Լազարյան Հովհաննես Աղազարի
Hayazg-ից
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1735թ. նոյեմբերի 23-ին Իրանի Նոր Ջուղա (այժմ` Սպահան) քաղաքում:
Մահացել է 1801թ. հոկտեմբերի 24-ին Ցարական Ռուսաստանի Սանկտ Պետերբուրգ քաղաքում:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1760թ.` Սանկտ Պետերբուրգի առևտրական ընկերության ղեկավար:
- 1774թ.` Ռուսաստանի կայսերական բանկի կառավարիչ:
- 1774թ.` Եկատերինա II-ի արևելյան երկրների գծով խորհրդական:
- 1780թ.` Ռուսաստանի պետական բանկի կառավարիչների խորհրդի նախագահ:
- 1787-1791թթ.` ֆելդմարշալ Պոտյոմկինի քաղաքական գծով խորհրդական:
Ձեռնարկատիրական և շինարարական գործունեությունը
- 1771թ. մարտի 3-ին Լազարյան եղբայրները բարոն Ալեքսանդր Ստրոգանովի հետ կնքել են վեց տարվա վարձկալության պայմանագիր Նովոուսոլիեյի աղահանքերի, Բլիմբաևյան շրջանի երկաթի և Դոմբյանսկի երկաթի ու պղնձի գործարանների համար:
- 1778թ. Լազարյանը գնել և շահագործել է Չերմոզի երկաթի գործարանը:
- 1779թ. կառուցել է Պետերբուրգի Սբ. Եկատերինա եկեղեցին:
- 1780թ. Վոսիլևյան կղզում կառուցել է եկեղեցի:
- 1783թ. Լազարյանը սկսում է Կիզելյան երկաթաձուլական գործարանի կառուցումը և միայն 1789թ. գործարանը հանձնվել է շահագործման:
- 1784թ. կառուցել է Խոխլովյան գործարանը, որը, սակայն, չապահովեց մեծ եկանմուտներ:
- 1791թ. կառուցել է Պետերբուրգի քաղաքային դպրոցը:
- Ֆրյանովյան կտորեղենի գործարանի սեփականատեր:
- Հիմնել է արևելյան լեզուների Լազարյան ճեմարանը:
- Կառուցել է Պերմի շրջանի մի քանի գործարաններ:
- Կառուցել է Սանկտ Պետերբուրգի Ռոպշինյան պալատը:
- Կառուցել է ռուսական օրիորդաց դպրոց՝ Ցարսկոյե Սելոյում:
- Կառուցել է Կիզելի և Պոլազնինոյի մետալուրգիական գործարանները:
- Կառուցել է Մոսկվայի հայ աղքատ երեխաների խնամքի և կրթության հոգաբարձուների կենտրոնը:
Ադամանդագործությունը
- Լազարյանի անվան հետ է կապված Ռուսական կայսրության ամենամեծ ադամանդը:
- 1747թ. Նադիր շահի, արքայական թագի անբաժանելի մաս կազմող «Դերիանուր» ադամանդը, մահվանից հետո գողացվել էր:
- 1768թ. երկարատև դեգերումներից հետո ադամանդն ընկնում է ջուլֆացի առևտրական Գրիգոր Շաֆրասի ձեռքը: Շաֆրասն ադամանդը պահում է Ամստերդամի բանկում. վերանվանելով ադամանդն «Ամստերդամ»:
- 1773թ. Ամստերդամ ադամանդը Շաֆրազը վաճառում է Հովհաննես Լազարյանի ադամանդագործ հանդիսացող կնոջ ազգականին: Այսպես ադամանդը դարձաև «Լազարև»:
- 1773թ. բարոն Օռլովը Լազարյանից ստացավ «Լազարև» ադամանդը, այս անգամ անվանելով «Օռլով»: Օռլովը նվիրել է ադամանդը կայսրուհի Եկատերինա II-ին:
Ձեռքբերումներ
- 1786թ.` ավստրիական բարոն:
- 1788թ.՝ կոմս:
Նկարներ
Տեսանյութեր
Տե՛ս նաև
- Հայկական հանրագիտարան. Լազարյաններ:
- Հայկական հանրագիտարան. Լազարյան ճեմարան:
- Зиновьев А., Очерк Лазаревского института с биографией учредителей института, 1863.
- Кананов Г., Очерк пятидесятилетней деятельности Лазаревского института восточных языков, 1865.
- Дмитриев А., Пермские землевладельцы Лазаревы и их преемники, 1883.
- Пыляев М., Драгоценные камни, их свойства, место нахождения и употребления, 1888.
- Мыльников А., Петр III: Ропшинская трагедия в свете новых данных 1995.
- Онучин А., Именитые люди, бароны и графы Строгановы. Пермь, 1996.
- Онучин А., Князья Абамелек и Абамелек-Лазаревы, графы и дворяне Лазаревы., Пермь, 1996.
- Мурашова Н., Мыслина А. П. Дворянские усадьбы С.-Петербургской губернии, 1999.
- Селёдкина С., Частные горные заводы в годы царствования Екатерины II, 2000.
- Пыляев М., Забытое прошлое. Окрестности Петербурга, 2002.
- Зиновьев А., Исторический очерк Лазаревского института восточных языков., 1863.
- Запарий В., Чёрная металлургия Урала. ХУ111-ХХ века., Екатеринбург, 2001.
- Корепанов Н., Чёрмозский медеплавильный, чугуноплавильный и железоделательный завод, Екатеринбург, 2001.
- Мухин В., Кизеловский чугуноплавильный и железоделательный завод, Екатеринбург, 2001.
- Микитюк В., Хохловский медеплавильный и железоделательный завод, Екатеринбург, 2001.
- Шкерин В. А. Полазнинский верхний железоделательный завод // Металлургические заводы Урала. – Екатеринбург, 2001. – С. 385–386.
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: