արարողություն Ախալցիխեում, News.am:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Ադալյան Ռուբեն, Վահրամ Գայֆեջյանի աշխարհում, Առագաստ, 2004:
- Իգիթյան Հենրիխ, Լուռ հանճարը - Վահրամ Գայֆեջյան, Առագաստ, 2004:
- Նիկոլայ Քոթանջյան, Ցանկացած նկարչի ստեղծագործությունը, ինքնակենսագրական, Առագաստ, 2004:
- Мамулов С.С. Армяне в Грузии. Книга вторая. М., 2002.
- Գայֆէճյան Վահրամ Մկրտչի:
- Խորհրդահայ կերպարվեստի սկզբնավորման աչքի ընկնող ներկայացուցիչ...Վահրամ Գայֆեճյան:
- Тихий гений Гайфечян.
- «Тихий гений» Ваграм Гайфеджян.
- Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45: