Գրիգորյան Մարկ Վլադիմիրի

Hayazg-ից
Գրիգորյան մարկ Վլադիմիրի
Григорян Марк Владимирович
Grigoryan Mark.jpg
Անգլերեն: Grigoryan Mark
Հայերեն: Գրիգորյան մարկ Վլադիմիրի
Ծննդյան տարեթիվը: 16(29).04.1900
Ծննդավայրը: Նոր Նախիջևան, Ռուսաստան
Մահվան տարեթիվը: 10.01.1978
Մահվան վայրը: Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ:
Ճարտարապետ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1900թ. ապրիլի 16(29)-ին Ռուսաստանի Նոր Նախիջևան քաղաքում:

Կրթություն

  • 1920-1922թթ. սովորել է Վրուբելի անվան գեղարվեստի դպրոցում:
  • 1928թ. ավարտել է ԵՊՀ ճարտարապետության բաժինը:

Աշխատանքային գործունեություն

  • 1937-1951թթ.՝ Երևանի գլխավոր ճարտարապետ:
  • 1951-1978թթ.՝ Հայարդնախագիծ ինստիտուտի տնօրեն:
  • Ա. Թամանյանի հետ նախագծել է Երևանի մանկական կլինիկական հիվանդանոցը:
  • 1951թ. ղեկավարել է Երևանի գլխավոր հատակագծի նախագծումը:
  • Կազմել է Հրազդան քաղաքի 1961-1963թթ. գլխավոր հատակագիծը:
  • 1959-1963թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԽ պատգամավոր:

Գրիգորյանի նախագծով կառուցված շենքեր

  • «Արմենիա» հյուրանոց, Երևան, Հանրապետության հրապարակ, 1956:
  • ՀԱՄԽ-ի և կապ նախարարության համալիր, Երևան, 1957:
  • Թանգարանների շենք, Երևան, 1950-1981:
  • ՀԿԿ կենտկոմի շենք (այժմ՝ ԱԺ-ի շենք), Երևան, Բաղրամյան պ. 19, 1950:
  • Մատենադարանի շենք, Երևան, Մաշտոցի պ. 53, 1957:
  • ՀԽՍՀ ԳԽ շենք (այժմ՝ ՀՀ նախագահի նստավայր), Երևան, Բաղրամյան պ. 26, 1958:
  • Մ. Սարյանի տուն-թանգարան, Երևան, 1967:
  • Այժմյան Սահմանադրական դատարանի շենքը, Երևան, 1974:
  • Այժմյան Ամերիկյան համալսարանի շենքը, Երևան, 1979:
  • Սոս Սարգսյանի թատրոնի շենք, Երևան, Ամիրյան փ. 26:
  • Մարգարյանի անվան ծննդատան շենք, Երևան, Մաշտոցի պ. 22:
  • Մանկական հիվանդանոցի շենք, Երևան, Ափբովյան փ. 58:
  • Աճառյանի անվան թ. 72 դպրոցի շենք, Երևան, Մ. Հերացու փ. 2ա:
  • Դերասանների բնակելի շենք, Երևան, Մաշտոցի պ. 48:
  • Բնակելի շենքեր Երևանում, Տերյան փ. 62, Աբովյան փ. 31, Բաղրամյան պ. 20:
  • Քանաքեռ ՀԷԿ-ի շենք:
  • Խաչատուր Աբովյանի հուշարձան, Երևան, Քանաքեռ 2-րդ փ. 4:
  • Առողջարաններ Հանքավանում, Ջերմուկում, Սևանում, Գագրայում և այլն:

Ձեռքբերումներ

  • 1940թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
  • 1951թ.՝ ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ (ՀԿԿ կենտկոմի շենքի համար):
  • 1968թ.՝ ՀԽՍՀ վաստակավոր ճարտարապետ:
  • 1970թ.՝ ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ (Երևանի Հանրապետության հրապարակի ճարտարապետական անսամբլի համար):
  • Ռոստով քաղաքի պատվավոր քաղաքացի:
  • Լենին շքանշան:
  • Պատվո շքանշան:

Այլ

  • Վ.Մ. Գրիգորյանի հայրն է:
  • Ստալինյան ժամանակներում Մարկ Գրիգորյանը Երևան քաղաքի գլխավոր ճարտարապետի պաշտոնն էր զբաղեցնում: Այդ ժամանակվա Երևանը բավականին փոքր տարածք էր զբաղեցնում ներկայիս համեմատ: Ճարտարապետական խորհրդում քննարկում էր ընթանում Երևանի տարածքի ընդլայնման վերաբերյալ: Մի ոմն կիսաճարտարապետ առաջարկում է Երևանի արդյունաբերության զարգացման համար կառուցել մեծ քիմիական գործարան ներկայիս Հաղթանակ զբոսայգու տարածքում: Մարկ Գրիգորյանը քաջ գիտակցում է թե ինչ բնապահպանական աղետ կարող է իր ետևից բերել այդ գործարանի կառուցումը, բայց այդ ժամանակների ոգուն համապատասխան, եթե ուղղակի առարկեր ապա նրան հակաբոլշեվիկի պիտակ կկպցնեին իր բոլոր հետևանքներով: Մարկ Գրիգորյանը կարողանում է տեղում կողմնորոշվել և ելույթ է խնդրում, որի ընթացքում նա իր կողմից առաջարկում է այդ մասում կառուցել Հաղթանակի զբոսայգին և կենտրոնում տեղադրել «ընկեր Ստալինի» արձանը: Իհարկե նման առաջարկության դեմ ոչ ոք չէր կարող առարկել և իր ճկուն մտքի շնորհիվ Մարկ Գրիգորյանը կարողանում է փրկել երևանի ապագան:

Նկարներ

Աշխատանքներ

Մատենագիտություն

  • Գրիգորյան Մ.Վ., Լենինի հրապարակը Երևանում, 1969 (ռուսերեն):

Տե՛ս նաև

  • Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
  • Մարկ Գրիգորյան, Ե., 1976 (առաջաբանը և խմբ.՝ Լ. Բաբայանի):
  • Большая советская энциклопедия. 3-е издание. М., 1970-1977.
  • Вартанян В.Г., Казаров С.С. История Армянской Апостольской церкви на Дону (ХУШ - ХХ в.в.). Ростов н/Д. 2004.
  • Памятники армянских поселений / Ред. Р.В. Казанджян. Ер., 1987.
  • Малхасян А. Г. Страницы истории анийских, крымских и донских армян. Ростов/Дон, 2010.
  • Донская Армения. Вып.1. Ростов/Дон, 2007.
  • Матенадаран. Проектирование и строительство.
  • Марк Григорян, Нахичеванско-армянский архитектор.