Պապայան Նադեժդա Համբարձումի

Պապայան Նադեժդա Համբարձումի
Папаян Надежда Амбарцумовна
Անգլերեն:	Papayan Nadejda
Հայերեն:	Պապայան Նադեժդա Համբարձումի
Ծննդյան տարեթիվը:	1868
Ծննդավայրը:	Աստրախան, Ռուսաստան
Մահվան տարեթիվը:	19.01.1906
Մահվան վայրը:	Աստրախան, Ռուսաստան
Համառոտ տվյալներ: Երգչուհի (քնարակոլորատուրային սոպրանո):

Կենսագրություն

Ծնվել է 1868թ. Ռուսաստանի Աստրախան քաղաքում:

Մահացել է 1906թ. հունվարի 19-ին Ռուսաստանի Աստրախան քաղաքում:

Կրթություն

• 1886թ. ավարտել է Աստրախանի գիմնազիան:
• 1886-1890թթ. սովորել է Պետերբուրգի կոնսերվատորիայում (Վ․ Ի․ Ռաաբի դասարան):
• Բեմական արվեստն ուսումնասիրել Ս․ Գաբելի օպերային դասարանում (առաջին դերերգը՝ 1888թ. դեկտեմբերի 18-ին, Նատալյա՝ Չայկովսկու «Օպրիչնիկ»-ում):
• 1890-1993թթ. կատարելագործվել է Միլանում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1891թ.-ից, պարապմունքներին զուգընթաց, հանդես է եկել Նեապոլի «Սան Կարլո» և Միլանի «Ալհամբրա» օպերային թատրոններում։
• 1893թ. Անդրկովկասում համերգային ելույթներ է ունեցել Բ. Ամիջանյանի հետ:

Դերեր, համերգներ

• 1893-1894թթ. Պապայանը հանդես է եկել Թիֆլիսի արքունական օպերային թատրոնում, Գունոյի «Ֆաուստ» (առաջին բեմելը 1893թ. սեպտեմբերի 29-ին, 20-ամյա Ֆ․ Շալյապին-Մեֆիստոֆելի մասնակցությամբ), Ռոսսինիի «Սևիլյան սափրիչ», Վերդիի «Տրավիատա», «Ռիգոլետտո», Բիզեի «Կարմեն», Մեյերբերի «Հուգենոտներ», Թոմայի «Մինյոն», Մասկանիի «Գեղջկական պատիվ», Պուչչինիի «Պայացներ», Չայկովսկու «Եվգենի Օնեգին», «Պիկովայա դամա», Դարգոմիժսկու «Ջրահարս», Ռուբինշտեյնի «Դև» և այլ օպերաներում, ելույթ ունեցել մենահամերգով, մասնակցել բարեգործական երեկույթների, Դոնի Ռոստովում և Տագանրոգում՝ 10 ներկայացումների, ապա մեկնել Փարիզ և (մինչև 1896թ.) կատարելագործվել Մ. Մարկեզիի վոկալ ստուդիայում։
• 1897-1898թթ. Թիֆլիսի օպերային թատրոնի թատերաշրջաններն ավարտելուց հետո Փարիզում մասնակցել է Մարկեզիի ստուդիայի կազմակերպած ցուցադրական համերգներին ու ներկայացումներին, ապա երգիչ Լ. Եղիազարյանի հետ Անգլիայում հանդես եկել համերգներով: 1899թ. հրավիրվել է Պետերբուրգի «Արկադիա» թատրոնի հյուրախաղային ներկայացումներին, Պավլովսկի ամառային համերգասրահում հանդես եկել մենահամերգով։
• 1900-1904թթ. երգել է Մարիինյան թատրոնում (բեմելը 1900թ. ապրիլի 25-ին Լիզայի դերերգով, Չայկովսկու «Պիկովայա դամա»-ում), կատարել գլխավոր դերերգեր, դրանց թվում նաև առաջին անգամ բեմադրված օպերաներում Մարֆա, Սերվիլիա (Ռիմսկի-Կորսակովի «Թագավորի հարսնացուն», «Սերվիլիա»), Սուսաննա (Մոցարտի «Ֆիգարոյի ամուսնությունը») և այլն։ Այդ տարիներին Պապայանը հանդես է եկել նաև Մոսկվայում, Թիֆլիսի օպերային թատրոնում, մասնակցել նրա հյուրախաղային ներկայացումներին (Խարկով, Կիև և Օդեսա, 1901), Պետերբուրգում՝ հայկական երեկույթին (1901), ֆիլհարմոնիկ ընկերության 100-ամյակին նվիրված համերգին (1902), ուր Ա․ Նիկիշի ղեկավարությամբ կատարվել է Բեթհովենի «Հանդիսավոր մեսսան»։

Այլ

• Պապայանը օժտված է եղել մեծ ձայնածավալի գեղեցիկ տեմբրի ձայնով, երգել է զմայլող երաժշտականությամբ և ջերմորեն։
• 1890թ. ամռանը ձայնը վերականգնելու համար մեկնել է Միլան, դասեր առել Ջ․ Վիլլա-Ֆիորիտայի ստուդիայում։ Ներկա լինելով «Լա Սկալա»-ի ներկայացումներին, մոտիկից ծանոթացել է իտալական վոկալ արվեստի, հատկապես բելկանտոյի գաղտնիքներին:
• Պապայանը հանդես է եկել ավելի քան 50 օպերային գլխավոր դերերում, որոնք կատարել է մեծագույն հաջողությամբ։
• Պապայանը հայ առաջին օպերային մեծ երգչուհին էր:
• 1904թ. գարնանը Պապայանը վերադարձել է Թիֆլիս, մասնակցել օպերային ներկայացումների, ապա մեկնել Փարիզ, «Օպերա-կոմիկ»-ի հետ պայմանավորվել նոր թատերաշրջանում այնտեղ աշխատելու մասին:
• 1905թ. դեկտեմբերի 30-ին Աստրախանում չարագործները կողոպտելու նպատակով մտել են Պապայանի բնակարանը, սպանել հորը, մահացու վիրավորել երգչուհուն:

Նկարներ

• 

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• Սամվելյան Վ., Նադեժդա Պապայան, Ե., 1955:
• Թադևոսյան Ա., Նադեժդա Պապայան, Ե., 1978:
• Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.449.
• Пружанский А. М., Отечественные певцы. 1750—1917: Словарь. Часть первая — М., 1991. С. 390-391.
• Арутюнян М., Надежда Папаян: К 100-летию со дня рождения // Коммунист (Ереван). 1969. № 109.
• Барсегян С. Она пела с Шаляпиным // Коммунист (Ереван). 1981.
• Большая русская биографическая энциклопедия. (3 CD)
• Ерканян В.С., Армянская культура в 1800-1917 гг. / Пер. с арм. К.С. Худавердяна. // Ер., 1985.
• Котельникян С., Гордость русской сцены // Волга (Астрахань). 1961. 23 июля.
• Котельникян С., Надежда Папаян // Коммунист (Ереван). 1962. 24 авг.
• Корганов В.Д., Статьи. Воспоминания. Путевые заметки. Библиография. // Ереван, 1968. С. 282 – 283, 291, 294.
• Маркосян К. Партнерша Шаляпина и Собинова - Надежда Папаян // Сов. арвест (Ереван). 1982. № 2. С. 58 – 59.
• Папаян Н., (Некролог) // РМГ. 1904. № 48. Стлб. 1168-1170.
• Самвелян В.Т., Надежда Папаян //Ереван, 1965 (пер. с арм.).
• Теймуpазян Н., Семенова З. Выдающиеся армянские певцы: Библиографический указатель // Ереван. 1974.
• Татевосян А., Надежда Папаян // Ереван, 1979.
• Театральная энциклопедия. Том 4/Глав. ред. П. А. Марков - М.: Советская энциклопедия, 1965. - 1152 стб. с илл., 76 л. илл.
• Музыкальная энциклопедия.