Changes

Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին Վ. Համբարձումյանը ստեղծեց պղտոր միջավայրում լույսի ցրման նոր տեսություն, որ հիմնված էր իր առաջարկած` ինվարիանտության սկզբունքի վրա: Կիրառելով այդ նրբագեղ մաթեմատիկական հնարքը, Համբարձումյանը լուծեց լույսի ցրման ոչգծային խնդիրների մի ամբողջ շարք: Ինվարիանտության սկզբունքը ներկայումս լայնորեն կիրառվում է մաթեմատիկական ֆիզիկայի բազմաթիվ ճյուղերում: R.E.Bellman, R.E.Kalaba and M.C.Prestrud-ը իրենց «Ինվարիանտ համադրում. ճառագայթային տեղափոխումը վերջավոր լայնության շերտերում» գրքում գրում են. «Այդ նորարարական աշխատանքի շնորհիվ հնարավոր դարձան վերլուծական մոտեցումներ եւ պարզ թվային լուծումներ: Հետագայում այդ գաղափարները զարգացվեցին եւ ընդհանրացվեցին Չանդրասեկհարի կողմից` վերջինիս հիմնարար հոդվածների շարքի եւ 1950 թ. գրքի մեջ… Լուծվեցին բազմաթիվ խնդիրներ, որ չէին լուծվում այլ եղանակներով, եւ կատարվեց մեծ առաջընթաց» (American Elsevier Publishing Co., 1963, p1.): 1946 թ. պղտոր միջավայրում լույսի ցրման տեսութունն ստեղծելու համար Վ. Համբարձումյանը պարգեւատրվեց առաջին Ստալինյան Մրցանակով:

Գալակտիկայում աստղային համակարգերին վերաբերող դիտողական նյութի տեսական վերլուծության միջոցով Վ. Համբարձումյանը հայտնաբերեց նոր տիպի աստղային համակարգեր: Դրական էներգիայով այդ լայնացող համակարգերը նա անվանեց «աստղասփյուռներ» եւ ապացուցեց դրանց «երիտասարդ» լինելը: Դա հեղաշրջում էր աստղերի տիեզերաբանության մեջ, քանի որ այստեղից հետեւում էր, որ աստղառաջացման գործընթացը Գալակտիկայում շարունակվում է նաեւ ներկայումս, եւ աստղերը առաջանում են խմբերով: Աստղասփյուռների հայտնաբերման եւ հետազոտության համար 1950 թ. Վ. Համբարձումյանը պարգեւատրվեց երկրորդ Ստալինյան Մրցանակով: