9011
edits
Changes
Առանց խմբագրման ամփոփման
*1819-1822թթ.՝ էջմիածնի վանական դպրոց:
*1824-1826թթ.՝ Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոց:
*1830-1835թթ. ` Դորպատի (Տարտու) համալսարան:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1827-1828թթ. ուսուցչություն է արել Հաղպատի և Սանահինի վանական դպրոցներում:
*1829-1930թթ. ` էջմիածնում կաթողիկոսի և սինոդի թարգմանիչ ու քարտուղար: *1829թ. հոկտեմբերի 9-ին Դորպատի համալսարանի պրոֆեսոր Ֆ. Պարրոտի արշավախմբի հետ Աբովյանը բարձրացել է Արարատ լեռան գագաթը :
*1837-1843թթ.՝ Թիֆլիսի գավառական դպրոցի տեսուչ և ուսուցիչ:
*1843-1848թթ.՝ Երևանի գավառական դպրոցի տեսուչ:
*1848թ.մարտին՝ Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցի տեսուչ: ==Ստեղծագործություններ==*''«Կարօտութիւն նախնի վայելչութեանց հայրենեաց իմոց»''(1824):*''«Արբաճեմ ոտից տեառն գթութեանց»''(1824):*''«Պարապ վախտի խաղալիք»''( 1838-1841):*''«Թուրքի աղջիկը»'':*''«Նոր վերելք Արարատի գագաթը»''( 1847):*''«Վերք Հայաստանի»'' (1841):*''«Գիւղական տների կառուցուածքը»''(1835):*''«Ակնարկ Թիֆլիսում ապրող հայերի կեանքի...»''(1840):*''«Մեկ երկու խոսք էլ հայոց վրա»'':*''«Ուղևորություն դեպի Անիի ավերակները»'':Թարգմանել է Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Կարամզինի երկերը:
==Այլ==
*1829թ. հոկտեմբերի 9-ին Դորպատի համալսարանի պրոֆեսոր Ֆ. Պարրոտի արշավախմբի հետ Աբովյանը բարձրացել է Արարատ լեռան գագաթը:
*Իշխանությունները խոչընդոտել են Աբովյանի լուսավորչական գործունեությունը:
*Աբովյանի ստեղծագործությամբ սկիզբ է առնում հայ գրականության զարգացման նոր փուլ, որ նախորդից տարբերվում էր թեմատիկայով, լեզվով, հերոսի ընտրությամբ:*Ուսումնասիրել է բնական և հասարակական գիտություններ, լեզուներ (գերմաներեն, ֆրանսերեն, անգլերեն, լատիներեն), եվրոպական գրականություն ու փիլիսոփայություն (Գյոթե, Շիլլեր, Հերդեր, Կանտ, Ռուսո և ուրիշներ), երաժշտություն, արհեստներ։ Սերտ կապեր է հաստատել եվրոպացի և ռուս մտավորականների հետ:*Աբովյանի անունով կոչվել են քաղաք,պուրակներ,փողոցներ,դպրոց,մեդալ,մրցանակ,կրթաթոշակ,Հայաստանի պետական մանկավարժական համալսարանը:
*Աբովյանի արձանը կանգնեցված է Երևանում և Քանաքեռում, որտեղ և գտնվում է նրա տուն-թանգարանը:
=Մատենագիտություն=
*Աբովյան Խ., Երկերի լիակատար ժողովածու, հ. 1—10, Երևան, 1947—1961:
*Աբովյան Խ., Երկեր, Մոսկվա, 1897:
*Աբովյան Խ.,
*Աբովյան Խ., Կարօտութիւն նախնի վայելչութեանց հայրենեաց իմոց, 1824:
*Աբովյան Խ., Արբաճեմ ոտից տեառն գթութեանց, 1824:
*Աբովյան Խ., Պարապ վախտի խաղալիք, Թիֆլիս, 1864:
*Աբովյան Խ., Թուրքի աղջիկը:
*Աբովյան Խ., Նոր վերելք Արարատի գագաթը, 1847:
*Աբովյան Խ., Վերք Հայաստանի, 1841:
*Աբովյան Խ., Գիւղական տների կառուցուածքը, 1835:
*Աբովյան Խ., Ակնարկ Թիֆլիսում ապրող հայերի կեանքի..., 1840:
*Աբովյան Խ., Մեկ երկու խոսք էլ հայոց վրա:
*Աբովյան Խ., Ուղևորություն դեպի Անիի ավերակները:
Թարգմանել է Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Կարամզինի երկերը:
=Նկարներ=
Պատկեր:Աբովյան_Խաչատուր.jpg |Խաչատուր Աբովյանի արձանը Երևանում
Պատկեր:CmcFj3efyrGXZUca6ibuhEcV0x.jpg|Խաչատուր Աբովյանի տուն-թանգարանում
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[http://www.youtube.com/watch?v=5eIiGrKW5f8 Խաչատուր Աբովյանի մասին:]
*[http://www.youtube.com/watch?v=xIG4xA0JMBY Խաչատուր Աբովյան մաս 1,Հանրային հեռուստաընկերություն:]*[http://www.youtube.com/watch?v=w7fWz5Qm-2Y Խաչատուր Աբովյան մաս 2,Հանրային հեռուստաընկերություն:]
=Մատենագիտություն=
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:*Տեր-Կարապետյան Ն., Խաչատուր Աբովյան, Թիֆլիս, 1897։*Ավդալբեգյան Թ., Խաչատուր Աբովյան, Վաղարշապատ, 1910:*Ակսել Բակունց, Խաչատուր Աբովյանի «անհայտ բացակայումը», Երևան, 1932:*Հովհաննիսյան Ա., Աբովյան, Երևան, 1933:*Զարյան Ռ., Աբովյանի կյանքը, Երևան, 1939:*Մուրադյան Հ., Ժամանակակիցները Խաչատուր Աբովյանի մասին, Երևան, Հապետհրատ, 1941, 128 էջ:*Շահազիզ Ե., Խաչատուր Աբովյանի կենսագրությունը, Երևան, 1945:*Սանթրոսյան Մ., Հայ մեծ լուսավորիչ-մանկավարժ Խ. Աբովյանը, Երևան, 1953:*Հակոբյան Պ., Խաչատուր Աբովյանի «Վերք Հայաստանի» վեպի ստեղծագործական պատմությունը, Երևան, 1955:*Հակոբյան Պ., Խաչատուր Աբովյան, կյանքը, գործը, ժամանակը (1809-1836), Երևան, 1967:*Абов Г., Хачатур Абовян, 1948.*Parrot F., Reise rain Ararat, B., 1834.*Wagner M., Reise nach dem Ararat Hochland Armenine, Stutgart and Tebingem, 1848.*[http://www.armenianlanguage.am/am/Encyclopedia_abovyan_khachatur ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:. Խաչատուր Աբովյան:]* [http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=890 Հայկական հանրագիտարան;. Խաչատուր Աբովյան:]*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան,2005:[[Category:Գրողներ]] [[Category:մանկավարժներՄանկավարժներ]]
