6701
edits
Changes
Առանց խմբագրման ամփոփման
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Surname NameHambartsumyan Viktor
| name-fr =
| image = Hambartsumyan Viktor
*1940թ.՝ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:
*1943թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս:
*1946թ.՝ ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ:
*1950թ.՝ ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ:
*1953թ.՝ ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս:
*1968թ.՝ ՎԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:
*1968, 1978թթ.՝ Սոցիալական աշխատանքի կրկնակի հերոս:
*1994թ.՝ ՀՀ ազգային հերոս:
*1995թ.՝ ՌԴ Պետական մրցանակ:
==Այլ==
*Հ.Ա. Համբարձումյանի որդին է, Գ.Հ. Համբարձումյանի եղբայրը, Ռաֆայել և Ռուբեն Հաբարձումյանների հայրը:
*Մեծ ավանդ ունի ՀՀ-ում ֆիզմաթ գիտությունների զարգացման, բնական և տեխնիկական գիտությունների բնագավառում հետազոտությունների մակարդակի բարձրացման, նոր և ժամանակակից գիտական ուղղությունների ստեղծման, բարձրորակ կադրերի պատրաստման գործում:
*Աշխատանքները վերաբերում են տեսական աստղաֆիզիկայի, աստղերի և միգամածությունների ֆիզիկայի, աստղային դինամիկայի, արտագալակտիկական աստղագիտության, աստղերի և գալակտիկայի էվոլյուցիայի հարցերին: *Ստեղծել է գազային միգամածությունների լուսարձակման քանակական տեսությունը, որը հիմք է դարձել այդ բնագավառում կատարված հետագա հետազոտությունների համար: մշակել *Մշակել է նոր աստղերից արտանետվող և անկայուն աստղերի մակերևույթներից արտահոսող գազային զանգվածների գնահատման մեթոդ, որի հիման վրա գտել է աստղերի վիճակների փոփոխությունների առաջին նշանները: *Մշակել է աստղային համակարգերի վիճակագրական մեխանիկայի հիմունքնները: *Ցույց է տվել, որ աստղակույտերն աստիճանաբար քայքայվում են և քայքայման արագությունից ելնելով՝ կարելի է գնահատել դրանց տարիքը: Կրկնակի աստղերի նկատմամբ նոր մեթոդներ կիրառելով՝ հիմնավորել է գալակտիկայի տարիքի կարճ (1011 տարի) սանդղակը:*Ցույց է տվել, որ գալակտիկայում լույսի միջաստղային կլանումը հարուցվում է ոչ թե անընդհատ միջավայրով (ինչպես ընդունված էր նախկինում), այլ համաչափության հարթության շուրջը կենտրոնացած բազմաթիվ մութ, փոշային միգամածությունների կլանողամպերի առկայությամբ: Այդ ամպերի ուսումնասիրության համար Վ. Համբարձումյանը մշակել է ֆլուկտուացիաների տեսությունը:*Ստեղծել է պղտոր միջավայրմում լույսի յուրօրինակ ցրման տեսություն, որը հիմնված է իր իսկ առաջադրած ինվարիանտության սկզբունքների վրա և տալիս է հիմնախնդրի ճշգրիտ լուծումը (ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ):*Վ. Համբարձումյանի ինվարանիանտության սկզբունքը դարձավ աստղաֆիզիկայի, ֆիզիկայի և երկրաֆիզիկայի մի շարք խնդիրների լուծման հզոր միջոց: Այդ սկզբունքի հիման վրա նա ստացել է նաև լույսի ցրման ոչ գծային տեսության որոշ խնդիրների լուծումը:*1947թ. հայտնագործել է նոր տիպի աստղային համակարգեր (ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ Բ. Մարգարյանի հետ), որոնց անվանել է աստղասփյուռներ:*Հաստատել է աստղասփյուռների երիտասարդ լինելը, որն աստղային տիեզերածնության մի շարք սկզբունքային հիմնախնդիրների լուծման հիմք է ծառայել:*Ապացուցել է, որ գալակտիակայում աստղառաջացումը ներկայումս շարունակվում է և ունի խմբակային բնույթ:*Բացահայտել է T Ցուլի տիպի և բռնկվող աստղերի տեղն աստղային էվոլյուցիայի ընդհանուր շղթայում՝ որպես զարգացման ամնեավաղ փուլերի ներկայացուցիչների:*1950-ական թթ. Վ. Համբարձումյանը հայտնագործել է Գալակտիկայի կենտրոնական խտացումների՝ գալակտիկաների կորիզների ակտիվությունը:*Մշակել է նախաստղերի վարկածը, որը հիմնվել է Տիեզերքում նյութի առայժմ անհայտ վիճակների գոյության ենթադրության վրա: Ըստ այդ վարկածի՝ նախաստղերը փոքր չափսերի մարմիններ են՝ օժտված մեծ խտությամբ, որոնք տրոհվելով սկիզբ են դնում աստղերին և աստղային համակարգերին:*Նախաստղերի վարկածի կապակցությամբ Վ. Համբարձումյանը տվել է գերխիտ գոյաձևերի տեսության հիմունքները:*Կարևոր արդյունք է ստացել ֆիզիկայում և աստղագիտության մեջ հակադարձ խնդաիրների լուծմամբ:*Ս. Պետերբուրգում և Բյուրականում ստեղծել է գիտական դպրոցներ, որոնք մեծ ազդեցություն են թողել աստղագիտության շատ բաժինների զարգացման վրա:
*Թաղված է Բյուրականում:
