14:04, 16 Հունվարի 2015-ի տարբերակ

Թորամանյան Թորոս Հարությունի
ТОРОС ТОРАМАНЯН
Անգլերեն:	Surname Name
Հայերեն:	Թորամանյան Թորոս Հարությունի
Ծննդյան տարեթիվը:	18.03.1864
Ծննդավայրը:	Շապին-Գարահիսար,
Մահվան տարեթիվը:	01.03.1934
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Ճարտարապետ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 0000թ. ամիս -ին Երկրի անվանում, քաղաքի կամ գյուղի անվանում:

Մահացել է 0000թ. ամիս -ին Երկրի անվանում, քաղաքի կամ գյուղի անվանում:

Կրթություն

• 0000թ. ավարտել է քաղաքի թիվ 00 դպրոցը:

, հայկական ճարտարապետության գիտական ուսումնասիրության հիմնադիրը: ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1933): Սովորել է Կ. Պոլսի

գեղարվ-ից վարժարանի ճարտարապետության բաժնում (1888-93): Աշխատել է որպես նախագծող ճարտարապետ: 1895- ին մեկնել է Բուլղարիա, 1900-ին տեղափոխվել Ռումինիա: Եղել է Պարսկաստանում, Սիրիայում, Եգիպտոսում, Հունաստանում, Իտալիայում, 1902-ին՝ Փարիզում, 1903-ին (բանասեր Կ. Բասմաջյանի հետ)՝ Անիում՝ ճարտարապետական հուշարձանների ալբոմ կազմելու մտադրությամբ: 1904-ի գարնանից Թորամանյանը սկսել է Զվարթնոց տաճարի հետազոտությունը, ղեկավարել Խաչիկ վարդապետի նախաձեռնած պեղումները, 1905-ին ավարտել Զվարթնոց եռաստիճան տաճարի վերակազմության նախագիծը՝ հայկական ճարտարապետության ուսումնասիրման բարձրագույն նվաճումը, և հրատարակելով «Զվարթնոց եկեղեցին» (1905)՝ հիմք դրել հայակական ճարտարապետական գիտական գրականությանը: 1904-12-ին Անիում մասնակցել է Ն. Մառի պեղումներին, ուսումնասիրել ու չափագրել է հուշարձանները, ստեղծել վերակազմության նախագծեր: Թորամանյանի աշխատությունները («էջմիածնի տաճարը», 1909, ռուս., 1910, հայ., «Տեկորի տաճարը», 1911 ևն), ըստ 1912-ի Կայսեր, հնագիտության հանձնաժողովի, համաշխարհային ճարտարապետության պատմության մեջ առաջ են բերել հեղաշրջում: Եվրոպական գիտությունը, որը չէր ընդունում ինքնուրույն հայկական ճարտարապետության գոյությունը, շնորհիվ Թորամանյանի աշխատությունների՝ ճանաչել է հայ հին ճարտարապետության գոյությունը: 1913-ին Թորամանյանը մասնակցել է Վիեննայի համալսարանի գիտական նստաշրջանին և արվեստի լավագույն աշխատանքի համար արժանացել գլխավոր մրցանակին: Նրա Մարտիրոս Սարյան - Ճարտարապետ Թորոս Թորամանյանի դիմանկարը ուղարկած 1000-ից ավելի գծագրերի ուսումնասիրությունների (նաև անտիպ) և այլ նյութերի հիման վրա Յո. Ստրժիգովսկին Վիեննայում 1918-ին հրատարակել է «Հայերի ճարտարապետությունը և Եվրոպան» գերմաներեն երկհատորյակը՝ առաջաբանում նշելով Թորամանյանի մասնակցությունը: 1914-18-ին կորսված (նաև Վիեննայում) հրատարակության պատրաստ Թորամանյանի 10-ից ավելի աշխատություններն ու մեծաթիվ այլ նյութեր հնարավորինս վերականգնվել են «Նյութեր հայկական ճարտարապետության պատմության» (կազմ.՝ Կ. Ղաֆադարյան, [հ.] 1-2, Ե., 1942-48) գրքում: Արլ. Հայաստանի սահմանափակ տարածքի նյութերով Թորամանյանը կարողացել է հայտնագործել հայ ճարարապետության պարբերացումը, ծագման ակունքները, փոխազդեցությունները և զարգացման գրեթե բոլոր փուլերի հատկանիշները, ոճական ամբողջականությունը՝ հայկական ճարտարպատությանը բերելով միջազգային ճանաչում: Նրա գործերը սկզբնաղբյուր են դարձել ուսումնասիրողների համար: ՀՀ ԳԱ 1969-ին սահմանել է Թորամանյանի անվան մրցանակ, որը շնորհվում է հայ ճարտարապետության պատմությանը նվիրված լավագույն աշխատությունների հեղինակներին:

