2688
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am =Արգիշտի Ա | name-am-aliases = | name-ru =Аргишти I | name-ru-aliases = | name-lat = | name-en =Argishti I | ...»:
{{Person
| name-am =Արգիշտի Ա
| name-am-aliases =
| name-ru =Аргишти I
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en =Argishti I
| name-fr =
| image =Argishti 1.jpg
| birth-date =
| birth-place =
| death-date =Ք.ա. 764
| death-place =
| description =Ուրարտական արքա:
}}
=Կենսագրություն=
Մահացել է Ք.ա. 764թ.:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Ք.ա. 785թ. Ուրարտական թագավորությանն է միացնրել Դիաուխի երկիրը:
*Ք.ա. 785թ. արշավանքներ է ձեռնարկում և թագավորությանն է միացնում Աբունի, Կատարձա, Զաբախա երկրները:
*Ք.ա. 784թ. Ուրարտական պետությանն է միացնում Վեդուրի-Էթիունի («Ջրային Էթիունի») երկրամասը:
*Ք.ա. 782թ. հիմնել է Էրեբունի բերդաքաղաքը:
*Ք.ա. 782թ. երկրին է միացնում Էթիունյան միության մաս կազմող Կեխունի (Գեղունի) «ծովային գավառը»:
*Ք.ա. 786-781թթ. ստեղծել է Վանի աշխարհակալությունը:
*Ք.ա. 781թ. Արգիշտին պարտության է մատնում ասորեստանյան զորքերին:
*Ք.ա. 781-776թթ. կռիվներ է մղել Ասորետանի դեմ:
**Ք.ա. 779թ. հեռավոր արշավանք է կատարում դեպի Հյուսիսային ծովակի ավազան:
**Ք.ա. 779-777թթ. Ուրմիո լճից հարավ ընկած տարածքում պարտության է մատնում ասորեստանցիներին:
**Ք.ա. 776թ. հիմնել է Արգիշտիխինիլի բերդաքաղաքը:
*Ք.ա. 775-773թթ. ոչնչացրել է Ասորեստանի հետ համագործակցող ուժերին՝ հաստատվելով Ուրմիո լճից հարավ տարածվող շրջաններում:
=Այլ=
*Արգիշտի Ա-ի կառավարման տարիների պատմության համար արժեքավոր աղբյուր են նրա անունով Հայկական լեռնաշխարհի զանազան վայրերում պահպանված ավելի քան 30 սեպագիր արձանագրությունները, մասնավորապես Վան քաղաքի միջնաբերդի Խորխոր կոչվող ժայռին փորագրված տարեգրությունը:
*Հայկական լեռնաշխարհը միավորել է Ուրարտու պետության մեջ՝ վարելելով անհնազանդ ցեղային իշխանությունների կենտրոնախույս ձգտումները ճնշելու քաղաքականություն:
*Արին-բերդում հայտնաբերված արձանագրությունների համաձայն Էրեբունի քաղաքում վերաբնակեցրել է 6600 մարդով՝ Խաթե և Ծուպա երկրներից:
*Էրեբունի քաղաքի բերդն ունեցել է արքունի պալատներ և կրոնական տաճարներ, պահեստներում պահվել է զինամթերք և պարեն:
*Էրեբունին եղել է ուրարտական պետության խոշոր ռազմա-վարչական կենտրոն:
*Գտնվել են Արգիշտի Ա արքային վերաբերվող արձանագրությամբ պատկերազարդ բրոնզե սաղավարտներ, վահաններ և այլ իրեր, որոնց մի մասը պահվում է Էրեբունիի թանգարանում:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր:Argishti 2.JPG |Արգիշտի Ա արձանը Երևանում:
Պատկեր:Urartian tablet of Argishti I.jpg |Սեպագիր արձանագրություն Էրեբունի ամրոցի հիմնադրման մասին:
</gallery>
=Տե՛ս նաև=
*[http://www.historyofarmenia.am/am/Encyclopedia_History_Argishti_1-in ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:]
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?hId=982 Հայկական հանրագիտարան: Արգիշտի Ա:]
*[http://www.armin.am/images/menus/249/Qristomatia-2007-Poqr.pdf Հովհաննիսյան Պ.,Մովսիսյան Ա.,Հայ ժողովրդի պատմության քրետոմատիա,հատոր Ա, հնագույն ժամանակներից մինչև Ք.հ. 298թ., ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2007թ.:]
*[http://www.armin.am/images/menus/930/Jamkochyan.pdf Ժամկոչյան Հ., Հայ ժողովրդի պատմություն, սկզբից մինչև ք.հ. III դարի վերջը, ԵՊՀ հրատ.,Երևան,2006 թ.:]
*Ղափանցյան Գ., Ուրարտուի պատմությունը, Երևան 1940թ.:
*Ադոնց Ն., Հայաստանի պատմություն, Երևան 1972թ.:
*Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва 1959г.
*Марр Н. Я. и Орбели И. А., Археологическая экспедиция 1916 г.
*Меликишвили Г. А., Наири-Урарту, Тбилиси 1954г.
*Меликишвили Г. А., Урартские клинообразные надписи, Москва 1960г.
*Бациева С. М., Борьба между Ассирией и Урарту за Сирию, «Вестник древней истории», 1953г.
*Арутюнян Н. В., Хорхорская летопись Аргишти I, «Эпиграфика Востока», 1953г.
[[Category:Ուրարտական արքաներ]] [[Category:Արքաներ]]
| name-am =Արգիշտի Ա
| name-am-aliases =
| name-ru =Аргишти I
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en =Argishti I
| name-fr =
| image =Argishti 1.jpg
| birth-date =
| birth-place =
| death-date =Ք.ա. 764
| death-place =
| description =Ուրարտական արքա:
}}
=Կենսագրություն=
Մահացել է Ք.ա. 764թ.:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Ք.ա. 785թ. Ուրարտական թագավորությանն է միացնրել Դիաուխի երկիրը:
*Ք.ա. 785թ. արշավանքներ է ձեռնարկում և թագավորությանն է միացնում Աբունի, Կատարձա, Զաբախա երկրները:
*Ք.ա. 784թ. Ուրարտական պետությանն է միացնում Վեդուրի-Էթիունի («Ջրային Էթիունի») երկրամասը:
*Ք.ա. 782թ. հիմնել է Էրեբունի բերդաքաղաքը:
*Ք.ա. 782թ. երկրին է միացնում Էթիունյան միության մաս կազմող Կեխունի (Գեղունի) «ծովային գավառը»:
*Ք.ա. 786-781թթ. ստեղծել է Վանի աշխարհակալությունը:
*Ք.ա. 781թ. Արգիշտին պարտության է մատնում ասորեստանյան զորքերին:
*Ք.ա. 781-776թթ. կռիվներ է մղել Ասորետանի դեմ:
**Ք.ա. 779թ. հեռավոր արշավանք է կատարում դեպի Հյուսիսային ծովակի ավազան:
**Ք.ա. 779-777թթ. Ուրմիո լճից հարավ ընկած տարածքում պարտության է մատնում ասորեստանցիներին:
**Ք.ա. 776թ. հիմնել է Արգիշտիխինիլի բերդաքաղաքը:
*Ք.ա. 775-773թթ. ոչնչացրել է Ասորեստանի հետ համագործակցող ուժերին՝ հաստատվելով Ուրմիո լճից հարավ տարածվող շրջաններում:
=Այլ=
*Արգիշտի Ա-ի կառավարման տարիների պատմության համար արժեքավոր աղբյուր են նրա անունով Հայկական լեռնաշխարհի զանազան վայրերում պահպանված ավելի քան 30 սեպագիր արձանագրությունները, մասնավորապես Վան քաղաքի միջնաբերդի Խորխոր կոչվող ժայռին փորագրված տարեգրությունը:
*Հայկական լեռնաշխարհը միավորել է Ուրարտու պետության մեջ՝ վարելելով անհնազանդ ցեղային իշխանությունների կենտրոնախույս ձգտումները ճնշելու քաղաքականություն:
*Արին-բերդում հայտնաբերված արձանագրությունների համաձայն Էրեբունի քաղաքում վերաբնակեցրել է 6600 մարդով՝ Խաթե և Ծուպա երկրներից:
*Էրեբունի քաղաքի բերդն ունեցել է արքունի պալատներ և կրոնական տաճարներ, պահեստներում պահվել է զինամթերք և պարեն:
*Էրեբունին եղել է ուրարտական պետության խոշոր ռազմա-վարչական կենտրոն:
*Գտնվել են Արգիշտի Ա արքային վերաբերվող արձանագրությամբ պատկերազարդ բրոնզե սաղավարտներ, վահաններ և այլ իրեր, որոնց մի մասը պահվում է Էրեբունիի թանգարանում:
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր:Argishti 2.JPG |Արգիշտի Ա արձանը Երևանում:
Պատկեր:Urartian tablet of Argishti I.jpg |Սեպագիր արձանագրություն Էրեբունի ամրոցի հիմնադրման մասին:
</gallery>
=Տե՛ս նաև=
*[http://www.historyofarmenia.am/am/Encyclopedia_History_Argishti_1-in ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ:]
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?hId=982 Հայկական հանրագիտարան: Արգիշտի Ա:]
*[http://www.armin.am/images/menus/249/Qristomatia-2007-Poqr.pdf Հովհաննիսյան Պ.,Մովսիսյան Ա.,Հայ ժողովրդի պատմության քրետոմատիա,հատոր Ա, հնագույն ժամանակներից մինչև Ք.հ. 298թ., ԵՊՀ հրատ., Երևան, 2007թ.:]
*[http://www.armin.am/images/menus/930/Jamkochyan.pdf Ժամկոչյան Հ., Հայ ժողովրդի պատմություն, սկզբից մինչև ք.հ. III դարի վերջը, ԵՊՀ հրատ.,Երևան,2006 թ.:]
*Ղափանցյան Գ., Ուրարտուի պատմությունը, Երևան 1940թ.:
*Ադոնց Ն., Հայաստանի պատմություն, Երևան 1972թ.:
*Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва 1959г.
*Марр Н. Я. и Орбели И. А., Археологическая экспедиция 1916 г.
*Меликишвили Г. А., Наири-Урарту, Тбилиси 1954г.
*Меликишвили Г. А., Урартские клинообразные надписи, Москва 1960г.
*Бациева С. М., Борьба между Ассирией и Урарту за Сирию, «Вестник древней истории», 1953г.
*Арутюнян Н. В., Хорхорская летопись Аргишти I, «Эпиграфика Востока», 1953г.
[[Category:Ուրարտական արքաներ]] [[Category:Արքաներ]]
