6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Ավան Յուզբաշի | name-am-aliases = Մելիք Հովհաննես | name-ru = Аван Юзбаши | name-ru-aliases = Мелик ...»:
{{Person
| name-am = Ավան Յուզբաշի
| name-am-aliases = Մելիք Հովհաննես
| name-ru = Аван Юзбаши
| name-ru-aliases = Мелик Оганес
| name-lat =
| name-en = Avan Yuzbashi
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 1670
| birth-place =
| death-date = 1735
| death-place =
| description = XVIII դարի 1-ին քառորդի հայ ազատագրական շարժումների ղեկավար Արցախում:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է մոտ 1670թ.:
Մահացել է 1735թ.:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Ծառայել է Շիրվանի խանի զորքում:
*1717թ. հաստատվել է Ղարաբաղի Շոշ գյուղում, ամրացրել վերջինիս բերդը (այժմ՝ Շուշի) և իր կազմակերպած զորախմբով, որպես հարյուրապետ (յուզբաշի), պայքարել պարսկական բռնապետության դեմ:
*1722-1723թթ. պարսկական արշավանքի ժամանակ գլխավորել է Պետրոս I-ին ընդառաջ գնալու նպատակով Գանձակում կենտրոնացած հայկական զորախմբերից մեկը:
*[[Եսայի Հասան Ջալալյան|Եսայի Հասան Ջալայանի]] հետ ղեկավարել է սղնախների (բերդեր և բնական ամրություններ) զինված ուժերը:
*1724թ. գարնանն իր զորախմբով (2000 մարտիկ) անցել է Սյունիք, զինակցել [[Դավիթ Բեկ|Դավիթ Բեկին]]:
*1725-1758թթ. թուրկական զորքերի դեմ մարտերում հռչակվել է խիզախությամբ և զորավարական հմտությամբ, որի համար պարսից շահը նրան շնորհել է «խանի» և «սպասալարի» տիտղոսներ:
*1728թ. եղբոր՝ [[Թարխան Յուզբաշի|Թարխան Յուզբաշու]] հետ ռուսական հրամանատարությունից օգնության ակնկալիքով մեկնել է Բաքու, 1729թ.՝ Ռուսաստանին անցած Մերձկասպյան շրջաններ, ծառայել է Հայկական էսկադրոնում:
==Ձեռքբերումներ==
*«Խանի» և «սպալասարի» տիտղոսներ (պարսից շահի կողմից):
==Այլ==
*Լոռու գավառի Մելիքյան տոհմից է, Ղուկաս վարդապետի որդին:
*1734թ. ռուսական կառավարությունը Հյուսիսային Կովկասում, իբրև կալվածք, Ավան Յուզբաշուն նվիրել է Ղարաբաղից գաղթած հայերով բնակեցված 9 գյուղ:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Աբրահամյան Ա.Գ., Մի էջ Անդրկովկասի ժողովուրդների և հայ-ռուսական հարաբերությունների պատմությունից, Երևան, 1953:
*Эзов Г.А., Сношения Петра Великого с армянским народом, СПБ, 1898.
*Арутюнян П.Т., Освобадиельное движение армянского народа в первой четверти XVIII в., М., 1954.
Вирабян А. Знаменитые арцахцы, Ер., 1992.
Саркисян С. Т. Энциклопедия Арцах-Карабаха. Спб., 2005. - 312 с.
Армянское войско в XVIII веке. Из истории армяно-русского военного содружества. (Исследования и документы). Подготовил к изд. А.Н.Хачатрян. Ер., 1968.
Меликства Хамсы (1600-1827): Материалы для новой армянской истории /Раффи: [Пер с арм. Л Казаряна; Предисл. Б. Улубабяна].-Ер : Наири, 1991.
[[Category:Ազգային-ազատագրական շարժման գործիչներ]] [[Category:Ռազմական գործիչներ]]
| name-am = Ավան Յուզբաշի
| name-am-aliases = Մելիք Հովհաննես
| name-ru = Аван Юзбаши
| name-ru-aliases = Мелик Оганес
| name-lat =
| name-en = Avan Yuzbashi
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 1670
| birth-place =
| death-date = 1735
| death-place =
| description = XVIII դարի 1-ին քառորդի հայ ազատագրական շարժումների ղեկավար Արցախում:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է մոտ 1670թ.:
Մահացել է 1735թ.:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*Ծառայել է Շիրվանի խանի զորքում:
*1717թ. հաստատվել է Ղարաբաղի Շոշ գյուղում, ամրացրել վերջինիս բերդը (այժմ՝ Շուշի) և իր կազմակերպած զորախմբով, որպես հարյուրապետ (յուզբաշի), պայքարել պարսկական բռնապետության դեմ:
*1722-1723թթ. պարսկական արշավանքի ժամանակ գլխավորել է Պետրոս I-ին ընդառաջ գնալու նպատակով Գանձակում կենտրոնացած հայկական զորախմբերից մեկը:
*[[Եսայի Հասան Ջալալյան|Եսայի Հասան Ջալայանի]] հետ ղեկավարել է սղնախների (բերդեր և բնական ամրություններ) զինված ուժերը:
*1724թ. գարնանն իր զորախմբով (2000 մարտիկ) անցել է Սյունիք, զինակցել [[Դավիթ Բեկ|Դավիթ Բեկին]]:
*1725-1758թթ. թուրկական զորքերի դեմ մարտերում հռչակվել է խիզախությամբ և զորավարական հմտությամբ, որի համար պարսից շահը նրան շնորհել է «խանի» և «սպասալարի» տիտղոսներ:
*1728թ. եղբոր՝ [[Թարխան Յուզբաշի|Թարխան Յուզբաշու]] հետ ռուսական հրամանատարությունից օգնության ակնկալիքով մեկնել է Բաքու, 1729թ.՝ Ռուսաստանին անցած Մերձկասպյան շրջաններ, ծառայել է Հայկական էսկադրոնում:
==Ձեռքբերումներ==
*«Խանի» և «սպալասարի» տիտղոսներ (պարսից շահի կողմից):
==Այլ==
*Լոռու գավառի Մելիքյան տոհմից է, Ղուկաս վարդապետի որդին:
*1734թ. ռուսական կառավարությունը Հյուսիսային Կովկասում, իբրև կալվածք, Ավան Յուզբաշուն նվիրել է Ղարաբաղից գաղթած հայերով բնակեցված 9 գյուղ:
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Աբրահամյան Ա.Գ., Մի էջ Անդրկովկասի ժողովուրդների և հայ-ռուսական հարաբերությունների պատմությունից, Երևան, 1953:
*Эзов Г.А., Сношения Петра Великого с армянским народом, СПБ, 1898.
*Арутюнян П.Т., Освобадиельное движение армянского народа в первой четверти XVIII в., М., 1954.
Вирабян А. Знаменитые арцахцы, Ер., 1992.
Саркисян С. Т. Энциклопедия Арцах-Карабаха. Спб., 2005. - 312 с.
Армянское войско в XVIII веке. Из истории армяно-русского военного содружества. (Исследования и документы). Подготовил к изд. А.Н.Хачатрян. Ер., 1968.
Меликства Хамсы (1600-1827): Материалы для новой армянской истории /Раффи: [Пер с арм. Л Казаряна; Предисл. Б. Улубабяна].-Ер : Наири, 1991.
[[Category:Ազգային-ազատագրական շարժման գործիչներ]] [[Category:Ռազմական գործիչներ]]
