Ճգնավորյան Լորիս Հայկազի

Ճգնավորյան Լորիս Հայկազի
Чкнаворян Лорис Айказович
Անգլերեն:	Chgnavoryan Loris
Հայերեն:	Ճգնավորյան Լորիս Հայկազի
Ծննդյան տարեթիվը:	13.10.1937
Ծննդավայրը:	Բորուջերդ, Իրան
Համառոտ տվյալներ: Դիրիժոր, կոմպոզիտոր:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1937թ. հոկտեմբերի 13-ին Իրանի Բորուջերդ քաղաքում:

Կրթություն

• 1950-1954թթ. սովորել Է Թեհրանի կոնսերվատորիայում (ջութակ):
• 1961թ. ավարտել է Վիեննայի երաժշտական ակադեմիան (ջութակ, կոմպոզիցիա):
• 1963-1964թթ. կատարելագործվել է Զալցբուրգի Մոցարտեումում:
• 1965-1966թթ. կատարելագործվել է Միչիգանի համալսարանում:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1970-1975թթ.՝ Իրանի մշակույթի նախարարության ժողովրդական երաժշտության արխիվի տնօրեն և ներկայացուցիչ-կոմպոզիտոր:
• Օպերային թատրոնի գլխավոր դիրիժոր:
• Փեհլևի մշակութային հիմնադրամի գլխավոր երաժշտական տնօրեն:
• 1975թ.-ից ապրել և աշխատել Է Վիեննայում, Նյու Յորքում, Լոնդոնում:
• 1978թ. Լոնդոնում հիմնել Է Հայ երաժշտության ինստիտուտը:
• 1989թ.-ից գործել է Հայաստանում:
• 1989-2000թթ.՝ Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր:
• Կազմակերպել է սիմֆոնիկ երաժշտության փառատոներ («Աշխարհը և մենք», «Արամ Խաչատրյան-90», «Եղեռնիցմինչև անկախություն...»);
• Կազմակերպել է «Հոգևոր երաժշտության ժամ» համերգաշարը:
• 1991թ. Գյումրի կատարած ուխտագնացության ժամանակ հիմնել Է Գյումրու մշակութային կենտրոնը:
• 1992թ.՝ Գյումրու մշակութային կենտրոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի պատվավոր գեղարվեստական ղեկավար:
• 1992թ. Երևանում հիմնել է Երիտասարդական սիմֆոնիկ նվագախումբը:
• 1994թ. հիմնել է Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ երգչախումբը:
• Գրել է օպերաներ, բալետներ, օրատորիաներ, 5 սիմֆոնիա, կոնցերտներ, նվագախմբային սյուիտներ, խմբերգեր, կինոերաժշտություն ևն:

Ձեռքբերումներ

• 1971թ.՝ «Հոմայուն» շքանշան (Իրան):
• 1978թ.՝ Հայ Եկեղեցու Ս. Սահակ- Ս. Մեսրոպ շքանշան:
• 1996թ.՝ ՀՀ Մովսես Խորենացու մեդալ:
• 1991թ.՝ Երևանի պատվավոր քաղաքացի:
• Պարգևատրվել է Ավստրիայի նախագահի սահմանած Ոսկե մեդալով:

Ֆիլմեր

• 1991թ.՝«Ուխտագնացություն դեպի Գյումրի»: Հայկ Կինոստուդիա, ռեժիսոր Լևոն Մկրտչյան, սցենարի հեղինակ Հրաչուհի Տատուրյան:
• 1993թ.՝ «Հաղթանակների ճանապարհով», (Ավստրիա, Գերմանիա, Հունաստան):
• 2001թ.՝ «Պրեմիերա Թեհրանում - Ֆիրդուսի, Ռոստամ և Սոհրաբ»:

Այլ

• Քիմիական գիտությունների դոկտոր Արշալույս Հայկազի ճգնավորյան-Այզենբաուերի եղբայրը:
• 1988թ. Մեծ երկրաշարժից հետո ԱՄՆ-ից տեղափոխվել է Հայաստան և 1991թ. ոտքով քայլել է մինչև Գյումրի, որպեսզի երկրաշարժից ավերված քաղաքի համար դրամահավաք կազմակերպի և քաղաքում մշակութային Ակադեմիա ստեղծի:
• Ճգնավորյանը մեծ ներդրում ունի նաև Հայաստանի անկախության ճանաչման գործում, նա այդ օրերիրին կազմակերպեց ﬔծ համերգ՝ Այո Անկախությանը ի նպաստ ժողովրդի կողմից անկախության ճանաչմանը:

Նկարներ

• 
• 

Տեսանյութեր

• Լորիս Ճգնավորյանի հանճարեղ որդու՝ Էմանուելի հրաշալի կատարումը:
• Լորիս Ճգնավորյան - Հայաստան:
• G. Fauré "Requiem", op. 48 - 5. "Agnus Dei".
• G. Fauré "Requiem", op.48 - 7."In Paradisum"
• Գյումրու պետական սիմֆոնիկ նվագախումբը տոնում է հիմնադրման 20-ամյակը:

Հրապարակումներ մամուլում

• Սերժ Սարգսյանը պետական բարձր պարգևներ է հանձնել ՀՀ անկախության 21-րդ տարելիցի առթիվ:
• Լորիս Ճգնավորյանի մասին պատմող ֆիլմը Թեհրանի փառատոնում արժանացել է առաջին մրցանակի:
• ԼՈՐԻՍ ՃԳՆԱՎՈՐՅԱՆ. «ՃԻՇՏ ԺԱՄԱՆԱԿԸ ԳԱԼՈՒ ԴԵՊՔՈՒՄ` ԿՎԵՐԱԴԱՌՆԱՄ»:
• Ճգնավորյանը հրաժարական է տվել:
• «Ժողովրդին աղքատացնելով՝ երկիրը չի հարստանա». Լորիս Ճգնավորյան:

Մատենագիտություն

• Օպերաներ.
  • Ճգնավորյան Լ.Հ., «Աղավնու վանքը», 1961:
  • Ճգնավորյան Լ.Հ., «Ռոստամ և Զոհրաբ», 1962-1964:
  • Ճգնավորյան Լ.Հ., «Փարդիս և Փարիսա», 1972:
• Բալետներ.
  • Ճգնավորյան Լ.Հ., «Ֆանտաստիկ», 1958-1961:
  • Ճգնավորյան Լ.Հ., «Սիմորգ», 1975:
  • Ճգնավորյան Լ.Հ., «Օթելլո», 1984:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• Ճգնավորյանի պաշտոնական կայքը:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ Ճգնավորյան Լորիս Հայկազի