2688
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am =Եսայան Խաչատուր Հակոբի | name-am-aliases = | name-ru =Есаян Хачатур Акопович | name-ru-aliases = |...»:
{{Person
| name-am =Եսայան Խաչատուր Հակոբի
| name-am-aliases =
| name-ru =Есаян Хачатур Акопович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en =Yesayan Khachatur
| name-fr =
| image =Khachatur Yesayan4.jpg
| birth-date =29.08.1909
| birth-place =Կարս, Արևելյան Հայաստան
| death-date =24.04.1977
| death-place =Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description =Նկարիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1909թ. օգոստոսի 29-ին Արևելյան Հայաստանի Կարս քաղաքում:
Մահացել է 1977թ. ապրիլի 24-ին Խորհրդային Հայատանի Երևան քաղաքում:
==Կրթություն==
*1931թ. ավարտել է Երևանի գեղարվեստաարդյունաբերական տեխնիկումը:
*1938թ. ավարտել է Մոսկվայի էներգետիկայի ինստիտուտը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1940-1948թթ.՝ Երևանում պետական ադրբեջանական թատրոնի գլխավոր նկարիչ:
*1941-1949թթ.՝ Երևանի գեղարվեստի ակադեմիայի դասախոս:
*1968-1970թթ.՝ Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի թատրոնի գլխավոր նկարիչ:
===Թատերական ձևավորումներ===
*Լոպե դե Վեգայի «Այլոց համար հիմար, իրեն համար խելոք», 1943թ.:
*Արմեն Տիգրանյանի «Դավիթ Բեկ»,1956թ., 1974թ.:
*Իգոր Ստրավինսկու «էդիպ արքա», 1963թ.:
*Ալեքսանդր Սպենդիարյանի «Ալմաստ», 1969թ.:
==Ձեռքբերումներ==
*1965թ.՝ Խորհրդային Հայաստանի վաստակավոր նկարիչ:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր:Khachatur Yesayan1.jpg |
Պատկեր:Khachatur Yesayan2.jpg |
Պատկեր:Khachatur Yesayan3.jpg |
Պատկեր:Khachatur-Yesayan5.jpg |Մարտիրոս Սարյանի և Բաբկեն Քոլոզյանի հետ:
</gallery>
==Ստեղծագործություններ==
<gallery>
Պատկեր:Khachatur Yes Zangvi tesaran.jpg |Զանգվի տեսարան:
Պատկեր:Khachatur Yes Yasaman.jpg |Յասաման:
Պատկեր:Khachatur Arzni Dzor.jpg |Արզնու ձոր:
Պատկեր:Khachatur Arznii bnapatker.jpg |Արզնու բնապատկեր:
Պատկեր:Khachatur Yes Ararat.jpg |Արարատ:
Պատկեր:Khachatur Yes MecArarat.jpg |Մեծ Արարատ:
Պատկեր:Khachatur Yes Ararat Q.jpg |Արարատ:
Պատկեր:Khachatur Yes Ashtarakn e hervum.jpg |Աշտարակն է հեռվում:
Պատկեր:Khachatur Yes Ashun.jpg |Աշուն:
Պատկեր:Khachatur Yes Bnankar.jpg |Երևանյան բնանկար:
Պատկեր:Khachatur Yes Meghri.jpg |Մեղրի:
Պատկեր:Khachatur Yes tsirani tcar.jpg |Ծիրանի ծառ:
Պատկեր:Khachatur Yes PAris.jpg |Սբ. Ղազարոսի կայարանը Փարիզում:
Պատկեր:Khachatur Yes Panteon.jpg |Փարիզի պանթեոնը:
Պատկեր:Khachatur Yes Tiramor tachar.jpg |Փարիզի Տիրամոր եկեղեցին:
</gallery>
===Թատերական կերպարներ և տեսարաններ===
<gallery>
Պատկեր:Yesayan Kh.1.jpg |
Պատկեր:Yesayan Kh.2.jpg |
Պատկեր:Yesayan Kh.3.jpg |
Պատկեր:Yesayan Kh. Anmar krak.jpg|
Պատկեր:Yesayan Kh.4.jpg |
</gallery>
=Այլ=
*Խաչատուր Եսայանը հաստոցային գեղանկարիչ է, նուրբ բնանկարային լիրիկայով։ Նրա բնանկարները ինքնուրույն են իրենց լիրիկական ներշնչվածությամբ, գույների նրբությամբ։ Նրանց բնորոշ չէ Սարյանի արվեստին հատուկ սինթետիզմը, Բաշինջաղյանի էֆեկտիվությունը, Թերլեմեզյանի էպիքականությունը, Առաքելյանի պատմողականությունը։ Եսայանի մոտ դրանք ավելի շուտ բնանկար-տրամադրություններ են, որոնք տալիս են հայրենի բնության նուրբ և խորաթափանց ընկալումը, հայրենի սարերով, դաշտերով և այգիներով հիացումը:
*Լավ յուրացնելով բեմական ձևավորման կանոնները՝ Եսայանը մեծածավալ ձևավորումերի սակավ քանակը համադրել է հստակ գծագրված կուլիսների և ֆոնի հետ՝ հասնելով բնորոշ նկարների առավելագույն արտահայտչականության, օրինակ՝ պալատը և հատկապես եկեղեցու դիմացի հարթակը։ Նուրբ գեղագիտական ոճով էր արված օպերայի վարագույրը, որի վրա պատկերված էր սուր և վահան՝ ժողովրդա-ազատագրական պայքարի խորհրդանիշը:
=Տե՛ս նաև=
*[http://www.panorama.am/am/miscellaneous/2013/10/16/x-esayan/ Խաչատուր Եսայանի ստեղծագործությունները::]
*[http://encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1028 Հայկական հանրագիտարան. բնանկար:]
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
[[Category:Նկարիչներ]]
| name-am =Եսայան Խաչատուր Հակոբի
| name-am-aliases =
| name-ru =Есаян Хачатур Акопович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en =Yesayan Khachatur
| name-fr =
| image =Khachatur Yesayan4.jpg
| birth-date =29.08.1909
| birth-place =Կարս, Արևելյան Հայաստան
| death-date =24.04.1977
| death-place =Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
| description =Նկարիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1909թ. օգոստոսի 29-ին Արևելյան Հայաստանի Կարս քաղաքում:
Մահացել է 1977թ. ապրիլի 24-ին Խորհրդային Հայատանի Երևան քաղաքում:
==Կրթություն==
*1931թ. ավարտել է Երևանի գեղարվեստաարդյունաբերական տեխնիկումը:
*1938թ. ավարտել է Մոսկվայի էներգետիկայի ինստիտուտը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*1940-1948թթ.՝ Երևանում պետական ադրբեջանական թատրոնի գլխավոր նկարիչ:
*1941-1949թթ.՝ Երևանի գեղարվեստի ակադեմիայի դասախոս:
*1968-1970թթ.՝ Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի թատրոնի գլխավոր նկարիչ:
===Թատերական ձևավորումներ===
*Լոպե դե Վեգայի «Այլոց համար հիմար, իրեն համար խելոք», 1943թ.:
*Արմեն Տիգրանյանի «Դավիթ Բեկ»,1956թ., 1974թ.:
*Իգոր Ստրավինսկու «էդիպ արքա», 1963թ.:
*Ալեքսանդր Սպենդիարյանի «Ալմաստ», 1969թ.:
==Ձեռքբերումներ==
*1965թ.՝ Խորհրդային Հայաստանի վաստակավոր նկարիչ:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր:Khachatur Yesayan1.jpg |
Պատկեր:Khachatur Yesayan2.jpg |
Պատկեր:Khachatur Yesayan3.jpg |
Պատկեր:Khachatur-Yesayan5.jpg |Մարտիրոս Սարյանի և Բաբկեն Քոլոզյանի հետ:
</gallery>
==Ստեղծագործություններ==
<gallery>
Պատկեր:Khachatur Yes Zangvi tesaran.jpg |Զանգվի տեսարան:
Պատկեր:Khachatur Yes Yasaman.jpg |Յասաման:
Պատկեր:Khachatur Arzni Dzor.jpg |Արզնու ձոր:
Պատկեր:Khachatur Arznii bnapatker.jpg |Արզնու բնապատկեր:
Պատկեր:Khachatur Yes Ararat.jpg |Արարատ:
Պատկեր:Khachatur Yes MecArarat.jpg |Մեծ Արարատ:
Պատկեր:Khachatur Yes Ararat Q.jpg |Արարատ:
Պատկեր:Khachatur Yes Ashtarakn e hervum.jpg |Աշտարակն է հեռվում:
Պատկեր:Khachatur Yes Ashun.jpg |Աշուն:
Պատկեր:Khachatur Yes Bnankar.jpg |Երևանյան բնանկար:
Պատկեր:Khachatur Yes Meghri.jpg |Մեղրի:
Պատկեր:Khachatur Yes tsirani tcar.jpg |Ծիրանի ծառ:
Պատկեր:Khachatur Yes PAris.jpg |Սբ. Ղազարոսի կայարանը Փարիզում:
Պատկեր:Khachatur Yes Panteon.jpg |Փարիզի պանթեոնը:
Պատկեր:Khachatur Yes Tiramor tachar.jpg |Փարիզի Տիրամոր եկեղեցին:
</gallery>
===Թատերական կերպարներ և տեսարաններ===
<gallery>
Պատկեր:Yesayan Kh.1.jpg |
Պատկեր:Yesayan Kh.2.jpg |
Պատկեր:Yesayan Kh.3.jpg |
Պատկեր:Yesayan Kh. Anmar krak.jpg|
Պատկեր:Yesayan Kh.4.jpg |
</gallery>
=Այլ=
*Խաչատուր Եսայանը հաստոցային գեղանկարիչ է, նուրբ բնանկարային լիրիկայով։ Նրա բնանկարները ինքնուրույն են իրենց լիրիկական ներշնչվածությամբ, գույների նրբությամբ։ Նրանց բնորոշ չէ Սարյանի արվեստին հատուկ սինթետիզմը, Բաշինջաղյանի էֆեկտիվությունը, Թերլեմեզյանի էպիքականությունը, Առաքելյանի պատմողականությունը։ Եսայանի մոտ դրանք ավելի շուտ բնանկար-տրամադրություններ են, որոնք տալիս են հայրենի բնության նուրբ և խորաթափանց ընկալումը, հայրենի սարերով, դաշտերով և այգիներով հիացումը:
*Լավ յուրացնելով բեմական ձևավորման կանոնները՝ Եսայանը մեծածավալ ձևավորումերի սակավ քանակը համադրել է հստակ գծագրված կուլիսների և ֆոնի հետ՝ հասնելով բնորոշ նկարների առավելագույն արտահայտչականության, օրինակ՝ պալատը և հատկապես եկեղեցու դիմացի հարթակը։ Նուրբ գեղագիտական ոճով էր արված օպերայի վարագույրը, որի վրա պատկերված էր սուր և վահան՝ ժողովրդա-ազատագրական պայքարի խորհրդանիշը:
=Տե՛ս նաև=
*[http://www.panorama.am/am/miscellaneous/2013/10/16/x-esayan/ Խաչատուր Եսայանի ստեղծագործությունները::]
*[http://encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1028 Հայկական հանրագիտարան. բնանկար:]
*Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
[[Category:Նկարիչներ]]
