6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Ավգերյան Մկրտիչ Հայրապետի | name-am-aliases = | name-ru = Авгерян Мкртич Айрапетович | name-r...»:
{{Person
| name-am = Ավգերյան Մկրտիչ Հայրապետի
| name-am-aliases =
| name-ru = Авгерян Мкртич Айрапетович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Avgeryan Mkrtich
| name-fr =
| image = Avgeryan Mkrtich.jpg
| birth-date = 11.11.1762
| birth-place = Անկարա, Թուրքիա
| death-date = 03.03.1854
| death-place = Վենետիկ, Իտալիա
| description = Լեզվաբան, բառարանագիր, աստվածաբան, թարգմանիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1762թ. նոյեմբերի 11-ին Թուրքիայի Անկարա քաղաքում:
Մահացել է 1854թ. մարտի 3-ին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Եղել է Մխիթարյան միաբանության խորհրդական, ընդհանուր աթոռակալ:
*Կազմել և խնբագրել է '''-ֆ''' տառի բառացանկը և հոդվածները, գրել է առաջաբանը և հավելվածը, անդրադարձել բառերի ստուգաբանությանը:
*Համառոտելով «Նոր հայկազեան բառարանը»՝ կազմել է [http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=34 «Առձեռն բառարան հայկազեան լեզուի»] ձեռնարկը:
*Լատիներենից գրաբար է թարգմանել լատին եկեղեցու հայրերի և վարդպետների գործեր, հայերենից լատիներեն՝ Հայ եկեղեցու հայրերի երկեր:
*Գրել է կրոնաբարոյախոսական բնույթի չափազո և արձակ երկեր:
==Ձեռքբերումներ==
*1786թ.՝ Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ, քահանա:
==Այլ==
*[[Ավգերյան Հարություն Հայրապետի|Հարությոան Ավգերյանի]] եղբայրն է:
*Մկրտիչ Ավգերյանի առավել հայտնի երկերից է «Լիակատար վարք եւ վկայաբանութիւն Սրբոց, որք կան ի հին տօնացույցի եկեղեցւոյ Հայաստանեայց» աշխատությունը, որտեղ ամփոփված և լուսաբանված է «սրբերի կյանքը», տրված են բանասիրական վերլուծյություններ և ճշգրտումներ:
*Նրա գլուխգործոցը «Նոր բառգիրք հայկական լեզուի» կամ «Նոր հայկազեան բառարանն» է:
*Մկրտիչ Ավգերյանի որոշ երկեր գրված են արևմտահայերեն:
=Մատենագիտություն=
*Ավգերյան Մ.Հ., Քրիստոնէական վարդապետութիւն ոտանաւորեալ առ հեշտին մտառութիւն համբակաց..., Վնտ., 1805:
*Ավգերյան Մ.Հ., Լիակատար վարք եւ վկայաբանութիւն Սրբոց, որք կան ի հին տօնացույցի եկեղեցւոյ Հայաստանեայց, հ. 1-12, 1810-1815:
*Ավգերյան Մ.Հ., Աղօթագիրք կարճառօտ, Վնտ., 1832:
*Ավգերյան Մ.Հ., Նուէր սիրոյ առ ամենասուրբ կոյսն Մարիամ Աստուածածին, Վնտ., 1832:
*Ավգերյան Մ.Հ., Նոր բառգիրք հայկական լեզուի (Նոր հայկազեան բառարանն), հ. 1-2, 1836-1837 (համահեղինակ):
*Ավգերյան Մ.Հ., [http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=34 Առձեռն բառարան հայկազեան լեզուի], 1846:
===Թարգմանություններ===
*Հեթում Պատմիչ, Պատմութիւն թաթարաց, 1842:
*Սենեկա, Ճառք իմաստասիրականք, 1849:
*Փիլոն Եբրայեցու ճառերը և Եվսեբիոս Կեսարացու ճառերը (մաս 1-2,1818), գրաբարից լատիներեն (հունարեն բրագրերը կորած են):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Հանգիստ հօր վարդապետի Մխիթարեան Աւգերեան հ. Մկրտչի, «Բազմավեպ», 1854, N 5:
*Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 101-108:
*Աղայան Է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, Ե., 1958:
*Գասպարյան Գ., Հայ բառարանագրության պատմություն, Ե., 1968, էջ 121-133:
*ՀՍՀ, հատոր 1, Ե., 1974, էջ 608-609:
*Սուրեն Շտիկյան, Հայ նոր գրականության ժամանակագրություն (1850-1865), Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983, էջ 114:
*Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 127:
*«Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002։
[[Category:Լեզվաբաններ]] [[Category:Բանասերներ]] [[Category:Բառարանագիրներ]] [[Category:Աստվածաբաններ]] [[Category:Թարգմանիչներ]] [[Category:Գրողներ]] [[Category:Եկեղեցական գործիչներ]]
| name-am = Ավգերյան Մկրտիչ Հայրապետի
| name-am-aliases =
| name-ru = Авгерян Мкртич Айрапетович
| name-ru-aliases =
| name-lat =
| name-en = Avgeryan Mkrtich
| name-fr =
| image = Avgeryan Mkrtich.jpg
| birth-date = 11.11.1762
| birth-place = Անկարա, Թուրքիա
| death-date = 03.03.1854
| death-place = Վենետիկ, Իտալիա
| description = Լեզվաբան, բառարանագիր, աստվածաբան, թարգմանիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1762թ. նոյեմբերի 11-ին Թուրքիայի Անկարա քաղաքում:
Մահացել է 1854թ. մարտի 3-ին Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Եղել է Մխիթարյան միաբանության խորհրդական, ընդհանուր աթոռակալ:
*Կազմել և խնբագրել է '''-ֆ''' տառի բառացանկը և հոդվածները, գրել է առաջաբանը և հավելվածը, անդրադարձել բառերի ստուգաբանությանը:
*Համառոտելով «Նոր հայկազեան բառարանը»՝ կազմել է [http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=34 «Առձեռն բառարան հայկազեան լեզուի»] ձեռնարկը:
*Լատիներենից գրաբար է թարգմանել լատին եկեղեցու հայրերի և վարդպետների գործեր, հայերենից լատիներեն՝ Հայ եկեղեցու հայրերի երկեր:
*Գրել է կրոնաբարոյախոսական բնույթի չափազո և արձակ երկեր:
==Ձեռքբերումներ==
*1786թ.՝ Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ, քահանա:
==Այլ==
*[[Ավգերյան Հարություն Հայրապետի|Հարությոան Ավգերյանի]] եղբայրն է:
*Մկրտիչ Ավգերյանի առավել հայտնի երկերից է «Լիակատար վարք եւ վկայաբանութիւն Սրբոց, որք կան ի հին տօնացույցի եկեղեցւոյ Հայաստանեայց» աշխատությունը, որտեղ ամփոփված և լուսաբանված է «սրբերի կյանքը», տրված են բանասիրական վերլուծյություններ և ճշգրտումներ:
*Նրա գլուխգործոցը «Նոր բառգիրք հայկական լեզուի» կամ «Նոր հայկազեան բառարանն» է:
*Մկրտիչ Ավգերյանի որոշ երկեր գրված են արևմտահայերեն:
=Մատենագիտություն=
*Ավգերյան Մ.Հ., Քրիստոնէական վարդապետութիւն ոտանաւորեալ առ հեշտին մտառութիւն համբակաց..., Վնտ., 1805:
*Ավգերյան Մ.Հ., Լիակատար վարք եւ վկայաբանութիւն Սրբոց, որք կան ի հին տօնացույցի եկեղեցւոյ Հայաստանեայց, հ. 1-12, 1810-1815:
*Ավգերյան Մ.Հ., Աղօթագիրք կարճառօտ, Վնտ., 1832:
*Ավգերյան Մ.Հ., Նուէր սիրոյ առ ամենասուրբ կոյսն Մարիամ Աստուածածին, Վնտ., 1832:
*Ավգերյան Մ.Հ., Նոր բառգիրք հայկական լեզուի (Նոր հայկազեան բառարանն), հ. 1-2, 1836-1837 (համահեղինակ):
*Ավգերյան Մ.Հ., [http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=34 Առձեռն բառարան հայկազեան լեզուի], 1846:
===Թարգմանություններ===
*Հեթում Պատմիչ, Պատմութիւն թաթարաց, 1842:
*Սենեկա, Ճառք իմաստասիրականք, 1849:
*Փիլոն Եբրայեցու ճառերը և Եվսեբիոս Կեսարացու ճառերը (մաս 1-2,1818), գրաբարից լատիներեն (հունարեն բրագրերը կորած են):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Հանգիստ հօր վարդապետի Մխիթարեան Աւգերեան հ. Մկրտչի, «Բազմավեպ», 1854, N 5:
*Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 101-108:
*Աղայան Է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, Ե., 1958:
*Գասպարյան Գ., Հայ բառարանագրության պատմություն, Ե., 1968, էջ 121-133:
*ՀՍՀ, հատոր 1, Ե., 1974, էջ 608-609:
*Սուրեն Շտիկյան, Հայ նոր գրականության ժամանակագրություն (1850-1865), Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983, էջ 114:
*Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 127:
*«Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002։
[[Category:Լեզվաբաններ]] [[Category:Բանասերներ]] [[Category:Բառարանագիրներ]] [[Category:Աստվածաբաններ]] [[Category:Թարգմանիչներ]] [[Category:Գրողներ]] [[Category:Եկեղեցական գործիչներ]]
