Գրիգոր Թ Մուսաբեկյանց

Գրիգոր Թ Մուսաբեկյանց
Григор IX Мусабекянц
Անգլերեն:	Grigor IX Musabekyants
Հայերեն:	Գրիգոր Թ Մուսաբեկյանց
Համառոտ տվյալներ: Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Կենսագրություն

Աշխատանքային գործունեություն

• 1439-1441թթ.՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս:

Այլ

• Հաջորդել է Կոստանդին Զ Վահկանացուն:
• Սերել է ազնվական ընտանիքից, որդին է Մովսես իշխանի: Ժամանակի մահմեդական սովորության համաձայն` Մովսես իշխանը անվանվել է Մուսա բեգ, որտեղից էլ ծագել է կաթողիկոսի Մուսաբեկյանց ազգանունը: Կոստանդին Զ Վահկացու մահից հետո կաշառքով և Կիլիկիայի մահմեդական տիրակալների հովանավորությամբ «առանց հաւանութեան երեւելի առաջնորդաց եւ աթոռոց», գրավել է կաթողիկոսական գահը: Ժողովրդականություն չի վայելել:
• Նրա օրոք չափազանց ընկել է կաթողիկոսական աթոռի դերն ու նշանակությունը: Ժամանակակից պատմիչը փաստում է, որ «նոր եդեալ կաթողիկոսն ոչ իշխէ, զի բաղայս անուղղայս եդեալ ունէր ի վերայ ինքեան»: Այս իրողությունն արագացրել է ոչ միայն բուն Հայաստանի, այլև կիլիկյան հոգևորականության բուռն զայրույթը: Գրիգոր Թ Մուսաբեկյանցի գահակալումը արագացրել է կաթողիկոսական աթոռը Սսից Վաղարշապատ տեղափոխելու գործընթացը: Աթոռի տեղափոխման նախանձախնդիր վարդապետները` Թովմա Մեծոփեցու և Հովհաննես Հերմոնեցու գլխավորությամբ, պատգամավորություն են ուղարկել Սիս` կաթողիկոսին առաջարկելով գահակալելու Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնում: Անհայտ պատճառներով Գրիգոր Թ Մուսաբեկյանցը հրավերը մերժել է: 1441–ի մայիսի վերջերին Վաղարշապատում հրավիրված Ազգային–եկեղեցական ժողովը Գրիգոր Թ Մուսաբեկյանցին հայտարարել է գահընկեց և ընտրել Ամենայն Հայոց նոր կաթողիկոս: Գրիգոր Թ Մուսաբեկյանցը համակերպվել է այս ընտրությանը և ճանաչել նոր կաթողիկոսի գերագահությունը: 1441–ից հետո առժամանակ Մուսաբեկյանցը շարունակել է հիշվել որպես կաթողիկոս, մինչև որ 1447–ին Կարապետ Եվդոկացու գահակալությամբ վերջնականապես ձևավորվել է Կիլիկիո Հայոց կաթողիկոսական աթոռը:
• Նրան հաջորդել է Կիրակոս Ա Վիրապեցին:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Գրիգոր Թ Մուսաբեկյանց, Արա Նախշքարյան: