Նալյան Հակոբ

Նալյան Հակոբ
Налян Акоп
Այլ անուններ:	Զմմարացի
Անգլերեն:	Nalyan Hakob
Հայերեն:	Նալյան Հակոբ
Ծննդյան տարեթիվը:	1706
Ծննդավայրը:	Զիմարա, Արևմտյան Հայաստան
Մահվան տարեթիվը:	1764
Մահվան վայրը:	Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա
Համառոտ տվյալներ: Մատենագիր, մեկնիչ, եկեղեցական գործիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1706թ. Արևմտյան Հայաստանի Սեբաստիայի նահանգի Տևրիկի գավառի Զիմարա գյուղում:

Կրթություն

• Ուսանել է Կ. Պոլսի Սկյուտար թաղամասի դպրատանը՝ աշակերտելով Հովհաննես Կոլոտ Բաղիշեցուն:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1741-1749թթ., 1752-1764թթ.՝ Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարք:
• 1749-1752թթ.՝ Երուսաղեմի հայոց պատրիարք:
• Հիմնադրել է Կոստանդնուպոլսի Գումգափու թաղի Մայր դպրատունը և դասավանդել այնտեղ:

Այլ

• Պայքարելով կաթոլիկական եկեղեցու ազդեցության դեմ՝ ձգտել է հայությանը համախմբել հայ եկեղեցու շուրջ:
• Աշխատություններն (15-ը՝ անտիպ, 9-ը՝ տպագրված) ունեն աստվածաբանական և դավանաբան բնույթ: Մեծարժեք են Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգությանը» և ներբողներին նվիրված լուծմունքը («Գիրք մեկնութեան աղօթից Սրբոյն Գրիգորի Նարեկացւոյ»), որտեղ բանասիրական, աղբյուրագիտական և աստվածաբանական առումներով քննել է Գրիգոր Նարեկացու գրական ժառանգությունը:
• Նալյանըի առաջաբանով առաջին անգամ հրատարակվել է Եզնիկ Կողբացու «Եղծ աղանդոցը» («Գիրք ընդդիմութեանց», 1762):

Մատենագիտություն

• Նալյան Հ., Գիրք կոչեցեալ վէմ հաւատոյ, ԿՊ, 1733:
• Նալյան Հ., Գրքուկս կոչեցեալ հոգեշահ, ԿՊ, 1746:
• Նալյան Հ., Գրքուկս կոչեցեալ ճրագ ճշմարտութեան, ԿՊ. 1756:
• Նալյան Հ., Գիրք կոչեցեալ Գանձարան Ծանուցմանց, ԿՊ, 1758:
• Նալյան Հ., Գիրք մեկնութեան աղօթից Սրբոյն Գրիգորի Նարեկացւոյ, հատոր 1-2, 1745:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• Մաղաքիա Օրմանյան, Ազգապատում, մաս 2, Կ. Պոլիս, 1914:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Նալյան Հակոբ:
• Անցյալը ապագայի ճանապարհն է: Հակոբ Նալյան: