Նազարբեկ

Նազարբեկ
Назарбек
Այլ անուններ:	Նազարբեկյան Ավետիս Վարդանի, Լեռենց
Անգլերեն:	Nazarbek
Հայերեն:	Նազարբեկ
Ծննդյան տարեթիվը:	1866
Ծննդավայրը:	Թիֆլիս, Վրաստան
Մահվան տարեթիվը:	1939
Մահվան վայրը:	Մոսկվա, Ռուսաստան
Համառոտ տվյալներ: Հասարակական-քաղաքական գործիչ, հրապարակախոս, գրող:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1866թ. Վրաստանի Թիֆլիս քաղաքում:

Կրթություն

• Ավարտել է Թիֆլիսի գիմնազիան:
• Սովորել Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանում:
• 1883թ.-ից սովորել է Փարիզի (Սորբոնի) համալսարանում:

Աշխատանքային գործունեություն

• ԱԴՀԿ հիմնադիրներից է:
• 1886-1887թթ. աշխատակցել է Մ. Ռ. Փորթուգալյանի «Արմենիա» (Մարսել) հանդեսին:
• Ժնևում կազմակերպել է սոցիալական գրականություն ուսումնասիրող ուսանողների խմբակ:
• 1887թ. Մոնպելիեում (Ֆրանսիա) մի խումբ կովկասահայ ուսանողների հետ հիմնադրել է «Հնչակ» թերթը:
• 1890թ.՝ ԱԴՀԿ կենտկոմի նախագահ:
• 1896թ. հետո գլխավորել է հնչակյանների ձախ՝ սոցիալական թևը:
• Հիմնել է «Սոցիալիստական գրադարան» մատենաշարը:
• Աշխատակցել է հայ պարբերական մամուլին:
• «Գաղափար» (Աթենք), «Ապտակ» (Աթէնք, Լոնդոն), «Վերածնություն» (Ռուսչուկ) պարբերականների խմբագիր:
• Մասնակցել է ՀՕԿ-ի աշխատանքներին:

Ձեռքբերումներ

• 1934թ.-ից՝ ՀամԿ(բ)Կ անդամ:

Այլ

• Մ. Հ. Նազարբեկի ամուսինը:
• Կապեր է հաստատել Գ. Վ. Պլեխանովի հետ, մասնակցել «Աշխատանքի ազատագրություն» խմբի հավաքներին:
• Մասնակցել է կուսակցության ծրագրի մշակմանը (հրտ.՝ 1888), որում առաջնահերթ խնդիր է համարվել Արևմտյան Հայաստանի ազատագրումը թուրքական լծից և միասնական անկախ Հայաստանի Հանրապետության ստեղծումը:
• Հայերեն է թարգմանել և հրատարակել մարքսիզմի դասականների երկերից, անձնապես ծանոթ է եղել Ֆ. էնգելսի, Ժ. Ժորեսի, Պ. Լաֆարգի, Կ. Կաոլցկու, Վ. Լենինի հետ:
• Գրական գործերում ազատագրական պայքարի կոչ է արել, հայ ժողովրդի ապագան կապել բանվորի «հզոր բազուկների» հետ:
• 1923թ. Փարիզից մեկնել է ԱՄՆ, ընդունվել կոմկուսի շարքերը, կազմել հայկական մասնաճյուղ:
• 1934թ. տեղափոխվել է Խորհրդային Միություն:

Նկարներ

• 

  Ավետիս Նազարբեկյան, Մարիամ Վարդանյան/Նազարբեկյան (Մարո), Գևորգ Ղարաջյան, Ռուբեն Խանազատ, Քրիստոփոր Օհանյան, Գաբրիել Կաֆյան և Մանուել Մանուելյան

Մատենագիտություն

• Նազարբեկ, Փախստականը, 1891:
• Նազարբեկ, Ավազակը, 1892:
• Նազարբեկ, Մարտում, 1893:
• Նազարբեկ, Փոթորիկի միջով: Պատկերներ Հայոց աշխարհի կյանքից (անգլերեն), 1899:
• Նազարբեկ, Դարբնեվոր, 1904:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Ավետիս Նազարբեկյան:
• Հայ ազգային կուսակցություններ:
• НАЗАРБЕК АВЕТИС.
• "The Hunchakian Revolutionary Party 1887-1896" by Louise Nalbandian.
• Introduction to Social Democrat Hunchakian Party.