Մելքոնյան Մոնթե Չառլզի

Մելքոնյան Մոնթե Չառլզի
Мелконян Монте Чарльзевич
Այլ անուններ:	Ավո
Անգլերեն:	Melkonyan Monte՛
Հայերեն:	Մելքոնյան Մոնթե Չառլզի
Ծննդյան տարեթիվը:	25.11.1957
Ծննդավայրը:	Վայսիլիա, ԱՄՆ
Մահվան տարեթիվը:	12.06.1993
Մահվան վայրը:	Մարզիլու, Աղդամ
Համառոտ տվյալներ: Հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, հայկական բանակի փոխգնդապետ, Հայաստանի ազգային հերոս, Արցախի հերոս:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1957թ. նոյեմբերի 25-ին ԱՄՆ-ի Վայսիլիա քաղաքում (Ֆրեզնոյի մոտակայքում):

Մահացել է 1993թ. հունիսի 12-ին Աղդամի շրջանի Մարզիլու գյուղում:

Կրթություն

• 1972թ. ավարտել է միջնակարգ դպրոցը:
• Սովորել է Օսական քաղաքի վարժարանում (Ճապոնիա):
• Հարավային Կորեայում աշակերտել է բուդդայական վանականի:
• 1975թ. գերազանց ավարտել է Մաունթ Ուիթնիի միջնակարգ դպրոցը:
• 1978թ. ավարտել է Բերկլիի (Կալիֆոռնիա) համալսարանի հին ասիական ժողովուրդնեի պատմության և հնագիտության բաժինը:

Ռազմական գործունեություն

• 1978թ. մեկնել է Լիբանան, քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ մասնակցել (շուրջ 3 տարի) Բեյրութի հայկական թաղամասի պաշտպանական կռիվներին:
• 1980թ. մայիսից՝ Հայաստանի ազատագրության հայ գաղտնի բանակի (ԱՍԱԼԱ) գլխավոր ռազմական մարզիչ:
• 1985թ. նոյեմբերի 27-ին Փարիզում ձերբակալվել է կեղծ անձնագիր ու պայփուցիկ նյութեր ունենալու մեղադրանքով և բանտարկվել մինչև 1989թ.:
• 1990թ. հոկտեմբերից զինվորագրվել է Արցախի պաշտպանությանը:
• 1991թ. սկզբին հիմնել է «Հայրենասիրական ջոկատը»:
• 1992թ.՝ Մարտունիի պաշտպանական շրջանի հրամանատար:
• Մասնակցել է ՀՀ Իջևանի, Ճամբարակի, ԼՂՀ Շահումյանի (Էրքեջ, Բուզլուխ, Մանաշիդ, Կարաչինար), Մարտակերտի, Մարտունիի շրջանների ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին:
• Ղեկավարել է Մարտունիի (գրավված գյուղեր), Քելբաջարի (Քարվաճաո), Աղդամի ազատագրական ռազմական գործողությունները:

Ձեռքբերումներ

• Հնագիտության պրոֆեսոր:
• 1994թ.՝ ՀՀ բանակի փոխգնդապետ:
• 1994թ.՝ Մարտական խաչ 1-ին աստիճանի:
• 1996թ.՝ ՀՀ «Հայրենիք» շքանշան:
• 1996թ.՝ Հայաստանի ազգային հերոս:
• 1999թ.՝ ԼՂՀ «Ոսկե արծիվ» շքանշան:
• 1999թ.՝ Արցախի հերոս:

Այլ

• Արտասովոր ընդունակությունների տեր, 12 տարեկանում (այդ տարիքում է նա իմացել իր հայ լինելու մասին) ծնողների հետ 15-ամյա տղան ճանապարհորդություն է կատարել Եվրոպայի, Աֆրիկայի եւ Մերձավոր Արեւելքի 41 քաղաքներում։ Եղել է Արեւմտյան Հայաստանում՝ իր պապերի տանը:
• Ավարտական թեզը նվիրված էր Վանի թագավորության ժայռափոր դամբարանների ուսումնասիրությանը (պաշտպանել է 1978թ.):
• Արժանացել է կրթաթոշակի՝ Օքսֆորդի համալսարանում դոկտորական պաշտպանելու համար, սակայն չի մեկնում Անգլիա:
• 22 տարեկանում արդեն լիովին տիրապետում է անգլերենին, ֆրանսերենին, իսպաներենին, իտալերենին, թուրքերենին, պարսկերենին, ճապոներենին, քրդերենին:
• Ուսումնասիրել է 1915 թվականի եղեռնի պատմությունը:
• Բերկլիի (Կալիֆոռնիա) համալսարանում հիմնել է «Հայ ուսանողական միությունը» և կազմակերպել ցուցահանդես նվիրված Մեծ եղեռնին:
• Գրել է ուսումնասիրություններ ազգային-ազատագրական պայքարի մասին («Իրականություն», 1992):
• Հոդվածներով հանդես է եկել Փարիզի «Հայ Պայքար» եւ Լոնդոնի «Կայծեր» թերթերում, Սան Ֆրանցիսկոյի «Սարդարապատ» ամսագրում, նաեւ անգլերեն մի շարք գրքերում՝ հայոց ազգային հարցերի արդարացի պահանջի եւ իրավունքի մասին, որոնք լույս են տեսել Լոնդոնում:
• 1991թ. 7 ամիս աշխատել է Գիտությունների ակադեմիայում՝ «Հայաստանը եւ հարեւանները» գիրքը գրելու եւ հրատարակելու նպատակով:
• 1991թ. օգոստոսին ամուսնանում է լիբանանահայ ուսանողուհու՝ Սեդայի հետ, որի հետ ծանոթացել էր դեռեւս Լիբանանում եղած ժամանակ:
• 1993թ. հունիսի 12-ին՝ Աղդամի կրակակետերի ոչնչացման լայնածավալ գործողություններից հետո, Մարտունու պաշտպանական շրջանի հրամանատար Մոնթե Մելքոնյանը զինակիցների հետ իջնում է հրամանատարական բարձունքից՝ անձամբ ստուգելու իրավիճակը եւ դիրքավորելու իր մարտիկներին: Աղդամի մերձակա Մարզիլի գյուղի ծայրին անսպասելի հանդիպում է հակառակորդի ԲՄՊ-1 զրահամեքենային՝ ներսը եւ շուրջը զինվորներ: Մեքենայից իջնելով՝ կրակահերթ բացեցին, առճակատ անհավասար մարտում զրահամեքենայից արձակած հրթիռի բեկորից զոհվում է Մոնթեն:
• Թաղված է Երևանի Եռաբլուր ազգային պանթեոնում:
• 1994թ. Երևանում ստեղծվել է «Մոնթե Մելքոնյան» հիմնադրամը:
• Մ. Մելքոնյանի անունով կոչվել է ՊՆ ռազմական ուսումնարանը:
• 1997թ. Երևանում բացվում է Մոնթե Մելքոնյանի անվան համալսարանը:
• 1999թ. լույս է տեսնում «Մոնթեական» թերթը:
• Նրա անունով են կոչել Մարտունու շրջկենտրոնը՝ վերանվանելով Մոնթեաբերդ:
• ԼՂՀ Մարտունի քաղաքում կանգնեցվել է Մոնթե Մելքոնյանի հուշարձանը (քանդակագործ՝ Լ. Թոքմաջյան):

Նկարներ

• 

  Սեպտեմբեր 13, Շահումյանի շրջան, 1991

• 

  Ավոն և կինը` Սեդան, Մարտունի, ապրիլ, 1993

• 

  Ամառ, 1979

• 

  Լիբանան, 1978

• 

  15-ամյա Մոնթեն Միկի քաղաքում, 1973, Ճապոնիա

• 

  Ճակատամարտից հետո Մոնթեն ննջում է, սեպտեմբեր 14, 1991, Շահումյանի շրջան

• 

  Մոնթեն և Սեդան, Մարտունի, Հոկտեմբեր, 1992

• 

  Մոնթե Մելքոնյանը կնոջ` Սեդայի հետ, 1990, Երևան

• 

  Ապրիլի 3 կամ 4, 1993

• 

  Հոկտեմբեր, 1992

• 

  Հոկտեմբեր 22, 1988, ֆրանսիական բանտում

• 

  1991, Սեպտեմբեր, Շահումյանի շրջան

• 

  Ավոյի "Վիլիսը", լուսանկարվել է 1993թ. հունիսի 12-ի հարձակումից երկու շաբաթ հետո

• 

  Հունվար, 1993

• 

  Ռազմական կենտրոնակայանի հարևանությամբ գտնվող Ավոյի ննջասենյակը, Մարտունի

• 

  Մայիս, 1993- Հրամանատար Ավոյի մահից մեկ ամիս առաջ, Մարտունու շրջանի Գիշի գյուղի դպրոցականների հետ երգում են հերոսներին նվիրված երգեր

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

  Մոնթե Մելքոնյանին նվիրված խաչքար (Երևան, Մաշտոցի պողոտա)

• 

  Մոնթեյի բրոնզե կիսանդրին (Երևան, Հաղթանակի զբոսայգի)

• 

  Մոնթե Մելքոնյանի գերեզմանը Եռաբլուրում

• 

  Մոնթե Մելքոնյանին նվիրված նամականիշ

Տեսանյութեր

• Մոնթե Մելքոնյան, Վավերագրական ֆիլմ:
• Monte Melkonian talks about Artsakh - Part 1:
• Monte Melkonian talks about Artsakh - Part 2:
• Ինչպես զոհվեց Մոնթե Մելքոնյանը:
• Մոնթե Մելքոնյանի հիշատակին:
• Մոնթե Մելքոնյան, Սա մեր վերջին պայքարը չի:
• Մոնթե Մելքոնյան, երգ:
• Մոնթե Մելքոնյան - 00-ն Կապի մեջ է - Մաս 1/4:
• Մոնթե Մելքոնյան - 00-ն Կապի մեջ է - Մաս 2/4:
• Մոնթե Մելքոնյան - 00-ն Կապի մեջ է - Մաս 3/4:
• Մոնթե Մելքոնյան - 00-ն Կապի մեջ է - Մաս 4/4:
• Մոնթե Մելքոնյա, Արմենիա հեռուստաընկերություն:
• Azerbaijan Weapons vs Armenians - Monte Melkonian:
• Մոնթե Մելքոնյան, Հայկական բանակ:
• Մոնթե Մելքոնյան, Հանուն արդարության:
• Մոնթե Մելքոնյան ի 56 ամյամին նվիրված միջոցառում:
• Մոնթե Մելքոնյան, Հայից հայ:
• Մոնթե Մելքոնյան, Ցեղին սիրտը:
• Մոնթե Մելքոնյան, ես գործում եմ և ապրում եմ:

Հրապարակումներ մամուլում

• Մոնթե Մելքոնյան. «Պիտի ուզեի, որ ոչ թե խոսքով հարգեն (ինձ), այլ աշխատանքով», Hetq.am:
• Մոնթե Մելքոնյանի կինը՝ ամուսնու անվան դպրոցում Սամվել Ալեքսանյանի անվամբ դասարանի մասին, Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Մոնթե Մելքոնյան. Տաղանդավոր գիտնական եւ Ղարաբաղի ինքնորոշման պաշտպան, Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Արդյոք նորակառույց պողոտան կանվանակոչվի՞ Մոնթե Մելքոնյանի անունով, Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Ալեք Ենիգոմշյանի ելույթը Մոնթե Մելքոնյանին նվիրված միջոցառման ժամանակ, Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Այսօր Մոնթե Մելքոնյանի ծննդյան օրն է. նա կդառնար 56 տարեկան, Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Լուռ ակցիա. «Դուք ուրացել եք Մոնթեի արյունը», Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Մոնթեի կինը` Օսկանյանի գործի մասին, Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Մոնթեի մարտական ընկերը կասկածում է, որ Մոնթեին սպանել են, Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից:
• Монте Мелконян: талантливый ученый и защитник самоопределения Карабаха, Аравот – Новости из Армении:
• Մոնթեն նրանցն էր... Ռազմ.info:
• Գուրգեն Մելիքյանը պատմում է Մոնթեի մասին. մի նկարի պատմություն, Ռազմ.info:
• Մեր պայքարն Արցախում է. Մոնթեի մարտական ընկերները՝ հերոսի մասին, Ռազմ.info:
• Մոնթեն ռազմական բնածին տաղանդ ուներ. հիշում են նրան ճանաչողները, Ռազմ.info:
• Մոնթեն ինձ հետ մի շաբաթ չխոսեց. Աշոտ Ղարիբյան, Ռազմ.info:
• Մոնթեի քարտեզում Եվլախը բնական սահմանագիծ էր. Վովա Վարդանով, Ռազմ.info:
• Եռաբլուրում հավաքվել էին հարգելու Մոնթեի հիշատակը, Ռազմ.info:
• Այսօր Մոնթե Մելքոնյանի զոհվելու 19-րդ տարելիցն է:
• Монте Мелконян до сих пор держит в страхе азербайджанских “героев”.
• Монте Мелконян: путь к бессмертию.
• Los Angeles Times: Загадка Монте Мелконяна.

Մատենագիտություն

• Մելքոնյան Մ.Չ., Պատմութիւն ԱՍԱԼԱ-ի, Լոզան, 1990:
• Մելքոնյան Մ.Չ., Ուրարտուի ժայռափոր դամբարանները. նկարագրություն և վերլուծություն, Ե., 1995 (Հայաստանի հնագիտական հուշարձանները 16, պր. 3):
• Մելքոնյան Մ.Չ., Պայքարելու իրավունքը: Հայոց ազգային հարցի մասին Մոնթե Մելքոնյանի գրվածքների ընտրանի, Ե., 2003:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Բաղրյան Վ., Ավո, Ստեփանակերտ, 1993:
• Քամալյան Ս., Ավոն մեր աչքերով, Ե., 1994:
• Մովսիսյան Ն., Մարտնչող անմահաություն, Ե., 1997:
• Մելքոնյան Ն., Ասք Մոնթեի մասին, Ե., 1998:
• Հասրաթյան Ս.Ռ., Գաղափարի զինվորը, Ե., 2006:
• Մոնթե Մելքոնյանի կայքը:
• Մ. Մելքոնյան. Հավերժ հիշողություններ հերոսի մասին:
• Մ. Մելքոնյան, աֆորիզմներ:
• Մեր Մոնթեն, ՀՀ ՊՆ պաշտոնաթերթ:
• Մոնթե Մելքոնյա, Մեծանուն հայեր:
• Ավո, 9-րդ հրաշալիք:
• Монте Мелконян, Hayasanews.