6701
edits
Changes
Առանց խմբագրման ամփոփման
*Երբ 1920թ. Զորավար Անդրանիկն այցելում է Կահիրե, AGBU-ն որոշում է կայացնում նվիրել նրան ոսկով թրծած սուր՝ զարդարված թանկարժեք քարերով և զմրուխտներով: Սուրը պատրաստել է Գարաբեդ Արիֆյանը՝ ոսկեգործ, ով ծնվել է 1868թ. Ակնում:
*Թաղվել է Ֆրեզնոյում (ԱՄՆ), 1928թ. աճյունը տեղափոխվել է Փարիզի Պեր Լաշեզ գերեզմանատուն, 2000թ.՝ Երևան, ամփոփված է Եռաբլուրում:
*Անդրանիկի հիշատակին աշխարի ամենա տարբեր երկրներում կանգնեցվել է նրա արձաները և հուշարձաները, այդ թվում, Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում (1936), Պեր Լաշեզ գերեզմանատուն Փարիզ (1945), Մելգոնեան կրթական հաստատություն, Նիկոսիա, Կիպրոս (1990), Պլեսի-Ռոբենսոն, Փարիզ (2005), Վարնա, Բուլղարիա (2011), և Ռուսաստանի Արմավիր քաղաքում: Մի հուշահամալիր էլ կա Ռիչարդսոն Սփրինգսում, Կալիֆորնիա, որտեղ Անդրանիկն մահացել է[21]: 2011 թվականի մայիսին Անդրանիկի արձանը կանգնեցվել է նաև Վոլոնկա գյուղում (Սոչի), սակայն, այն հեռացվել է նույն օրը, ըստ երեվույթին, Թուրքիայի ճնշման տակ, որը ավելի վաղ հայտարարել է, որ նրանք պետք է բոյկոտեն 2014 թվականի Սոչիի ձմեռային օլիմպիական խաղերն, եթե այդ արձանը մնա կանգնած:
*Առաջին անգամ Անդրանիկի արձանը Հայաստանում կառուցվել է 1967 թվականինին Ուջան գյուղում: Այլ արձանները են կանգնեցվել են Հայաստանի Խորհրդային Միության անկախացումից հետո՝ 1991թ., որոնցից երեքը, որոնք կարելի է տեսնել Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանում (2000), Գրիգոր Լուսավորիչ Եկեղեցու բակում (Արա Շիրազ, 2002) և Ֆիդայական շարժման թանգարանում (2006): Բացի այդ, Հայաստանում Անդրանիկի արձանները կանգնած են Տավուշի մարզի Ոսկեվան և Նավուր գյուղերում, Գյումրիի Հաղթանակի զբոսայգում (1994), Արտենիում, Անգեղակոթում և այլ վայրերում:
*Անդրանիկն արդեն աչքի է ընկնում հայ գրականության մեջ, երբեմն գեղարվեստական բնույթ է կրում: Արևմտահայ գրող Սիամանթոն գրել է բանաստեղծություն «Անդրանիկ» խորագրով, որը տպագրվել է Ժնևում 1905թ.: Առաջին գիրքը Անդրանիկի մասին լույս է տեսել իր կյանքի ընթացքում: 1920թ. Վահան Թոթովենցը լույս է ընծայել գեներալ «Անդրանիկ և նրա պատերազմները» գիրքը: Հայտնի Ամերիկահայ գրող Վիլյամ Սարոյանը գրել է մի կարճ պատմվածք «Անդրանիկ Հայաստանի» խորագրով, որը ընդգրկված է նրա «Ներշնչել և արտաշնչել» պատմվածքներում(1936): Մեկ այլ ամերիկահայ գրողի «Համաստեղ» վեպի «Սպիտակ ձիավորը» Անդրանիկի և այլ ֆեդայիների մասին էր: Հայ ամենահայտնի բանաստեղծներից մեկը՝ Հովհանես Շիրազը, Անդրանիկի մասին գրել է երկու պոեմ՝ «Անդրանիկի մասին» (1963), և «Արձան Անդրանիկի» (1967): Վերջինս լույս է տեսել 1991թ. Շիրազի մահից հետո: Սերո Խանզադյանի Անդրանիկ վեպը կասեցվել էր և տպագրվել տարիների ընթացքում, և լույս է տեսել 1989թ., երբ ամուր Խորհրդային հրապարակումների վերահսկողությունը հանգստացավ: Միջև 1960 և 1980թթ., հեղինակ Սուրեն Սահակյանը հավաքագրվել է ժողովրդական պատմություններ և ավարտել «Ասք Անդրանիկի մասին» վեպը: Այն առաջին անգամ հրատարակվել է Երեւանում 2008թ.:
