«Ադոնց Նիկողայոս Գևորգի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Hayazg-ից
(Նոր էջ «{{Person | name-am = Ադոնց Նիկողայոս Գևորգի | name-am-aliases = Տեր-Ավետիքյան Նիկողայոս Գևորգի | name-ru = Адон...»:) |
|||
(30 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Տող 2. | Տող 2. | ||
| name-am = Ադոնց Նիկողայոս Գևորգի | | name-am = Ադոնց Նիկողայոս Գևորգի | ||
| name-am-aliases = Տեր-Ավետիքյան Նիկողայոս Գևորգի | | name-am-aliases = Տեր-Ավետիքյան Նիկողայոս Գևորգի | ||
− | | name-ru = Адонц | + | | name-ru = Адонц Никогайос Георгиевич |
− | | name-ru-aliases = | + | | name-ru-aliases = Тер-Аветикян Никогайос, Тер-Аветикян Николай |
| name-lat = | | name-lat = | ||
| name-en = Adontc Nikoghayos | | name-en = Adontc Nikoghayos | ||
Տող 9. | Տող 9. | ||
| image = Ադոնց.jpg | | image = Ադոնց.jpg | ||
| birth-date = 10.01.1871 | | birth-date = 10.01.1871 | ||
− | | birth-place = Բռնակոթ, | + | | birth-place = Բռնակոթ, Հայաստանի Հանրապետություն |
− | | death-date | + | | death-date = 27.01.1942 |
− | | death-place | + | | death-place = Բրյուսել, Բելգիա |
| description = Պատմաբան, բյուզանդագետ, բանասեր: | | description = Պատմաբան, բյուզանդագետ, բանասեր: | ||
}} | }} | ||
=Կենսագրություն= | =Կենսագրություն= | ||
− | + | Ծնվել է 1871թ. հունվարի 10-ին Հայաստանի Հանրապետության [[Բռնակոթ]] գյուղում: | |
− | |||
− | |||
==Կրթություն== | ==Կրթություն== | ||
− | *Սովորել է | + | *Սովորել է [[Տաթևի ծխական դպրոցում]]: |
− | *Սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում: | + | *Սովորել է [[Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում]]: |
− | *1892-1894թթ. Թիֆլիսի ռուսական գիմնազիայում: | + | *1892-1894թթ. սովորել է Թիֆլիսի ռուսական գիմնազիայում: |
*1899թ. ավարտել է Պետերբուրգի համալսարանի արևելյան լեզուների և պատմաբանասիրական ֆակուլտետները: | *1899թ. ավարտել է Պետերբուրգի համալսարանի արևելյան լեզուների և պատմաբանասիրական ֆակուլտետները: | ||
==Աշխատանքային գործունեություն== | ==Աշխատանքային գործունեություն== | ||
− | * | + | *1903թ. եկել է Կովկաս, Թիֆլիսում ուսումնասիրել է վրացերեն, աշխատել է Էջմիածնի մատենադարանում։ |
*1903-1904թթ. Պետերբուրգում խմբագրել է «Բանբեր գրականության և արվեստի» պարբերականը: | *1903-1904թթ. Պետերբուրգում խմբագրել է «Բանբեր գրականության և արվեստի» պարբերականը: | ||
*1916-1917թթ. մասնակցել է Վանի, Մուշի և էրզրումի հնագիտական արշավախմբերի աշխատանքներին: | *1916-1917թթ. մասնակցել է Վանի, Մուշի և էրզրումի հնագիտական արշավախմբերի աշխատանքներին: | ||
− | *1930թ. | + | *1917թ. ընտրվել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանի պատվավոր հոգաբարձու և պրոֆեսոր։ |
− | + | *1930թ. ղեկավարել է Բրյուսելի համալսարանի հայագիտության ամբիոնը: | |
+ | *Դասախոսել է Պետերբուրգի համալսարանի արևելյան լեզուների և պատմաբանասիրական ֆակուլտետում: | ||
==Ձեռքբերումներ== | ==Ձեռքբերումներ== | ||
+ | *1909թ.՝ Պետերբուրգի համալսարանի դոցենտ: | ||
+ | *1916թ.՝ բանասիրական գիտությունների դոկտոր: | ||
+ | *1916թ.՝ պրոֆեսոր: | ||
− | *1909թ. Պետերբուրգի համալսարանի | + | ==Այլ== |
− | * | + | *1899-1901թթ. Եվրոպայում (Մյունխեն, Փարիզ, Լոնդոն, Վենետիկ) խորացել է բյուզանդագիտության մեջ: |
+ | *1909թ. պաշտպանել է «Հայաստանը Հուստինիանոսի դարաշրջանում» մագիստրոսական դիսերտացիան և դարձել Պետերբուրգի համալսարանի պրիվատ-դոցենտ։ *1916թ. «Դիոնիսիոս Թրակացին և հայ մեկնիչները» (1915 թ, ռուսերեն) աշխատության համար նույն համալսարանում արժանացել է բանասիրության դոկտորի աստիճանի և ստացել պրոֆեսորի կոչում։ | ||
+ | *1916թ. եղել է [[Էջմիածնում]], [[Մուշում]], [[Էրզրումում]], 1917թ. հնագետ [[Աշխարհբեկ Քալանթարի]] հետ մասնակցել [[Վանի]] երկրորդ հնագիտական արշավախմբին։ | ||
+ | *1920թ. մեկնել է Լոնդոն, ապա՝ Փարիզ։ | ||
+ | *«Բյուզանդիոն» հանդեսում և այլուր լույս են տեսել նրա արտասահմանյան տարիների լավագույն աշխատությունները։ Նրա ձեռագրերը հանձնվել են Փարիզի Նուպարյան մատենադարանին, իսկ գրքերը՝ Բրյուսելի հայ գաղութին: | ||
+ | *Ադոնցը թողել է շուրջ 80 հայերեն, ռուսերեն և ֆրանսերեն լեզուներով գրված արժեքավոր գիտական աշխատություններ՝ նվիրված գլխավորապես հայ ժողովրդի միջնադարյան պատմությանն ու գրականությանը, հայ-բյուզանդական հարաբերություններին, հայ-հունական բանասիրությանը, առասպելաբանությանը, կրոնին, լեզվաբանությանը։ Դրանք մեծ մասամբ կարճ, մենագրական բնույթի ուսումնասիրություններ են։ | ||
+ | *«Հայաստանը Հուստինիանոսի դարաշրջանում» կոթողային մենագրության մեջ մանրամասն տալիս է Հայաստանի պատմաաշխարհագրական նկարագիրը, լուսաբանում է վաղ միջնադարյան Հայաստանի նախարարական կարգն ու հողատիրության ինստիտուտները, Հայաստանի քաղաքական կացությանը վերաբերող հարցեր։ Առաջին անգամ գիտական վերլուծության է ենթարկված հայ ֆեոդալիզմի և հայ գյուղացիության մի շարք հարցեր։ | ||
+ | *Ադոնցը գյուղացիության պատմության խնդիրներն ավելի հանգամանորեն քննել է «Հայ հին շինականությունը» ուսումնասիրության մեջ։ | ||
+ | *«Արուեստ Դիոնիսեայ Քերականի և հայ մեկնութիւնք նորին» աշխատությունը հայ-հունական բանասիրության մասին առաջին խոշոր գործն է։ Գիտական բարձր մակարդակով Ադոնցը վերլուծել է Թրակացու քերականության հայերեն թարգմանությունը և նրա վեց հայ մեկնիչների բնագրերը, կատարել բանասիրական կարևոր շտկումներ։ Մի շարք հոդվածներում վեր է հանել հայ-բյուզանդական անվանի ընտանիքների և Բագրատունիների տոհմաբանությունը։ Ի մի բերելով հույն հեղինակների կցկտուր տեղեկությունները՝ բացահայտել է բյուզանդական զորավար [[Արտավան Արշակունու]], նրա եղբայր [[Վարդ Մամիկոնյանի]], Վասիլի 1-ին և Մորիկ կայսրերի ու այլ հայազգի գործիչների կերպարները («Պատմական ուսումնասիրություններ», 1948 թ.)։ | ||
+ | *Մեծ արժեք ունեն նաև Ադոնցի աղբյուրագիտական ու բանասիրական ուսումնասիրությունները՝ նվիրված [[Փավստոս Բուզանդին,]] [[Կորյունին]], [[Եզնիկ Կողբացուն]]։ | ||
+ | *«Մաշտոց և նրա աշակերտները ըստ օտար աղբյուրների» աշխատության մեջ Ադոնցը ցույց է տվել հայ գրերի ստեղծման պատմական իրադրությունը՝ մաշտոցյան գրերի ստեղծումը՝ դնելով 382-392թթ. միջև։ Ադոնցը ձեռնարկել է գրել հայ ժողովրդի ամբողջական պատմությունը, որի առաջին հատորը (հնագույն շրջան) լույս է տեսել ֆրանսերեն և հայերեն (1946, 1972)։ Ուշագրավ են Բրոքհաուզի և Էֆրոնի հանրագիտարանում Հայաստանի մասին Ադոնցի հոդվածները։ Նա նաև հմուտ գրականագետ էր, գրել է մի շարք հոդվածներ: | ||
+ | =Նկարներ= | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Պատկեր:Ադոնց_Նիկողայոս.jpg |Ադոնցն Անիի պեղումների արշավախմբի կազմում | ||
+ | Պատկեր:Николай Адонц В верхнем ряду третий справа.jpg | ||
+ | Պատկեր:Адонц Николай Георгиевич22.jpg | ||
+ | Պատկեր:Adonts.jpg | ||
+ | </gallery> | ||
− | = | + | ==Գրքեր== |
<gallery> | <gallery> | ||
− | Պատկեր: | + | Պատկեր:2Адонц Николай Георгиевич.jpg |
+ | Պատկեր:3Адонц Николай Георгиевич.jpg | ||
+ | Պատկեր:4Адонц Николай Георгиевич.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Տող 51. | Տող 72. | ||
=Մատենագիտություն= | =Մատենագիտություն= | ||
− | *[http://www.armin.am/images/menus/1028/erker.pdf Նիկողայոս Ադոնց «Պատմա-բանասիրական ուսումնասիրություններ» :] | + | *[http://www.armin.am/images/menus/1028/erker.pdf Նիկողայոս Ադոնց «Պատմա-բանասիրական ուսումնասիրություններ» :] |
− | *[http://www.armin.am/images/menus/1029/adonc%20erker%20g.pdf Նիկողայոս Ադոնց «Հայրենագիտության ուսումնասիրություններ» :] | + | *[http://www.armin.am/images/menus/1029/adonc%20erker%20g.pdf Նիկողայոս Ադոնց «Հայրենագիտության ուսումնասիրություններ» :] |
− | *[http://www.armin.am/images/menus/1089/Adonc.pdf Նիկողայոս | + | *[http://www.armin.am/images/menus/1089/Adonc.pdf Նիկողայոս Ադոնց «Քննական պատմություն հայոց» :] |
+ | =Մատենագիտություն= | ||
+ | *Адонц Н. Г. Армения в эпоху Юстиниана. СПб, 1908 (2 изд. Ереван։ Изд-во Ереванского Университета, 1971, 526 с.) (անգլ., 1969, հայ., 1987). | ||
+ | *Адонц Н. Дионисий Фракийский и армянские толкователи. Петроград. Тип-я Императорской Акдемии Наук. 1915.г. CXCIII, 307 стр. (Bibliotheca Armeno-Georgica. IV.). | ||
+ | *Nicolas Adontz, Histoire d'Arménie ։ les origines, du Xe siècle au VIe siècle av. J.C., préface de René Grousset, 1946, XV-441 p. | ||
+ | *Nikoghayos Adonts. Samuel l'Arménien, roi des bulgares (in French). Bruxelles։ Palais des Académies, 1938, 63 p. [reprinted in։ Etudes Armeno-Byzantines. Calouste Gulbenkian Foundation. Lisbon, 1965, p. 347 – 407. Distributor։ Livraria Bertrand]. | ||
+ | *Nicolas Adontz, Etudes arméno-byzantines, Portugal։Imprimerie IMPRESSA, 1965, 440 p. (Coll. Bibliothèque arménienne de la Fondation Calouste Gulbenkian). | ||
+ | *Nicolas Adontz, Denys de Thrace et les commentateurs arméniens, 1970 (Bibliothèque arménienne de la Fondation Calouste Gulbenkian). | ||
+ | *Նիկողայոս Ադոնց, Հայաստանի պատմություն։ Ակունքները X-VI դդ. մ.թ.ա.։ Հայերի ծագումը։ Հոդվածներ, Երևան, 1972։ | ||
+ | *Նիկողայոս Ադոնց, Պատկերների խնդիրը։ Երևան, 2003, 90 էջ։ | ||
+ | *Նիկողայոս Ադոնց, Քննություն Մովսես Կաղանկատվացու, Ս. Էջմիածին, 2005, 176 էջ։ | ||
+ | *Նիկողայոս Ադոնց, Հայաստանի ոսկեհանքը։ Փոքր ուսումնասիրություններ, Երևան, 2006։ | ||
+ | *[http://www.armin.am/images/menus/1565/Adonc_A.pdf Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Ա. Պատմագիտական ուսումնասիրություններ, Երևան, 2006, 652 էջ։] | ||
+ | *[http://www.armin.am/images/menus/1028/Adonc_B.pdf Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ Բ. Պատմա-բանասիրական ուսումնասիրություններ, Երևան, 2006, 680 էջ։] | ||
+ | *[http://www.armin.am/images/menus/1029/Adonc_G.pdf Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ Գ. Հայերենագիտական ուսումնասիրություններ, Երևան, 2008, 688 էջ։] | ||
+ | *[http://www.armin.am/images/menus/1089/Adonc_d_patrast.pdf Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Դ. Քննական պատմություն Հայոց, Երևան, 2009, 720 էջ։] | ||
+ | *[http://www.armin.am/images/menus/1581/AdoncE.pdf Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Ե. Հայ-բյուզանդական ուսումնասիրություններ, Երեւան, 2012, 664 էջ։] | ||
+ | *[http://www.armin.am/images/menus/1579/AdoncZ.pdf Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Զ (լրացուցիչ). Հրապարակախոսություն, Երեւան, 2012, 540 էջ։] | ||
+ | *[http://armenianhouse.org/adonts/content.html Նիկողայոս Ադոնց, Հայկական հարցի լուծման շուրջ, «Երևանի համալսարանի հրատարակչություն», Երևան, 1989։] | ||
+ | *[http://hpj.asj-oa.am/4190/1/2002-3(3).pdf Նիկողայոս Ադոնց, Դավիթ Կյուրոպաղատ († 31-ը մարտի 1000).- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 2002, № 3, էջ 3-37։] | ||
+ | *[http://hpj.asj-oa.am/4320/1/2001-3(3).pdf Նիկողայոս Ադոնց, Հայացած Աստվածաշունչը և անոր պատմական տարողությունը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 2001, № 3, էջ 3-11։] | ||
+ | *Նիկողայոս Ադոնց, Հայաստանը Հուստինիանոսի դարաշրջանում (ռուս., 1908, անգլ., 1969, հայ., 1987): | ||
+ | *Նիկողայոս Ադոնց, Հայ հին շինականությունը, 1927: | ||
+ | *Նիկողայոս Ադոնց, Մաշտոց և նրա աշակերտները ըստ օտար աղբյուրների, 1925: | ||
=Տե՛ս նաև= | =Տե՛ս նաև= | ||
+ | *Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: | ||
*[http://www.armenianreligion.am/am/Encyclopedia_adonts_nikoghayos ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:] | *[http://www.armenianreligion.am/am/Encyclopedia_adonts_nikoghayos ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:] | ||
− | *[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=894 Հայկական հանրագիտարան: | + | *[http://publishing.ysu.am/hy/N-Adonts Նիկողայոս Ադոնց - ԵՊՀ:] |
− | *[http://vorotan.am/ադոնց-գեվորգի-աշխարհահռչակ-զավակը/ «Որոտան»,Ադոնց:] | + | *[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=894 Հայկական հանրագիտարան:Նիկողայոս Ադոնց:] |
+ | *[http://vorotan.am/ադոնց-գեվորգի-աշխարհահռչակ-զավակը/ «Որոտան»,Նիկողայոս Ադոնի մասին:] | ||
+ | *[http://hpj.asj-oa.am/451/1/62-4(115).pdf Յուզբաշյան Կ. Ն., Նիկողայոս Ադոնցի գիտական ժառանգությունը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 1962, № 4, էջ 115-128։] | ||
+ | *[http://lraber.asj-oa.am/2013/1/1998-1(202).pdf Հովհաննիսյան Պ. Հ., Սիմոն Վրացյանի անտիպ հուշերը Նիկողայոս Ադոնցի մասին.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1998, № 1, էջ 202-210:] | ||
+ | *[http://armenianhouse.org/adonts/bio-am.html Նիկողայոս Ադոնց, Կենսագրություն:] | ||
+ | *[http://lraber.asj-oa.am/3530/1/1990-4(72).pdf Оганесян П. О., Малоизвестная статья «Турецкая нота и Турецкая Армения» Николая Адонца.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1990, № 4, стр. 72-77.] | ||
+ | *[http://lraber.asj-oa.am/2864/1/1993-1(137).pdf Аветисян, Г. А., Оганесян, П. О., Еще одна малоизвестная статья Николая Адонца по Армянскому вопросу.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1993, № 1, стр. 137-148.] | ||
+ | *[http://hpj.asj-oa.am/4717/4/1999-1(130).pdf Հովհաննիսյան Պ. Հ., Նիկողայոս Ադոնցը և Հայկական հարցը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 1999, № 1, էջ130-138։] | ||
+ | *[http://hpj.asj-oa.am/4282/1/2001-2(277).pdf Հովհաննիսյան Պ., Նիկողայոս Ադոնցի գիտական ժառանգության նորահայտ էջերից.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», № 2, էջ 277-290։] | ||
+ | *[http://hpj.asj-oa.am/4247/1/2001-1(63).pdf Հովհաննիսյան Պ., Ն . Ադոնցի «Հայոց քննական պատմության» ստեղծագործական ճակատագիրը (ծննդյան 130-ամյակի առթիվ).- «Պատմա-բանասիրական հանդես», № 1, էջ 63-78։] | ||
+ | *[http://www.matenadaran.am/ftp/data/Banber-18.pdf Պ. Հովհաննիսյան, Օ. Վարդազարյան, Նիկողայոս Ադոնցի «Կիբելա աստվածուհին» անհայտ աշխատությունը,- «Բանբեր մատենադարանի», 18, Երեւան, 2008, էջ 181-215։] | ||
+ | *[http://hpj.asj-oa.am/451/1/62-4(115).pdf Յուզբաշյան Կ. Ն., Նիկողայոս Ադոնցի գիտական ժառանգությունը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 1962, № 4, էջ 115-128։] | ||
+ | *[http://lraber.asj-oa.am/2013/1/1998-1(202).pdf Հովհաննիսյան Պ. Հ., Սիմոն Վրացյանի անտիպ հուշերը Նիկողայոս Ադոնցի մասին.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1998, № 1, էջ 202-210:] | ||
− | [[Category:Պատմաբաններ]] [[Category:Բանասերներ] [[Category:Բյուզանդագետներ]] | + | [[Category:Պատմաբաններ]] [[Category:Բանասերներ]] [[Category:Բյուզանդագետներ]] [[Category:Բանասիրական գիտությունների դոկտորներ]] [[Category:Պրոֆեսորներ]] |
Ընթացիկ տարբերակը 07:48, 30 Օգոստոսի 2018-ի դրությամբ
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1871թ. հունվարի 10-ին Հայաստանի Հանրապետության Բռնակոթ գյուղում:
Կրթություն
- Սովորել է Տաթևի ծխական դպրոցում:
- Սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
- 1892-1894թթ. սովորել է Թիֆլիսի ռուսական գիմնազիայում:
- 1899թ. ավարտել է Պետերբուրգի համալսարանի արևելյան լեզուների և պատմաբանասիրական ֆակուլտետները:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1903թ. եկել է Կովկաս, Թիֆլիսում ուսումնասիրել է վրացերեն, աշխատել է Էջմիածնի մատենադարանում։
- 1903-1904թթ. Պետերբուրգում խմբագրել է «Բանբեր գրականության և արվեստի» պարբերականը:
- 1916-1917թթ. մասնակցել է Վանի, Մուշի և էրզրումի հնագիտական արշավախմբերի աշխատանքներին:
- 1917թ. ընտրվել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանի պատվավոր հոգաբարձու և պրոֆեսոր։
- 1930թ. ղեկավարել է Բրյուսելի համալսարանի հայագիտության ամբիոնը:
- Դասախոսել է Պետերբուրգի համալսարանի արևելյան լեզուների և պատմաբանասիրական ֆակուլտետում:
Ձեռքբերումներ
- 1909թ.՝ Պետերբուրգի համալսարանի դոցենտ:
- 1916թ.՝ բանասիրական գիտությունների դոկտոր:
- 1916թ.՝ պրոֆեսոր:
Այլ
- 1899-1901թթ. Եվրոպայում (Մյունխեն, Փարիզ, Լոնդոն, Վենետիկ) խորացել է բյուզանդագիտության մեջ:
- 1909թ. պաշտպանել է «Հայաստանը Հուստինիանոսի դարաշրջանում» մագիստրոսական դիսերտացիան և դարձել Պետերբուրգի համալսարանի պրիվատ-դոցենտ։ *1916թ. «Դիոնիսիոս Թրակացին և հայ մեկնիչները» (1915 թ, ռուսերեն) աշխատության համար նույն համալսարանում արժանացել է բանասիրության դոկտորի աստիճանի և ստացել պրոֆեսորի կոչում։
- 1916թ. եղել է Էջմիածնում, Մուշում, Էրզրումում, 1917թ. հնագետ Աշխարհբեկ Քալանթարի հետ մասնակցել Վանի երկրորդ հնագիտական արշավախմբին։
- 1920թ. մեկնել է Լոնդոն, ապա՝ Փարիզ։
- «Բյուզանդիոն» հանդեսում և այլուր լույս են տեսել նրա արտասահմանյան տարիների լավագույն աշխատությունները։ Նրա ձեռագրերը հանձնվել են Փարիզի Նուպարյան մատենադարանին, իսկ գրքերը՝ Բրյուսելի հայ գաղութին:
- Ադոնցը թողել է շուրջ 80 հայերեն, ռուսերեն և ֆրանսերեն լեզուներով գրված արժեքավոր գիտական աշխատություններ՝ նվիրված գլխավորապես հայ ժողովրդի միջնադարյան պատմությանն ու գրականությանը, հայ-բյուզանդական հարաբերություններին, հայ-հունական բանասիրությանը, առասպելաբանությանը, կրոնին, լեզվաբանությանը։ Դրանք մեծ մասամբ կարճ, մենագրական բնույթի ուսումնասիրություններ են։
- «Հայաստանը Հուստինիանոսի դարաշրջանում» կոթողային մենագրության մեջ մանրամասն տալիս է Հայաստանի պատմաաշխարհագրական նկարագիրը, լուսաբանում է վաղ միջնադարյան Հայաստանի նախարարական կարգն ու հողատիրության ինստիտուտները, Հայաստանի քաղաքական կացությանը վերաբերող հարցեր։ Առաջին անգամ գիտական վերլուծության է ենթարկված հայ ֆեոդալիզմի և հայ գյուղացիության մի շարք հարցեր։
- Ադոնցը գյուղացիության պատմության խնդիրներն ավելի հանգամանորեն քննել է «Հայ հին շինականությունը» ուսումնասիրության մեջ։
- «Արուեստ Դիոնիսեայ Քերականի և հայ մեկնութիւնք նորին» աշխատությունը հայ-հունական բանասիրության մասին առաջին խոշոր գործն է։ Գիտական բարձր մակարդակով Ադոնցը վերլուծել է Թրակացու քերականության հայերեն թարգմանությունը և նրա վեց հայ մեկնիչների բնագրերը, կատարել բանասիրական կարևոր շտկումներ։ Մի շարք հոդվածներում վեր է հանել հայ-բյուզանդական անվանի ընտանիքների և Բագրատունիների տոհմաբանությունը։ Ի մի բերելով հույն հեղինակների կցկտուր տեղեկությունները՝ բացահայտել է բյուզանդական զորավար Արտավան Արշակունու, նրա եղբայր Վարդ Մամիկոնյանի, Վասիլի 1-ին և Մորիկ կայսրերի ու այլ հայազգի գործիչների կերպարները («Պատմական ուսումնասիրություններ», 1948 թ.)։
- Մեծ արժեք ունեն նաև Ադոնցի աղբյուրագիտական ու բանասիրական ուսումնասիրությունները՝ նվիրված Փավստոս Բուզանդին, Կորյունին, Եզնիկ Կողբացուն։
- «Մաշտոց և նրա աշակերտները ըստ օտար աղբյուրների» աշխատության մեջ Ադոնցը ցույց է տվել հայ գրերի ստեղծման պատմական իրադրությունը՝ մաշտոցյան գրերի ստեղծումը՝ դնելով 382-392թթ. միջև։ Ադոնցը ձեռնարկել է գրել հայ ժողովրդի ամբողջական պատմությունը, որի առաջին հատորը (հնագույն շրջան) լույս է տեսել ֆրանսերեն և հայերեն (1946, 1972)։ Ուշագրավ են Բրոքհաուզի և Էֆրոնի հանրագիտարանում Հայաստանի մասին Ադոնցի հոդվածները։ Նա նաև հմուտ գրականագետ էր, գրել է մի շարք հոդվածներ:
Նկարներ
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
Գրքեր
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
Մատենագիտություն
- Նիկողայոս Ադոնց «Պատմա-բանասիրական ուսումնասիրություններ» :
- Նիկողայոս Ադոնց «Հայրենագիտության ուսումնասիրություններ» :
- Նիկողայոս Ադոնց «Քննական պատմություն հայոց» :
Մատենագիտություն
- Адонц Н. Г. Армения в эпоху Юстиниана. СПб, 1908 (2 изд. Ереван։ Изд-во Ереванского Университета, 1971, 526 с.) (անգլ., 1969, հայ., 1987).
- Адонц Н. Дионисий Фракийский и армянские толкователи. Петроград. Тип-я Императорской Акдемии Наук. 1915.г. CXCIII, 307 стр. (Bibliotheca Armeno-Georgica. IV.).
- Nicolas Adontz, Histoire d'Arménie ։ les origines, du Xe siècle au VIe siècle av. J.C., préface de René Grousset, 1946, XV-441 p.
- Nikoghayos Adonts. Samuel l'Arménien, roi des bulgares (in French). Bruxelles։ Palais des Académies, 1938, 63 p. [reprinted in։ Etudes Armeno-Byzantines. Calouste Gulbenkian Foundation. Lisbon, 1965, p. 347 – 407. Distributor։ Livraria Bertrand].
- Nicolas Adontz, Etudes arméno-byzantines, Portugal։Imprimerie IMPRESSA, 1965, 440 p. (Coll. Bibliothèque arménienne de la Fondation Calouste Gulbenkian).
- Nicolas Adontz, Denys de Thrace et les commentateurs arméniens, 1970 (Bibliothèque arménienne de la Fondation Calouste Gulbenkian).
- Նիկողայոս Ադոնց, Հայաստանի պատմություն։ Ակունքները X-VI դդ. մ.թ.ա.։ Հայերի ծագումը։ Հոդվածներ, Երևան, 1972։
- Նիկողայոս Ադոնց, Պատկերների խնդիրը։ Երևան, 2003, 90 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Քննություն Մովսես Կաղանկատվացու, Ս. Էջմիածին, 2005, 176 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Հայաստանի ոսկեհանքը։ Փոքր ուսումնասիրություններ, Երևան, 2006։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Ա. Պատմագիտական ուսումնասիրություններ, Երևան, 2006, 652 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ Բ. Պատմա-բանասիրական ուսումնասիրություններ, Երևան, 2006, 680 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ Գ. Հայերենագիտական ուսումնասիրություններ, Երևան, 2008, 688 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Դ. Քննական պատմություն Հայոց, Երևան, 2009, 720 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Ե. Հայ-բյուզանդական ուսումնասիրություններ, Երեւան, 2012, 664 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Զ (լրացուցիչ). Հրապարակախոսություն, Երեւան, 2012, 540 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Հայկական հարցի լուծման շուրջ, «Երևանի համալսարանի հրատարակչություն», Երևան, 1989։
- Նիկողայոս Ադոնց, Դավիթ Կյուրոպաղատ († 31-ը մարտի 1000).- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 2002, № 3, էջ 3-37։
- Նիկողայոս Ադոնց, Հայացած Աստվածաշունչը և անոր պատմական տարողությունը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 2001, № 3, էջ 3-11։
- Նիկողայոս Ադոնց, Հայաստանը Հուստինիանոսի դարաշրջանում (ռուս., 1908, անգլ., 1969, հայ., 1987):
- Նիկողայոս Ադոնց, Հայ հին շինականությունը, 1927:
- Նիկողայոս Ադոնց, Մաշտոց և նրա աշակերտները ըստ օտար աղբյուրների, 1925:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
- ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
- Նիկողայոս Ադոնց - ԵՊՀ:
- Հայկական հանրագիտարան:Նիկողայոս Ադոնց:
- «Որոտան»,Նիկողայոս Ադոնի մասին:
- Յուզբաշյան Կ. Ն., Նիկողայոս Ադոնցի գիտական ժառանգությունը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 1962, № 4, էջ 115-128։
- Հովհաննիսյան Պ. Հ., Սիմոն Վրացյանի անտիպ հուշերը Նիկողայոս Ադոնցի մասին.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1998, № 1, էջ 202-210:
- Նիկողայոս Ադոնց, Կենսագրություն:
- Оганесян П. О., Малоизвестная статья «Турецкая нота и Турецкая Армения» Николая Адонца.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1990, № 4, стр. 72-77.
- Аветисян, Г. А., Оганесян, П. О., Еще одна малоизвестная статья Николая Адонца по Армянскому вопросу.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1993, № 1, стр. 137-148.
- Հովհաննիսյան Պ. Հ., Նիկողայոս Ադոնցը և Հայկական հարցը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 1999, № 1, էջ130-138։
- Հովհաննիսյան Պ., Նիկողայոս Ադոնցի գիտական ժառանգության նորահայտ էջերից.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», № 2, էջ 277-290։
- Հովհաննիսյան Պ., Ն . Ադոնցի «Հայոց քննական պատմության» ստեղծագործական ճակատագիրը (ծննդյան 130-ամյակի առթիվ).- «Պատմա-բանասիրական հանդես», № 1, էջ 63-78։
- Պ. Հովհաննիսյան, Օ. Վարդազարյան, Նիկողայոս Ադոնցի «Կիբելա աստվածուհին» անհայտ աշխատությունը,- «Բանբեր մատենադարանի», 18, Երեւան, 2008, էջ 181-215։
- Յուզբաշյան Կ. Ն., Նիկողայոս Ադոնցի գիտական ժառանգությունը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 1962, № 4, էջ 115-128։
- Հովհաննիսյան Պ. Հ., Սիմոն Վրացյանի անտիպ հուշերը Նիկողայոս Ադոնցի մասին.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1998, № 1, էջ 202-210: