3148
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Հովհաննիսյան Հովհաննես Մկրտչի | name-am-aliases = | name-ru = Оганесян Оганес Мкртичевич ...»:
{{Person
| name-am = Հովհաննիսյան Հովհաննես Մկրտչի
| name-am-aliases =
| name-ru = Оганесян Оганес Мкртичевич
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Hovhannisyan Hovhannes
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 14.04.1864
| birth-place = Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետություն
| death-date = 29.09.1929
| death-place = Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description = Բանաստեղծ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1864թ. ապրիլի 14(26).-ին Հայաստանի Հանրապետության Վաղարշապատ քաղաքում:
Մահացել է 1929թ. սեպտեմբերի 29-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
==Կրթություն==
*Նախնական կրթությունը ստացել է ծխական դպրոցում, ապա՝ Երևանի պրոգիմնազիայում։
*Սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
*1888թ. ավարտել է ՄՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Երկար տարիներ Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում դասավանդել է ռուս գրականություն և լեզու, ընդհանուր գրականություն, հունարեն։
*Դասավանդել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
*1918թ.՝ Բաքվի կոմունայի օրերին եղել է Բաքվի լուսբաժնի վարիչ:
*Եղել է Վաղարշապատի գավառի լուսբաժնի վարիչ:
*1922թ. աշխատել է ՀԽՍՀ ժողկոմխորհի օրենսդրական հանձնաժողովում:
==Ձեռքբերումներ==
*Թաղված է Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոնում:
==Այլ==
*Հովհաննիսյանի բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1887թ.-ին:
*Նա արևելահայ բանաստեղծության նոր դպրոցի հիմնադիրն է, որի ներկայացուցիչները դարձան Հ. Թումանյանը, Ս. Իսահակյանը:
*Հովհաննիսյանի քնարական բանաստեղծությունների թեման սերն է, հայրենիքը, բնությունը:
*Սիրային բանաստեղծություններն աչքի են ընկնում մարդու և բնության կապի ներդաշնակությամբ: Նրա պոեզիան դեմոկրատական է, ժողովրդային։
*Նրա հայրենասիրական պոեզիան պատկերում է հայ ժողովրդի կրած տառապանքները, հատկանշում հերոսականությամբ ու լավատեսությամբ:
*Հայ պոեզիայում առաջինն է ճշմարտացիությամբ նկարագրել գյուղական կյանքը՝ իր ներքին հակասություններով:
*Հայրենիքի անձնվեր զինվորը, բանաստեղծի համոզմամբ, չպետք է հանձնվի հուսահատության ու լքման տրամադրություններին։ Բանաստեղծը, խորանալով հայոց պատմության և ժողովրդական զրույցների մեջ, ստեղծել է գործեր, որոնցով ոգևորել է ժամանակակիցներին։
*Հովհաննիսյանի «Սյունյաց իշխան» պոեմում նորովի է մեկնաբանել հայոց պատմության, մասնավորապես Վասակ Սյունու դերի հետ կապված որոշ հարցեր:
*Հովհաննիսյանը անհաշտ է եղել չարի հանդեպ:
*Նրա քնարերգության որոշ նմուշներ առնչվում են ժողովրդական բանահյուսությանը:
*Այդ սերը սկզբում ռոմանտիկական էր։ Հետագայում նա գրեց «Մայրս» (1896), «Տղմուտ» (1887), «Նոր զարուն» (1897) ռեալիստական գործերը, որոնք արտահայտում էին հայ ժողովրդի կրած տառապանքները։
*Հովհաննիսյանի բյուրեղային պարզության է հասցրել հայ նոր պոեզիան, հարստացրել հայ գրական լեզուն:
*Բնագրից թարգմանել է եվրոպական և ռուս գրականության դասականների՝ Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Հյուգոյի, Պուշկինի, Լերմոնտովի, Նեկրասովի, Հայնեի, Պետեֆիի, Ուլանդի և այլոց երկերը։ Դրանցից մի քանիսը (Վ. Միրակոմլյա, «Անգրագետ», 1886, Ուլանդ, «Երգչի անեծքը», 1888 և այլն) ինքնուրույնի արժեք ունեն։
*1948թ.-ից ծննդավայրում գործում է Հովհաննիսյանի տուն-թանգարանը:
*1913թ. նշվեց բանաստեղծի գրական գործունեության 25-ամյակը
*Էջմիածնում Հովհաննիսյանի անունով կոչվել է դպրոց, Երևանում և ՀՀ այլ քաղաքներում՝ փողոցներ:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Մատենագիտություն=
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Իզուր է հոգիս, իզուր, իմ հրեշտակ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Կուզեի լինել կարկաչուն վտակ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Տեսե՞լ ես արդյոք բլուրները, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Մայրս, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Տղմուտ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Նոր գարուն, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Սարն ի վեր, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Երկու ճանապարհ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Մնաք բարով, արև, գարուն, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Գյուղի ժամը, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Հատիկ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Արտավազդ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Վահագնի ծնունդը, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Լուսավորչի կանթեղը, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Արազն եկավ լափին տալով, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Ալագյազ բարձր սարին, բանաստեղծություն:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
*Արսեն Տերտերյան, Հայոց նոր գրականության պատմություն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրված դասախոսություններ ձեռագրի իրավունքով), պրակ 2, Հ. Հովհաննիսյան, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1938, 80 էջ:
*Արսեն Տերտերյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Սիրո և կարեկցության երգիչը (երեսնամյա հոբելյանի առթիվ), Երևան, տպարան «Լույս», 1912, 104 էջ։
*[http://votanavorner.e-monsite.com/pages/hovhannes-hovhannisyan.html Ոտանավորներ:]
*[http://www.armenianlanguage.am/am/Encyclopedia_hovhannisyan_hovhannes ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:]
*[http://armenianhouse.org/hovhannessian/bio-am.html ArmenianHouse.org]
[[Category:Բանաստեղծներ]] [[Category:Թարգմանիչներ]]
| name-am = Հովհաննիսյան Հովհաննես Մկրտչի
| name-am-aliases =
| name-ru = Оганесян Оганес Мкртичевич
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Hovhannisyan Hovhannes
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 14.04.1864
| birth-place = Վաղարշապատ, Հայաստանի Հանրապետություն
| death-date = 29.09.1929
| death-place = Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description = Բանաստեղծ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1864թ. ապրիլի 14(26).-ին Հայաստանի Հանրապետության Վաղարշապատ քաղաքում:
Մահացել է 1929թ. սեպտեմբերի 29-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:
==Կրթություն==
*Նախնական կրթությունը ստացել է ծխական դպրոցում, ապա՝ Երևանի պրոգիմնազիայում։
*Սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:
*1888թ. ավարտել է ՄՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Երկար տարիներ Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում դասավանդել է ռուս գրականություն և լեզու, ընդհանուր գրականություն, հունարեն։
*Դասավանդել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում:
*1918թ.՝ Բաքվի կոմունայի օրերին եղել է Բաքվի լուսբաժնի վարիչ:
*Եղել է Վաղարշապատի գավառի լուսբաժնի վարիչ:
*1922թ. աշխատել է ՀԽՍՀ ժողկոմխորհի օրենսդրական հանձնաժողովում:
==Ձեռքբերումներ==
*Թաղված է Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոնում:
==Այլ==
*Հովհաննիսյանի բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1887թ.-ին:
*Նա արևելահայ բանաստեղծության նոր դպրոցի հիմնադիրն է, որի ներկայացուցիչները դարձան Հ. Թումանյանը, Ս. Իսահակյանը:
*Հովհաննիսյանի քնարական բանաստեղծությունների թեման սերն է, հայրենիքը, բնությունը:
*Սիրային բանաստեղծություններն աչքի են ընկնում մարդու և բնության կապի ներդաշնակությամբ: Նրա պոեզիան դեմոկրատական է, ժողովրդային։
*Նրա հայրենասիրական պոեզիան պատկերում է հայ ժողովրդի կրած տառապանքները, հատկանշում հերոսականությամբ ու լավատեսությամբ:
*Հայ պոեզիայում առաջինն է ճշմարտացիությամբ նկարագրել գյուղական կյանքը՝ իր ներքին հակասություններով:
*Հայրենիքի անձնվեր զինվորը, բանաստեղծի համոզմամբ, չպետք է հանձնվի հուսահատության ու լքման տրամադրություններին։ Բանաստեղծը, խորանալով հայոց պատմության և ժողովրդական զրույցների մեջ, ստեղծել է գործեր, որոնցով ոգևորել է ժամանակակիցներին։
*Հովհաննիսյանի «Սյունյաց իշխան» պոեմում նորովի է մեկնաբանել հայոց պատմության, մասնավորապես Վասակ Սյունու դերի հետ կապված որոշ հարցեր:
*Հովհաննիսյանը անհաշտ է եղել չարի հանդեպ:
*Նրա քնարերգության որոշ նմուշներ առնչվում են ժողովրդական բանահյուսությանը:
*Այդ սերը սկզբում ռոմանտիկական էր։ Հետագայում նա գրեց «Մայրս» (1896), «Տղմուտ» (1887), «Նոր զարուն» (1897) ռեալիստական գործերը, որոնք արտահայտում էին հայ ժողովրդի կրած տառապանքները։
*Հովհաննիսյանի բյուրեղային պարզության է հասցրել հայ նոր պոեզիան, հարստացրել հայ գրական լեզուն:
*Բնագրից թարգմանել է եվրոպական և ռուս գրականության դասականների՝ Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Հյուգոյի, Պուշկինի, Լերմոնտովի, Նեկրասովի, Հայնեի, Պետեֆիի, Ուլանդի և այլոց երկերը։ Դրանցից մի քանիսը (Վ. Միրակոմլյա, «Անգրագետ», 1886, Ուլանդ, «Երգչի անեծքը», 1888 և այլն) ինքնուրույնի արժեք ունեն։
*1948թ.-ից ծննդավայրում գործում է Հովհաննիսյանի տուն-թանգարանը:
*1913թ. նշվեց բանաստեղծի գրական գործունեության 25-ամյակը
*Էջմիածնում Հովհաննիսյանի անունով կոչվել է դպրոց, Երևանում և ՀՀ այլ քաղաքներում՝ փողոցներ:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Մատենագիտություն=
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Իզուր է հոգիս, իզուր, իմ հրեշտակ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Կուզեի լինել կարկաչուն վտակ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Տեսե՞լ ես արդյոք բլուրները, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Մայրս, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Տղմուտ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Նոր գարուն, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Սարն ի վեր, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Երկու ճանապարհ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Մնաք բարով, արև, գարուն, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Գյուղի ժամը, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Հատիկ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Արտավազդ, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Վահագնի ծնունդը, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Լուսավորչի կանթեղը, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Արազն եկավ լափին տալով, բանաստեղծություն:
*Հովհաննիսյան Հ. Մ., Ալագյազ բարձր սարին, բանաստեղծություն:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
*Արսեն Տերտերյան, Հայոց նոր գրականության պատմություն։ 19-20-րդ դդ. (սղագրված դասախոսություններ ձեռագրի իրավունքով), պրակ 2, Հ. Հովհաննիսյան, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1938, 80 էջ:
*Արսեն Տերտերյան, Հովհաննես Հովհաննիսյան, Սիրո և կարեկցության երգիչը (երեսնամյա հոբելյանի առթիվ), Երևան, տպարան «Լույս», 1912, 104 էջ։
*[http://votanavorner.e-monsite.com/pages/hovhannes-hovhannisyan.html Ոտանավորներ:]
*[http://www.armenianlanguage.am/am/Encyclopedia_hovhannisyan_hovhannes ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:]
*[http://armenianhouse.org/hovhannessian/bio-am.html ArmenianHouse.org]
[[Category:Բանաստեղծներ]] [[Category:Թարգմանիչներ]]