93
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Այտընյան Արսեն Պետրոսի | name-am-aliases = | name-ru = Айтынян Арсен Петросович | name-ru-aliases...»:
{{Person
| name-am = Այտընյան Արսեն Պետրոսի
| name-am-aliases =
| name-ru = Айтынян Арсен Петросович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Aytynyan Arsen
| name-fr =
| image = Aytynyan Arsen.jpg
| birth-date = 07.01.1825
| birth-place = Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա
| death-date = 08.07.1902
| death-place = Վիեննա, Ավստրիա
| description = Լեզվաբան, բանասեր:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1825թ. հունվարի 7(19)-ին Թուրքիայի Կոստանդնուպոլիս քաղաքում:
Մահացել է 1902թ. հուլիսի 8(21)-ին Ավստրիայի Վիեննա քաղաքում:
==Կրթություն==
*1835թ.սովորել է Վիեննայի Մխիթարյանների մոտ:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1887թ. հիմնել է «Հանդես ամսօրյա» հայագիտական պարբերությունը:
*Դասավանդել է Զմյուռնիայի և Կ. Պոլսի Մխիթարյանների վարժարաններում,
==Ձեռքբերումներ==
*1842թ.`Վիեննայի Սխիթարյան միաբանության անդամ:
*1886թ.` աբբահայր:
==Այլ==
*Զբաղվել գիտական գործունեությամբ:
*Մշակել, հարստացրել ու հրատարակել է Վ. Չալըխյանի «Քերականութիւն հայկազնեան լեզուի...» (1885) գիրքը:
*Գիտական ժառանգության մեջ առանձնահատուկ տեղ է գրավում «Քննական քերականութիւն աշխարհաբար կամ արդի հայերէն լեզուի» (1866) աշխատությունը, որը դարակազմիկ նշանակություն է ունեցել հայերենագիտության պատմության մեջ:
*Լեզվի զարգացումն ընկալել է բնաշրջանային (էվոլյուցիոնիստական) տեսանկյունից:
*Նրան է պատկանում հայոց լեզվի պատմության առաջին գիտական շրջանաբաժանումը (գրաբար, միջին հայերեն, աշխարհաբար):
*Բարբառները դասակարգել է ըստ աշխարհագրական սկզբունքի:
*Գրաբարը գնահատել է որպես ճոխ ու զարգացած լեզու, միաժամանակ ընդգծել, որ ասպարեզը պետք է տրվի աշխարհաբարին:
*Գրել է արևմտահայ աշխարհաբարի քերականությունը:
=Մատենագիտություն=
*Այտընյան Ա.Պ. «Քննական քերականութիւն աշխարհաբար կամ արդի հայերէն լեզուի» 1866թ.:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Մենեվիշյան Գ., Կենսագրական ակնարկ գեր. Արսէն արքեպիսկոպոս Այտընեան աբբայի..., Վիեննա., 1895:
[[Category:Լեզվաբաններ]] [[Category:Բանասերներ]]
| name-am = Այտընյան Արսեն Պետրոսի
| name-am-aliases =
| name-ru = Айтынян Арсен Петросович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Aytynyan Arsen
| name-fr =
| image = Aytynyan Arsen.jpg
| birth-date = 07.01.1825
| birth-place = Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա
| death-date = 08.07.1902
| death-place = Վիեննա, Ավստրիա
| description = Լեզվաբան, բանասեր:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1825թ. հունվարի 7(19)-ին Թուրքիայի Կոստանդնուպոլիս քաղաքում:
Մահացել է 1902թ. հուլիսի 8(21)-ին Ավստրիայի Վիեննա քաղաքում:
==Կրթություն==
*1835թ.սովորել է Վիեննայի Մխիթարյանների մոտ:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1887թ. հիմնել է «Հանդես ամսօրյա» հայագիտական պարբերությունը:
*Դասավանդել է Զմյուռնիայի և Կ. Պոլսի Մխիթարյանների վարժարաններում,
==Ձեռքբերումներ==
*1842թ.`Վիեննայի Սխիթարյան միաբանության անդամ:
*1886թ.` աբբահայր:
==Այլ==
*Զբաղվել գիտական գործունեությամբ:
*Մշակել, հարստացրել ու հրատարակել է Վ. Չալըխյանի «Քերականութիւն հայկազնեան լեզուի...» (1885) գիրքը:
*Գիտական ժառանգության մեջ առանձնահատուկ տեղ է գրավում «Քննական քերականութիւն աշխարհաբար կամ արդի հայերէն լեզուի» (1866) աշխատությունը, որը դարակազմիկ նշանակություն է ունեցել հայերենագիտության պատմության մեջ:
*Լեզվի զարգացումն ընկալել է բնաշրջանային (էվոլյուցիոնիստական) տեսանկյունից:
*Նրան է պատկանում հայոց լեզվի պատմության առաջին գիտական շրջանաբաժանումը (գրաբար, միջին հայերեն, աշխարհաբար):
*Բարբառները դասակարգել է ըստ աշխարհագրական սկզբունքի:
*Գրաբարը գնահատել է որպես ճոխ ու զարգացած լեզու, միաժամանակ ընդգծել, որ ասպարեզը պետք է տրվի աշխարհաբարին:
*Գրել է արևմտահայ աշխարհաբարի քերականությունը:
=Մատենագիտություն=
*Այտընյան Ա.Պ. «Քննական քերականութիւն աշխարհաբար կամ արդի հայերէն լեզուի» 1866թ.:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Մենեվիշյան Գ., Կենսագրական ակնարկ գեր. Արսէն արքեպիսկոպոս Այտընեան աբբայի..., Վիեննա., 1895:
[[Category:Լեզվաբաններ]] [[Category:Բանասերներ]]