Աշխատանքային գործունեություն

• 0000-0000թթ.՝ իքս աշխատավայրում որպես իգրեկ:
  • 0000-0000թթ.՝ իքս աշխատավայրում որպես 2իգրեկ:
• 0000-0000թթ.՝ զեթ աշխատավայրում որպես իգրեկ:

Ստեղծագործություններ[խմբագրել] «Զվարթնոց եկեղեցին» (1905), «Էջմիածնի տաճարը» (1909), «Տեկորի տաճարը» (1911)։ Թ. Թորամանյանի ստեղծած նյութերով՝

Յո. Ստրժիգովսկի. «Հայերի ճարտարապետությունը և Եվրոպան», Կ. Ղաֆադարյան. «Նյութեր հայկական ճարտարապետության պատմության»։

Ձեռքբերումներ

• 2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
• 2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
• 2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:

Այլ

• Գրել այլ տեղեկություններ, որոնք չեն տեղավորվում վերը նշված երեք ենթաբաժինների չափորոշիչների մեջ:

Նկարներ

• 
• 

  Հեղինակ` Մարտիրոս Սարյան, 1934թ.

• 

  Առջևից` Արշակ Ֆեթվաջյան, Թորոս Թորամանյան, Անի քաղաք, 1903թ.

• 

  Ձախից` Նիկողայոս Մառ, Թորոս Թորամանյան, Անի քաղաք, 1903թ.

• 
• 
• 

  Թորոս Թորամանյանին նվիրված հուշարձանը, 1985, քանդակագործ՝ Ռուզան Քյուրքչյան, Երևան, Պուշկին փողոց

• 

Տեսանյութեր

• Թորոս Թորամանյան:
• Թորոս Թորամանյան:
• Թորոս Թորամանյանի ժառանգությունն անգին է 04.06.2014:
• Zvartnots Cathedral, Armenian Apostolic Church, Ejmiatsin, Armavir Province, Armenia, Eurasia.

Հրապարակումներ մամուլում

• ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՄԱՆՅԱՆԻ ԿՅԱՆՔՆ ՈՒ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԸ:
• «Պատմամշակութային ժառանգության պահպանություն ...:
• Գիտաժողով` նվիրված Թորոս Թորամանյանի ծննդյան 150-ամյակին:
• ԵՐԿՈՒ ԳԻՐՔ ՀԱՅ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԵՐԱԽՏԱՎՈՐ ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՄԱՆՅԱՆԻ ՄԱՍԻՆ:
• АРХИТЕКТОР ТОРОС ТОРАМАНЯН.

Մատենագիտություն

• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:
• Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Հոդվածի վերնագիր, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2005, թիվ 2, էջ 41-45:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՄԱՆՅԱՆ:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:
• [q=au:%22%D4%B9%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6,%20%D4%B9%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%BD%20%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB,%22 ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հիմնարար գիտական գրադարան:]
• Թորոս Թորամանյան (1864-1934):
• ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՄԱՆՏԱՆԸ հՎ. ZU3 ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏՈհթՅԱ:
• Թորոս Թորամանյան (Ծննդյան 120-ամյակի առթիվ ...:
• Լուսանկարիչներ:
• Թորամանյան Թորոս - Հայկական Հանրագիտարան:
• ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՄԱՆՅԱՆ:
• Նոր Գիրք: