08:50, 14 Օգոստոսի 2014-ի տարբերակ

Լազարյան Հովհաննես Աղազարի
Лазарян Оганнес Агазарович
Այլ անուններ:	Լազարև Իվան
Անգլերեն:	Lazaryan Hovhannes
Հայերեն:	Լազարյան Հովհաննես Աղազարի
Ծննդյան տարեթիվը:	23.11.1735
Ծննդավայրը:	Նոր Ջուղա, Իրան
Մահվան տարեթիվը:	24.10.1801
Մահվան վայրը:	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Համառոտ տվյալներ: Արդյունաբերող, ռուսական պետական-քաղաքական գործիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1735թ. նոյեմբերի 23-ին Իրանի Նոր Ջուղա (այժմ` Սպահան) քաղաքում:

Մահացել է 1801թ. հոկտեմբերի 24-ին Ղարական Ռուսաստանի Սանկտ Պետերբուրգ քաղաքում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1760թ.` Սանկտ Պետերբուրգի առևտրական ընկերության ղեկավար:
• 1774թ.` Ռուսաստանի կայսերական բանկի կառավարիչ:
• 1774թ.` Եկատերինա II-ի արևելյան երկրների գծով խորհրդական:
• 1780թ.` Ռուսաստանի պետական բանկի կառավարիչների խորհրդի նախագահ:
• 1787-1791թթ.` ֆելդմարշալ Պոտյոմկինի քաղաքական գծով խորհրդական:

Ձեռնարկատիրական և շինարարական գործունեությունը

• 1771թ. մարտի 3-ին Լազարյան եղբայրները բարոն Ալեքսանդր Ստրոգանովի հետ կնքել են վեց տարվա վարձկալության պայմանագիր Նովոուսոլիեյի աղահանքերի, Բլիմբաևյան շրջանի երկաթի և Դոմբյանսկի երկաթի ու պղնձի գործարանների համար:
• 1778թ. Լազարյանը գնել և շահագործել է Չերմոզի երկաթի գործարանը:
• 1779թ. կառուցել է Պետերբուրգի Սբ. Եկատերինա եկեղեցին:
• 1780թ. Վոսիլևյան կղզում կառուցել է եկեղեցի:
• 1783թ. Լազարյանը սկսում է Կիզելյան երկաթաձուլական գործարանի կառուցումը և միայն 1789թ. գործարանը հանձնվել է շահագործման:
• 1784թ. կառուցել է Խոխլովյան գործարանը, որը, սակայն, չապահովեց մեծ եկանմուտներ:
• 1791թ. կառուցել է Պետերբուրգի քաղաքային դպրոցը:
• Ֆրյանովյան կտորեղենի գործարանի սեփականատեր:
• Հիմնել է արևելյան լեզուների Լազարյան ճեմարանը:
• Կառուցել է Պերմի շրջանի մի քանի գործարաններ:
• Կառուցել է Սանկտ Պետերբուրգի Ռոպշինյան պալատը:
• Կառուցել է ռուսական օրիորդաց դպրոց՝ Ցարսկոյե Սելոյում:
• Կառուցել է Կիզելի և Պոլազնինոյի մետալուրգիական գործարանները:
• Կառուցել է Մոսկվայի հայ աղքատ երեխաների խնամքի և կրթության հոգաբարձուների կենտրոնը:

Ադամանդագործությունը

• Լազարյանի անվան հետ է կապված Ռուսական կայսրության ամենամեծ ադամանդը:
• 1747թ. Նադիր շահի, արքայական թագի անբաժանելի մաս կազմող «Դերիանուր» ադամանդը, մահվանից հետո գողացվել էր:
• 1768թ. երկարատև դեգերումներից հետո ադամանդն ընկնում է ջուլֆացի առևտրական Գրիգոր Շաֆրասի ձեռքը: Շաֆրասն ադամանդը պահում է Ամստերդամի բանկում. վերանվանելով ադամանդն «Ամստերդամ»:
• 1773թ. Ամստերդամ ադամանդը Շաֆրազը վաճառում է Հովհաննես Լազարյանի ադամանդագործ հանդիսացող կնոջ ազգականին: Այսպես ադամանդը դարձաև «Լազարև»:
• 1773թ. բարոն Օռլովը Լազարյանից ստացավ «Լազարև» ադամանդը, այս անգամ անվանելով «Օռլով»: Օռլովը նվիրել է ադամանդը կայսրուհի Եկատերինա II-ին:

Ձեռքբերումներ

• 1786թ.` ավստրիական բարոն:
• 1788թ.՝ կոմս:

Նկարներ

• 
• 

  Լազարյանների և ԼԱզարյան ճեմարանի պատվին թողարկված մետաղադրամ:

• 

  Հովհաննես Լազարյանին նվիրված ՀՀ փոստային նամականիշ:

Տեսանյութեր

• Հայից հայ- Լազարյան եղբայրներ:

Տե՛ս նաև

• Հայկական հանրագիտարան. Լազարյաններ:
• Հայկական հանրագիտարան. Լազարյան ճեմարան:
• Зиновьев А., Очерк Лазаревского института с биографией учредителей института, 1863.
• Кананов Г., Очерк пятидесятилетней деятельности Лазаревского института восточных языков, 1865.
• Дмитриев А., Пермские землевладельцы Лазаревы и их преемники, 1883.
• Пыляев М., Драгоценные камни, их свойства, место нахождения и употребления, 1888.
• Мыльников А., Петр III: Ропшинская трагедия в свете новых данных 1995.
• Онучин А., Именитые люди, бароны и графы Строгановы. Пермь, 1996.
• Онучин А., Князья Абамелек и Абамелек-Лазаревы, графы и дворяне Лазаревы., Пермь, 1996.
• Мурашова Н., Мыслина А. П. Дворянские усадьбы С.-Петербургской губернии, 1999.
• Селёдкина С., Частные горные заводы в годы царствования Екатерины II, 2000.
• Пыляев М., Забытое прошлое. Окрестности Петербурга, 2002.
• Зиновьев А., Исторический очерк Лазаревского института восточных языков., 1863.
• Запарий В., Чёрная металлургия Урала. ХУ111-ХХ века., Екатеринбург, 2001.
• Корепанов Н., Чёрмозский медеплавильный, чугуноплавильный и железоделательный завод, Екатеринбург, 2001.
• Мухин В., Кизеловский чугуноплавильный и железоделательный завод, Екатеринбург, 2001.
• Микитюк В., Хохловский медеплавильный и железоделательный завод, Екатеринбург, 2001.
• Шкерин В. А. Полазнинский верхний железоделательный завод // Металлургические заводы Урала. – Екатеринбург, 2001. – С. 385–386.
• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: