Գայֆեճյան Վահրամ Մկրտչի

Hayazg-ից
Գաֆեճյան Վահրամ Մկրտչի
Гайфечян Ваграм Мкртичович
Gayfejyan Vahram.jpg
Այլ անուններ: Գայֆեջյան Վահրամ
Անգլերեն: Gayfechyan Vahram
Հայերեն: Գաֆեճյան Վահրամ Մկրտչի
Ծննդյան տարեթիվը: 14.04.1879
Ծննդավայրը: Ախալցխա, Վրաստան
Մահվան տարեթիվը: 30.11.1960
Մահվան վայրը: Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ:
Նկարիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1879թ. ապրիլի 14(26)-ին Վրաստանի Ախալցխա քաղաքում:

Մահացել է 1960թ. նոյեմբերի 30-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Կրթություն

  • 1890-1901թթ. հաճախել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանի գեղարվեստական խմբակը:
  • 1892-1901թթ. սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
  • 1901-1910թթ. սովորել է ՄՊՀ բժշկական և իրավաբանական ֆակուլտետներում:
  • 1902-1907թթ. սովորել է Մոսկվայի գեղարվեստի, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանում:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 1899-1901թթ. Վահան Տերյանի հետ հրատարակում է ձեռագիր ուսումնական ամսագիր:
  • 1910-1911թթ. Մոսկվայում սբաղվում է ստեղծագործական աշխատանքով, ուսումնասիրում է հին վարպետների աշխատանքները թանգարաննեում, ստեղծում է դրանց նմանակումները:
  • 1911թ. Կ. Կորովինի էսքիզների հիան վրա նկարում է Կայսերական Մեծ թատրոնի դեկորացիաները:
  • 1912-1923թթ. Ախալցխայում ղեկավարել է դրամատիկական թատրոնը:
  • 1916թ. մայիսի՝ դառնում է նորաստեղծ «Հայ նկարիչների միության» անդամ:
  • 1920թ. փետրվար - 1921թ. մարտ՝ սեփական տանը կազմակերպում է գեղարվեստական ստուդիա, ուր այցելում էին 10-15 աշակերտ: Դավավանդել է նկարչություն, նկարչության պատմություն:
  • 1923թ. անդամագրվում է «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի միությանը»:
  • 1923թ. հոկտեմբեր - 1924թ. հոկտեմբեր՝ Թիֆլիսում զբաղվում է ստեղծագործական գործունեությամբ, մասնակցում է «Հայկական մշակույթը տան» հասարակական կյանքին, որտեղ հանդես է գալիս երիտասարդ լսարանի առաջ ժամանակակից ստեղծագործական արվեստի խնդիրներին նվիրված դասախոսություններով:
  • 1924-1929թթ.՝ ԵԳԱՏ-ի տնօրեն:
    • 1929-1955թթ.՝ դասատու:
  • 1926-1928թթ. նրա նախաձեռնութամբ և անմիջական մասնակցութամբ Երևանում հրատարակվում է «Արվեստ» ամսագիտը (խմբագիր՝ Ա. Երեմյան):
  • 1941-1945թթ. ակտիվ մասնակցություն է ունենում Հայաստանի նկարիչների միության ռազմական գործունեությանը:
  • 1951թ.՝ Հայկական ՍՍՀ աշխատավորների Երևանի Կիրովյան շրջանային պատգամավորների խորհրդի պատգամավոր:
  • 1954թ.՝ Հայկական ՍՍՀ աշխատավորների Երևանի Միկոյանի շրջանային պատգամավորների խորհրդի պատգամավոր:

Աշխատանքներ

  • «Դեկորատիվ մոտիվներ», 1902-1907:
  • «Գունային կոմպոզիցիաներ», 1902-1907:
  • «Պարահանդեսից հետո», 1912:
  • «Սրճարանում», 1914:
  • «Եղրևանի», 1917:
  • «Փողոցը գիշերով», 1929:
  • «Ախթալա», 1957:

