6701
edits
Changes
Նոր էջ «{{Person | name-am = Արշիլ Գորկի | name-am-aliases = Ադոյան Ոստանիկ (Մանուկ) Սեդրակի | name-ru = Аршиль Горки | nam...»:
{{Person
| name-am = Արշիլ Գորկի
| name-am-aliases = Ադոյան Ոստանիկ (Մանուկ) Սեդրակի
| name-ru = Аршиль Горки
| name-ru-aliases = Адоян Востаник (Манук) Седракович
| name-lat =
| name-en = Arshile Gorki
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 15.04.1904
| birth-place = Խորգոմ, Արևմտյան Հայաստանի
| death-date = 21.07.1948
| death-place = Նյու Յորք, ԱՄՆ
| description = Նկարիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1904թ. ապրիլի 15-ին Արևմտյան Հայաստանի Վանի նահանգի Հայոց ձոր գավառի Խորգոմ գյուղում:
Մահացել է 1948թ. հուլիսի 21-ին ԱՄՆ-ի Նյու Յորք քաղաքում:
==Կրթություն==
*Նախնական կրթությունն նստացել է ծննդավայրի և Վանի դպրոցներում:
*1926թ. ավարտել է Նյու Յորքի արվեստի կենտրոնական դպրոցը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*5 տարի դասավանդել է Նյու Յորքի արվեստի կենտրոնական դպրոցում:
*Ստեղծագործական առաջին շրջանում հիմնականում ստեղծել է դիմանկարներ, նատյուրմորտներ, բնանկարներ՝ ինպրեսիոնիստների ազդեցությամբ, ապա հակվել վերացարկումնային (աբստրակտ) նկարչությանը:
*Կյանքի վերջին տարինեին ստեղծել է հնչեղ գույներով ինքնատիպ կտավներ:
===Աշխատանքներ===
*«Նկարիչն ու իր մայրը», Ուիտնի ամերիկյան արվեստի թանգարան, Նյու Յորք, 1928-1932:
*«Այգիներ Սոչիում», 1938 (նախնական անվանումը՝ «Այգիներ Խորգոմում»):
*«Ջրվեժ», «Թեյթ» պատկերաասրահ, Լոնդոն, 1943:
*«Ծաղկավետ ջրաղացի ջրերը», Մետրոպոլիտեն թանգարան, Նյու Յորք, 1944:
*«Ինչպես է մորս ասեղնագործ գոգնոցը բացվում իմ կյանքում», Սիեթլ քաղաքի թանգարան, 1944:
*«Հովեվարք», Ժամանակակից արվեստների թանգարան, Նյու Յորք, 1947:
*«Արորը և երգը», 1947:
===Ցուցահանդեսներ===
*1934թ.՝ անհատական ցուցահանդես, Ֆիլադելֆիա:
*1939, 1945, 2003թթ.՝ անհատական ցուցահանդեսներ, Նյու Յորք:
*1941թ.՝ անհատական ցուցահանդես, Սան Ֆրանցիսկո:
*1956թ.՝ Ամերիկյան արվեստի ցուցահանդես, Մոսկվա:
*1963թ.՝ Ամերիկյան գրաֆիկայի ցուցահանդես, Երևան:
==Ձեռքբերումներ==
*2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
*2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
*2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:
==Այլ==
*Գորկու ընտանիքը 1915թ. գաղթել է Երևան: 1919թ. փոխադրվել է Թիֆլիս, ապա՝ ԱՄՆ:
*Գորկի ազգանունը վերցրել է 1925թ.՝ համակրելով ռուս գրող Մ. Գորկուն:
*Գորկի իր նկարներով արժանցել է համաշխարհային հռչակի՝ որպես ժամանակակից արվեստում «սյուռեալիստական էքսպրեսիոնիզմի» սկզբնավորողի:
*Գորկու արվեստի վերացարկված ձևերի գունային խարիսխը նրա մանկության պայծառ հիշատակների՝ Վանա լճի կապույտի, դեղնավուն ավազի, ծիրանի արևախանձ գույնի արձագանքն է:
*Հոգևոր արմատներով Գորկին կապված էր Հայաստանին ու հայ ժողովրդին: 1938թ. նա Հայաստան է ուղարկել չորս պատկեր, 1941թ. Նյու Յորքում կազմակերպված վաճառք-ցուցահանդեսում երկու նկար նվիրել կարմիր բանակին օգնելու գործին:
*1946թ. հրդեհվել են Գորկու երեսունից ավելի կտավներ, հիվանդացել է քաղցկեղով, որոշ ժամանակ անց ինքնասպան է եղել:
*Գորկու կտավները գտնվում են ԱՄՆ-ի մի շարք նշանավոր, Լոնդոնի «Թեյթ» և Փարիզի Ժ. Պոմպիդուի անվան ժամանակակից արվեստի թանգարաններում:
*2004թ.-ից Երևանում գործում է «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամը:
===Մեջբերումներ Արշիլ Գորկուց===
*«Հայաստանը ջերմություն և կենսականություն, ուժ, մի յուրահատուկ երջանկություն ու թախիծ ունի: Տխուր, սակայն չհաղթված»:
*«Կյանքս նման է անհանգիստ ծովի, որն ալեկոծվում է տխրությունից ու վշտից... Ես երեք գաղափարների «արտադրանք» եմ՝ մաքրություն, տանջանք և հասունություն։ Տանջանքները հիվանդագին են, բայց անհրաժեշտ։ Ես միշտ զգում եմ մենակությունս, նույնիսկ ընկերներիս և հարազատներիս շրջապատում...»:
*«Վերջերս գիտակցությունս լցվել էր հայկական ծիրանների բույրով: Արվեստանոցումս, անշուշտ, ծիրաններ չկային, բայց բույրը այնքան հստակ էր, որ, կարծես, ծառն էի բարձրացել դրանք պապիկիս համար հավքելու...»:
===Մեջբերումներ Արշիլ Գորկու մասին===
*«Նա նման է հսկա սառցալեռան, որը 9/10 մասով ընկղմված է օվկիանոսում և երևում է ընդամենը 1/10 մասով: Բայց այն, ինչ երևում է, հզոր է և հրաշալի իր փայլի մեջ» (Ուիլյամ դե Կունինգ, ամերիկացի նկարիչ):
*«Խոսքեր չկան արտահայտելու այն, ինչ իր արվեստում արտացոլել է Արշիլ Գորկին: Նրա փակած դռները բախում են նույնիսկ մահվանից հետո: Բախում են, քանի որ չկա մեկը, ով կկարողանա բանալ դրանք: Դռները կարող է բացել միայն մեկ այլ Գորկի, որը նրա պես անտարբեր կլինի ամենի հանդեպ, բացառությամբ գլխավոր զոհաբերության՝ գեղանկարչության...» (Ալեն Ջուֆրի):
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[http://www.example.org Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:]
=Հրապարակումներ մամուլում=
*[http://www.bravo.am/news/arshil-gorki երժ Թանգյանը երգեց Արշիլ Գորկու ցուցահանդեսի բացմանը:]
*[http://www.bravo.am/news/%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%AB/ Մեկ շաբաթ անվճար ցուցադրություն:]
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
=Մատենագիտություն=
*Արշիլ Գորկի, Նամակներ, Ե., 2005 (հայերեն և անգլերեն):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Պերեճիքլյան Ա., Հայկականաութիւնը Արշիլ Կորքիի ստեղծագործութեան մէջ, «Հայկազյան հայագիտական հանդես», հ.4, Բեյրութ, 1973:
*Պետրոսյան Ա., Արշիլ Գորկի (Ոստանիկ Ադոյան) (1904-1948), Ե., 2004:
*Schwabacher E., Archile Gorky, N.Y., 1962.
*Mooradian K., Arshile Gorky-Adoyan, Chicago, 1978.
*Waldman D., Arshile Gorky (1904-1948) A. Retrospektive, N.Y., 1981.
*[http://arshilegorkyfoundation.org/authentication-registration-of-works «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամ:]
*[http://gradaran.mskh.am/node/10875 Արշիլ Գորկի, կենսագրություն:]
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?hId=1087 Արշիլ Գորկի, Հայկական հանրագիտարան:]
*[http://www.haymard.am/index.php/persons/p1387884245#sthash.5rIY38ET.dpbs Արշիլ Գորկի, Մեծանուն հայեր:]
*[http://akunq.net/am/?p=20214 կարիչ, ում հարգում է աշխարհը, ում չի ընդունում Թուրքիան:]
*[http://www.analitik.am/news/view/%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%AB.html Արշիլ Գորկու կյանքը:]
*[http://youandworld.am/gallery/%D5%A3%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%B9%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6/%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80/arshile_gorky Արշիլ Գորկու նկարները:]
*[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=56 Արշիլ Գորկի, AV Production:]
*[http://www.artnet.com/artists/arshile-gorky/ Արշիլ Գորկի, նկարներ:]
*[http://www.artnet.com/artists/arshile-gorky/biography ՀԱրշիլ Գորկի, թվագրություն:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
[[Category:թեգ1]] [[Category:թեգ2]]
| name-am = Արշիլ Գորկի
| name-am-aliases = Ադոյան Ոստանիկ (Մանուկ) Սեդրակի
| name-ru = Аршиль Горки
| name-ru-aliases = Адоян Востаник (Манук) Седракович
| name-lat =
| name-en = Arshile Gorki
| name-fr =
| image = Boy.jpg
| birth-date = 15.04.1904
| birth-place = Խորգոմ, Արևմտյան Հայաստանի
| death-date = 21.07.1948
| death-place = Նյու Յորք, ԱՄՆ
| description = Նկարիչ:
}}
=Կենսագրություն=
Ծնվել է 1904թ. ապրիլի 15-ին Արևմտյան Հայաստանի Վանի նահանգի Հայոց ձոր գավառի Խորգոմ գյուղում:
Մահացել է 1948թ. հուլիսի 21-ին ԱՄՆ-ի Նյու Յորք քաղաքում:
==Կրթություն==
*Նախնական կրթությունն նստացել է ծննդավայրի և Վանի դպրոցներում:
*1926թ. ավարտել է Նյու Յորքի արվեստի կենտրոնական դպրոցը:
==Աշխատանքային գործունեություն==
*5 տարի դասավանդել է Նյու Յորքի արվեստի կենտրոնական դպրոցում:
*Ստեղծագործական առաջին շրջանում հիմնականում ստեղծել է դիմանկարներ, նատյուրմորտներ, բնանկարներ՝ ինպրեսիոնիստների ազդեցությամբ, ապա հակվել վերացարկումնային (աբստրակտ) նկարչությանը:
*Կյանքի վերջին տարինեին ստեղծել է հնչեղ գույներով ինքնատիպ կտավներ:
===Աշխատանքներ===
*«Նկարիչն ու իր մայրը», Ուիտնի ամերիկյան արվեստի թանգարան, Նյու Յորք, 1928-1932:
*«Այգիներ Սոչիում», 1938 (նախնական անվանումը՝ «Այգիներ Խորգոմում»):
*«Ջրվեժ», «Թեյթ» պատկերաասրահ, Լոնդոն, 1943:
*«Ծաղկավետ ջրաղացի ջրերը», Մետրոպոլիտեն թանգարան, Նյու Յորք, 1944:
*«Ինչպես է մորս ասեղնագործ գոգնոցը բացվում իմ կյանքում», Սիեթլ քաղաքի թանգարան, 1944:
*«Հովեվարք», Ժամանակակից արվեստների թանգարան, Նյու Յորք, 1947:
*«Արորը և երգը», 1947:
===Ցուցահանդեսներ===
*1934թ.՝ անհատական ցուցահանդես, Ֆիլադելֆիա:
*1939, 1945, 2003թթ.՝ անհատական ցուցահանդեսներ, Նյու Յորք:
*1941թ.՝ անհատական ցուցահանդես, Սան Ֆրանցիսկո:
*1956թ.՝ Ամերիկյան արվեստի ցուցահանդես, Մոսկվա:
*1963թ.՝ Ամերիկյան գրաֆիկայի ցուցահանդես, Երևան:
==Ձեռքբերումներ==
*2008թ.՝ պատմական գիտությունների թեկնածու:
*2009թ.՝ Ակադեմիայի իսկական անդամ:
*2012թ.՝ շքանշան «Վիլյամ Սարոյան»:
==Այլ==
*Գորկու ընտանիքը 1915թ. գաղթել է Երևան: 1919թ. փոխադրվել է Թիֆլիս, ապա՝ ԱՄՆ:
*Գորկի ազգանունը վերցրել է 1925թ.՝ համակրելով ռուս գրող Մ. Գորկուն:
*Գորկի իր նկարներով արժանցել է համաշխարհային հռչակի՝ որպես ժամանակակից արվեստում «սյուռեալիստական էքսպրեսիոնիզմի» սկզբնավորողի:
*Գորկու արվեստի վերացարկված ձևերի գունային խարիսխը նրա մանկության պայծառ հիշատակների՝ Վանա լճի կապույտի, դեղնավուն ավազի, ծիրանի արևախանձ գույնի արձագանքն է:
*Հոգևոր արմատներով Գորկին կապված էր Հայաստանին ու հայ ժողովրդին: 1938թ. նա Հայաստան է ուղարկել չորս պատկեր, 1941թ. Նյու Յորքում կազմակերպված վաճառք-ցուցահանդեսում երկու նկար նվիրել կարմիր բանակին օգնելու գործին:
*1946թ. հրդեհվել են Գորկու երեսունից ավելի կտավներ, հիվանդացել է քաղցկեղով, որոշ ժամանակ անց ինքնասպան է եղել:
*Գորկու կտավները գտնվում են ԱՄՆ-ի մի շարք նշանավոր, Լոնդոնի «Թեյթ» և Փարիզի Ժ. Պոմպիդուի անվան ժամանակակից արվեստի թանգարաններում:
*2004թ.-ից Երևանում գործում է «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամը:
===Մեջբերումներ Արշիլ Գորկուց===
*«Հայաստանը ջերմություն և կենսականություն, ուժ, մի յուրահատուկ երջանկություն ու թախիծ ունի: Տխուր, սակայն չհաղթված»:
*«Կյանքս նման է անհանգիստ ծովի, որն ալեկոծվում է տխրությունից ու վշտից... Ես երեք գաղափարների «արտադրանք» եմ՝ մաքրություն, տանջանք և հասունություն։ Տանջանքները հիվանդագին են, բայց անհրաժեշտ։ Ես միշտ զգում եմ մենակությունս, նույնիսկ ընկերներիս և հարազատներիս շրջապատում...»:
*«Վերջերս գիտակցությունս լցվել էր հայկական ծիրանների բույրով: Արվեստանոցումս, անշուշտ, ծիրաններ չկային, բայց բույրը այնքան հստակ էր, որ, կարծես, ծառն էի բարձրացել դրանք պապիկիս համար հավքելու...»:
===Մեջբերումներ Արշիլ Գորկու մասին===
*«Նա նման է հսկա սառցալեռան, որը 9/10 մասով ընկղմված է օվկիանոսում և երևում է ընդամենը 1/10 մասով: Բայց այն, ինչ երևում է, հզոր է և հրաշալի իր փայլի մեջ» (Ուիլյամ դե Կունինգ, ամերիկացի նկարիչ):
*«Խոսքեր չկան արտահայտելու այն, ինչ իր արվեստում արտացոլել է Արշիլ Գորկին: Նրա փակած դռները բախում են նույնիսկ մահվանից հետո: Բախում են, քանի որ չկա մեկը, ով կկարողանա բանալ դրանք: Դռները կարող է բացել միայն մեկ այլ Գորկի, որը նրա պես անտարբեր կլինի ամենի հանդեպ, բացառությամբ գլխավոր զոհաբերության՝ գեղանկարչության...» (Ալեն Ջուֆրի):
=Նկարներ=
<gallery>
Պատկեր: HAYAZG ENCI.jpg|նկարի նկարագրության տեքստ
</gallery>
=Տեսանյութեր=
*[http://www.example.org Տեսանյութի նկարագրության տեքստ:]
=Հրապարակումներ մամուլում=
*[http://www.bravo.am/news/arshil-gorki երժ Թանգյանը երգեց Արշիլ Գորկու ցուցահանդեսի բացմանը:]
*[http://www.bravo.am/news/%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%AB/ Մեկ շաբաթ անվճար ցուցադրություն:]
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
*[http://www.armin.am Մամուլի նյութի նկարագրության տեքստ:]
=Մատենագիտություն=
*Արշիլ Գորկի, Նամակներ, Ե., 2005 (հայերեն և անգլերեն):
=Տե՛ս նաև=
*Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
*Պերեճիքլյան Ա., Հայկականաութիւնը Արշիլ Կորքիի ստեղծագործութեան մէջ, «Հայկազյան հայագիտական հանդես», հ.4, Բեյրութ, 1973:
*Պետրոսյան Ա., Արշիլ Գորկի (Ոստանիկ Ադոյան) (1904-1948), Ե., 2004:
*Schwabacher E., Archile Gorky, N.Y., 1962.
*Mooradian K., Arshile Gorky-Adoyan, Chicago, 1978.
*Waldman D., Arshile Gorky (1904-1948) A. Retrospektive, N.Y., 1981.
*[http://arshilegorkyfoundation.org/authentication-registration-of-works «Արշիլ Գորկի» հիմնադրամ:]
*[http://gradaran.mskh.am/node/10875 Արշիլ Գորկի, կենսագրություն:]
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?hId=1087 Արշիլ Գորկի, Հայկական հանրագիտարան:]
*[http://www.haymard.am/index.php/persons/p1387884245#sthash.5rIY38ET.dpbs Արշիլ Գորկի, Մեծանուն հայեր:]
*[http://akunq.net/am/?p=20214 կարիչ, ում հարգում է աշխարհը, ում չի ընդունում Թուրքիան:]
*[http://www.analitik.am/news/view/%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%AB%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AF%D5%AB.html Արշիլ Գորկու կյանքը:]
*[http://youandworld.am/gallery/%D5%A3%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%B9%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6/%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80/arshile_gorky Արշիլ Գորկու նկարները:]
*[http://www.avproduction.am/?ln=am&page=person&id=56 Արշիլ Գորկի, AV Production:]
*[http://www.artnet.com/artists/arshile-gorky/ Արշիլ Գորկի, նկարներ:]
*[http://www.artnet.com/artists/arshile-gorky/biography ՀԱրշիլ Գորկի, թվագրություն:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
*[http://www.example.org Հեղինակի Ազգանուն Ա. Հ.,Գրքի վերնագիր, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2005:]
[[Category:թեգ1]] [[Category:թեգ2]]
