6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Մուշեղյան Տիգրան Պետրոսի | name-am-aliases = | name-ru = Мушегян Тигран Петросович | name-ru-al...»:
{{Person
| name-am = Մուշեղյան Տիգրան Պետրոսի
| name-am-aliases =
| name-ru = Мушегян Тигран Петросович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Musheghyan Tigran
| name-fr =
| image = Musheghyan Tigran.jpg
| birth-date = 30(11).8(9).1886
| birth-place = Վաղարշապատ, Հայաստան
| death-date = 22.04.1935
| death-place = Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description = Ֆիզիոլոգ, լուսավորության բնագավառի գործիչ, ԵՊՀ ռեկտոր:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1886թ. օգոստոսի 30-ին (սեպտեմբերի 11) Հայաստանի Վաղարշապատ քաղաքում (այժմ՝ Էջմիածին):
Մահացել է 1935թ. ապրիլի 22-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
==Կրթություն==
*1906թ. ավարտել է Երևանի արական գիմնազիան:
*1912թ. ավարտել է Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի կենսաբանության բաժինը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1912-1919թթ.՝ Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի աշխատակից:
*Վելկիկիե Լուկիի գիմնազիայի դասախոս:
*Թիֆլիսի Ներսիսյան և Հովնանյան դպրոցի ուսուցիչ:
*1919թ.-ից՝ Երևանի արական գիմնազիայի ուսմասվար, կենսաբանության և մաթեմատիկայի դասախոս:
*Լուսժողկոմատի վարչության պետ:
*Լուսժողկոմի տեղակալ:
*1921թ.-ից՝ ԵՊՀ-ում դասավանդել է «Կենդանիների ֆիզիոլոդիա», «Բնության դիալեկաիկա», «Բնագիտության դասավանդման մեթոդիկա» դասընթացները:
*1922-1935թթ.՝ ԵՊՀ ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի վարիչ:
*1933-1935թթ.՝ ԵՊՀ ռեկտոր:
*ՀԽՍՀ մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի բնագիտական բաժանմունքի նախագահ:
===ԵՊՀ ռեկտոր===
*1930թ. ԽՍՀՄ-ում տեղի ունեցավ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների վերակառուցում և ստեղծվեցին ճյուղային ինստիտուտներ: Այդ նույն սկզբունքով Երևանի համալսարանի հիմքի վրա նույնպես ստեղծվեցին շինարարական, բժշկական, գյուղատնտեսական ինստիտուտներ: Բուն համալսարանը վերածվեց մանկավարժական ինստիտուտի: Իսկ երբ 1933թ. բեկանվեց այդ որոշումը, երկրի այլ համալսարանների հետ միաժամանակ վերականգնվեց նաև Երևանի պետական համալսարանը, և Տիգրան Մուշեղյանը նշանակվեց համալսարանի ռեկտոր:
*Մուշեղյանը մեծ եռանդով ձեռնամուխ եղավ վերաբացված համալսարանի նոր ֆակուլտետների ու մասնագիտությունների ստեղծման, նրա ուսումնանյութական բազայի ամրապնդման, լաբորատորիաների և կաբինետների բացման, դասախոսական կադրերի հրավիրման և պատրաստման գործին:
*Մուշեղյանի ռեկտորության տարինեին կառուցվեց նաև համասլարանի ավանդական շենքի երրորդ հարկը:
==Այլ==
*Գ.Պ. Մուշեղյանի եղբայրն է:
*1919թ. Մուշեղյանը որպես պարտիզան կռվել է Ղամարլուի ռազմաճակատում:
*1920թ. մասնակցել է Մայիսյան ապստամբությանը, որի համար նախ բանտարկվել, ապա՝ արտակարգ դատարանի որոշմամբ վտարվել է Հայաստանից:
*1921թ. ԵՊՀ-ում կազմակերպել է մարդու և կենդանիների ֆիզիոլոգիայի ամբիոն:
*Մուշեղյանը ֆիզիոլոգիայի անխոնջ հետազոտող էր և դասախոսությունների ընթացքում տեսությունը ուղեկցում և անմիջապես հիմնավորում էր դրան համապատասխան փորձերի ցուցադրմամբ:
*Գիտահետազոտական աշխատանքում Մուշեղյանը մեծ վաստակ ունի կենդանական և բուսական աշխարհում նույն ֆունկցիան ունեցող հորմոնների ուսումնասիրման բնագավառում: Ակադեմիկոս Խ. Կոշտոյանցի վկայությամբ՝ այդ հետազոտությունների արդյունքները ժամանակին (1934թ.) արժանացել են ԽՍՀՄ ԳԱ էվոլյուցիոն ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտի հավանությանն ու գնահատանքին:
*Մասնագիտական ծանրակշիռ հոդվածներից բացի Մուշեղյանը գրել է նաև կենսաբանության բուհական ձեռնարկներ:
*Մեծ է Տ. Մուշեղյանի դերը դպրոցական ուսումնական պլանների, ծրագրերի և դասագրքերի ստեղծման, ինչպես նաև մանկավարժական կադրերի պատրաստման գործում:
*1973թ. Մուշեղյանի անունով է կոչվել ԵՊՀ կենսաբանության ֆակուլտետի մարդու և կենդանիների ֆիզիոլոգիայի ամբիոնը:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Երևանի պետական համալսարանի ռեկտորները, կազմող՝ Լ.Պ. Ղարիբջանյան, Երևանի համալս. հրատ., 1999, 152էջ:
*[http://www.ysu.am/persons/hy/Tigran-Musheghyan Տիգրան Մուշեղյան, ԵՊՀ պաշտոնական կայք:]
*[http://www.ysu.am/newspaper/hy/1380537157#.U9NKL_ldVNo ԵՊՀ ռեկտորները, ԵՊՀ պաշտոնական կայք:]
*[http://nakhshkaryan.wordpress.com/2012/06/05/%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A9%D5%A5%D5%B8%D5%B6%D5%AB-%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8-%D5%BF%D5%AB%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%B6-%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1/ Պանթեոնի բնակիչները:]
*[http://media-inform.com/dates-arm/topic.php?id=3765 Media Inform լրատվական գործակալություն:]
*[http://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=1815 AV Production.]
*[http://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/3705 Dasaran.am]
[[Category:ԵՊՀ ռեկտորներ]] [[Category:Ֆիզիոլոգներ]]
| name-am = Մուշեղյան Տիգրան Պետրոսի
| name-am-aliases =
| name-ru = Мушегян Тигран Петросович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Musheghyan Tigran
| name-fr =
| image = Musheghyan Tigran.jpg
| birth-date = 30(11).8(9).1886
| birth-place = Վաղարշապատ, Հայաստան
| death-date = 22.04.1935
| death-place = Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description = Ֆիզիոլոգ, լուսավորության բնագավառի գործիչ, ԵՊՀ ռեկտոր:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1886թ. օգոստոսի 30-ին (սեպտեմբերի 11) Հայաստանի Վաղարշապատ քաղաքում (այժմ՝ Էջմիածին):
Մահացել է 1935թ. ապրիլի 22-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
==Կրթություն==
*1906թ. ավարտել է Երևանի արական գիմնազիան:
*1912թ. ավարտել է Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի կենսաբանության բաժինը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1912-1919թթ.՝ Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի աշխատակից:
*Վելկիկիե Լուկիի գիմնազիայի դասախոս:
*Թիֆլիսի Ներսիսյան և Հովնանյան դպրոցի ուսուցիչ:
*1919թ.-ից՝ Երևանի արական գիմնազիայի ուսմասվար, կենսաբանության և մաթեմատիկայի դասախոս:
*Լուսժողկոմատի վարչության պետ:
*Լուսժողկոմի տեղակալ:
*1921թ.-ից՝ ԵՊՀ-ում դասավանդել է «Կենդանիների ֆիզիոլոդիա», «Բնության դիալեկաիկա», «Բնագիտության դասավանդման մեթոդիկա» դասընթացները:
*1922-1935թթ.՝ ԵՊՀ ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի վարիչ:
*1933-1935թթ.՝ ԵՊՀ ռեկտոր:
*ՀԽՍՀ մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի բնագիտական բաժանմունքի նախագահ:
===ԵՊՀ ռեկտոր===
*1930թ. ԽՍՀՄ-ում տեղի ունեցավ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների վերակառուցում և ստեղծվեցին ճյուղային ինստիտուտներ: Այդ նույն սկզբունքով Երևանի համալսարանի հիմքի վրա նույնպես ստեղծվեցին շինարարական, բժշկական, գյուղատնտեսական ինստիտուտներ: Բուն համալսարանը վերածվեց մանկավարժական ինստիտուտի: Իսկ երբ 1933թ. բեկանվեց այդ որոշումը, երկրի այլ համալսարանների հետ միաժամանակ վերականգնվեց նաև Երևանի պետական համալսարանը, և Տիգրան Մուշեղյանը նշանակվեց համալսարանի ռեկտոր:
*Մուշեղյանը մեծ եռանդով ձեռնամուխ եղավ վերաբացված համալսարանի նոր ֆակուլտետների ու մասնագիտությունների ստեղծման, նրա ուսումնանյութական բազայի ամրապնդման, լաբորատորիաների և կաբինետների բացման, դասախոսական կադրերի հրավիրման և պատրաստման գործին:
*Մուշեղյանի ռեկտորության տարինեին կառուցվեց նաև համասլարանի ավանդական շենքի երրորդ հարկը:
==Այլ==
*Գ.Պ. Մուշեղյանի եղբայրն է:
*1919թ. Մուշեղյանը որպես պարտիզան կռվել է Ղամարլուի ռազմաճակատում:
*1920թ. մասնակցել է Մայիսյան ապստամբությանը, որի համար նախ բանտարկվել, ապա՝ արտակարգ դատարանի որոշմամբ վտարվել է Հայաստանից:
*1921թ. ԵՊՀ-ում կազմակերպել է մարդու և կենդանիների ֆիզիոլոգիայի ամբիոն:
*Մուշեղյանը ֆիզիոլոգիայի անխոնջ հետազոտող էր և դասախոսությունների ընթացքում տեսությունը ուղեկցում և անմիջապես հիմնավորում էր դրան համապատասխան փորձերի ցուցադրմամբ:
*Գիտահետազոտական աշխատանքում Մուշեղյանը մեծ վաստակ ունի կենդանական և բուսական աշխարհում նույն ֆունկցիան ունեցող հորմոնների ուսումնասիրման բնագավառում: Ակադեմիկոս Խ. Կոշտոյանցի վկայությամբ՝ այդ հետազոտությունների արդյունքները ժամանակին (1934թ.) արժանացել են ԽՍՀՄ ԳԱ էվոլյուցիոն ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտի հավանությանն ու գնահատանքին:
*Մասնագիտական ծանրակշիռ հոդվածներից բացի Մուշեղյանը գրել է նաև կենսաբանության բուհական ձեռնարկներ:
*Մեծ է Տ. Մուշեղյանի դերը դպրոցական ուսումնական պլանների, ծրագրերի և դասագրքերի ստեղծման, ինչպես նաև մանկավարժական կադրերի պատրաստման գործում:
*1973թ. Մուշեղյանի անունով է կոչվել ԵՊՀ կենսաբանության ֆակուլտետի մարդու և կենդանիների ֆիզիոլոգիայի ամբիոնը:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Երևանի պետական համալսարանի ռեկտորները, կազմող՝ Լ.Պ. Ղարիբջանյան, Երևանի համալս. հրատ., 1999, 152էջ:
*[http://www.ysu.am/persons/hy/Tigran-Musheghyan Տիգրան Մուշեղյան, ԵՊՀ պաշտոնական կայք:]
*[http://www.ysu.am/newspaper/hy/1380537157#.U9NKL_ldVNo ԵՊՀ ռեկտորները, ԵՊՀ պաշտոնական կայք:]
*[http://nakhshkaryan.wordpress.com/2012/06/05/%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A9%D5%A5%D5%B8%D5%B6%D5%AB-%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8-%D5%BF%D5%AB%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%B6-%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1/ Պանթեոնի բնակիչները:]
*[http://media-inform.com/dates-arm/topic.php?id=3765 Media Inform լրատվական գործակալություն:]
*[http://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=1815 AV Production.]
*[http://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/3705 Dasaran.am]
[[Category:ԵՊՀ ռեկտորներ]] [[Category:Ֆիզիոլոգներ]]