Ցուցահանդեսներ

  • 1906թ.՝ ցուցադրվում է 2 աշխատանք Մոսկվայի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանի աշխակերտների 28-րդ ցուցահանդեսում:
  • 1916թ.՝ առաջին անհատական ցուցահանդեսը Թիֆլիսում:
  • 1917թ.՝ ցուցադրվում է 5 աշխատանք Թիֆլիսի «Հայ նկարիչների միության» առաջին ցուցահանդեսում:
  • 1919թ.՝ ցուցադրվում է 18 աշխատանք Թիֆլիսի «Հայ նկարիչների միության» երկրորդ ցուցահանդեսում:
  • 1920թ.՝ երկրորդ անհատական ցուցահանդեսը Թիֆլիսում:
  • 1920թ.՝ ցուցադրվում է 17 աշխատանք «Թիֆլիսի նկարիչների միության» երրորդ ցուցահանդեսում:
  • 1924թ., ապրիլ-մայիս՝ որպես Թիֆլիսի հայ նկարիչների միության նախագահ՝ Գայֆճյանը ժամանում է Երևան, որպեսզի մասնակցի «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» առաջին գարնանային ցուցահանդեսի կազմակերպչական աշխատանքներին, որտեղ ներկայացնում է 11 աշխատանք:
  • 1925թ.՝ Թիֆլիսի «Հայրթունա» գեղարվեստական սեկցիայի կազմակերպած ութերորդ ցուցահանդեսին ներկայացվում է 5 աշխատանք:
  • 1926թ.՝ ցուցադրվում է 5 աշխատանք Երևանում «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» առաջին գրաֆիկական գեղարվեստի ցուցահանդեսում:
  • 1926թ.՝ ցուցադրվում է 23 աշխատանք Երևանում «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» չորրորդ ցուցահանդեսում:
  • 1926թ.՝ ցուցադրվում է 12 աշխատանք Լենինականում «Արվեստի աշխատակիցների միության» (ՌԱԲԻՍ) և «Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի աշխատակիցների միության» համատեղ ցուցահանդեսին:
  • 1927թ.՝ ցուցադրվում է 3 աշխատանք Մոսկվայում «ԽՍՀՄ ազգերի արվեստը (1917-1927)» հոբելյանական ցուցահանդեսում:
  • 1928թ.՝ ցուցադրվում է 2 աշխատանք Երևանի Ազգային Պատկերասրահի նոր աշխատանքների ցուցադրման սրահում:
  • 1929թ.՝ ցուցադրվում է 25 աշխատանք Երևանում նկարիչներ և քանդակագործների ցուցահանդեսում:
  • 1930թ.՝ ցուցադրվում է 22 աշխատանք Երևանում «Արվեստի աշխատակիցների միության» ստեղծագործական արվեստի բաժնի կողմից կազմակերպված ցուցահանդեսում:
  • 1930թ.՝ ցուցադրվում է 10 աշխատանք Լեննականի քանդակագործության ցուցահանդեսին, ուր մասնակցում էին նաև Երևանի նկարիչները:
  • 1930թ.՝ ցուցադրվում է 14 աշխատանք Երևանում ստեղծագործական արվեստի ցուցահանդեսում, որը նվիրված է Հայաստանում Սովետական իշխանության հաստատման 10-ամյակին:
  • 1931թ.՝ ցուցադրվում են մի շարք աշխատանքները Հեղափոխական Հայաստանի Նկարիչների Ասոցացիայի կազմակերպած ցուցահանդեսներում Վաղարշապատում, Աշտարակում:
  • 1931թ.՝ ցուցադրվում է 24 աշխատանք «Հայաստանի ՍՍՀ ստեղծագործական արվեստը 11 տարվա ընթացքում» ցուցահանդեսում:
  • 1932թ.՝ ցուցադրվում է 8 աշխատանք Հայաստանի, Ուկրաինայի, Ադրբեջանի նկարիչների ցուցահանդեսում, որը կազմակերպվել էր Մոսկվայի «Նկարիչ» ընկերության կողմից:
  • 1932թ.՝ ցուցադրվում են մի շարք աշխատանքներ Երևանում Մեծ Հոկտեմբերյան սոցիալան հեղափոխության 15-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսում:
  • 1939թ.՝ մասնկացություն Մոսկվայում Հայկական ՍՍՀ ստեղծագործական արվեստի ցուցահանդեսին:
  • 1940թ.՝ մասնակցություն Հայաստանի ստեղծագործական արվեստի 20-ամյակի ցուցահանդեսին:
  • 1941թ.՝ անհատական ցուցահանդես Հայաստանի գրողների միությունում:
  • 1944թ.՝ անհատական ցուցահանդես Երևանի հոսպիտալներից մեկում:
  • 1961թ.՝ անհատական ցուցահանդես Երևանի ազգային պատկերասրահում:
  • 1972թ., ապրիլի 4՝ նկարչի ծննդյան 90-ամյակին նվիրված անհատական ցուցահանդես Երևանի նկարիչների տանը:
  • 1972թ.՝ անհատական ցուցահանդես Էստոնական ՍՍՀ պետական գեղարվեստական թանգարանում՝ նվիրված ԽՍՀՄ կազմավորման 50-ամյակին:
  • 1996թ., 11 մայիսի՝ Երաևնի «Կրունկ» ցուցասրահում (այժմ՝ «Արմեն Մկրտչյանի ցուցասրահ») բացվեց անհատական ցուցահանդես նկարչի ընտանիքում պահված նմուշներից:

Ձեռքբերումներ

  • 1932թ.՝ ԽՍՀՄ նկարիչների միության անդամ:
  • 1938թ.՝ ՀԽՍՀ Կենտրոնական կատարողական կոմիտեի պատվոգիր:
  • 1943թ.՝ ՀԽՍՀ վաստակավոր ուսուցիչ:
  • 1946թ.՝ «1941-1945թթ. Մեծ Հայրենական պատերազմի ժամանակ մատուցած ծառայությունների համար» մեդալ:
  • 1954թ. ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
  • 1956թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԽ պատվոգիր:
  • 1958թ.՝ ՀԽՍՀ մշակույթի նախարարության պատվոգիր:

Այլ

  • 1924թ. տեղափոխվել է Երևան:
  • Յուրացնելով XXդ. սկզբի ռուս և արևմտաեվրոպական արվեստի առաջադեմ սկզբունքները՝ Վ. Գայֆեճյանը հայկական գեղանկարչությունը հարստացրել է կերպարաոճային նոր ընբռնումներով:

Նկարներ

  • Աղջկա դիմանկար, 1946

  • Ամպամած օր, 1913

  • Դեկորատիվ մոտիվ. Այգում

  • Զբոսայգում, 1920

  • Եղրևանու ծաղիկները, 1917

  • Ծաղիկներ (երկերես), 1939

  • Բնապատկեր, 1949

  • Պար, 1910-ական թթ. սկիզբ

  • Ձմեռ, 1948

  • Մեղեդի, 1922

  • Պարահանդեսից հետո, 1912

  • Ինքնանկար, 1921

  • Գարնանային էտյուդ

  • Աշուն (էտյուդ)

  • Փշատի ծառի տակ

  • Աշնանային արև

  • Մեր բակը

  • Ինտերիեր

  • Դիմակահանդես, 1916

  • Աղջիկը պատուհանի գոգին նստած, 1937

  • Արևոտ առավոտ

  • Ամառային արևոր օր, 1936

  • Ալավերդու կարբիտի գործարանը (էտյուդ)

  • Ապստամբություն

  • Բջնի գյուղը. մի խումբ գյուղացիներ, 1946

Հրապարակումներ մամուլում

Տե՛ս նաև

Ստացված է «https://am.hayazg.info/index.php?title=Գայֆեճյան_Վահրամ_Մկրտչի&oldid=23545» էջից