Ալաջաջյան Ստեփան Եղիայի

Ալաջաջյան Ստեփան Եղիայի
Аладжаджян Степан Егиаевич
Անգլերեն:	Alajajyan Stepan
Հայերեն:	Ալաջաջյան Ստեփան Եղիայի
Ծննդյան տարեթիվը:	03.01.1924
Ծննդավայրը:	Հալեպ, Սիրիա
Մահվան տարեթիվը:	23.12.2010
Մահվան վայրը:	Լոս Անջելես, ԱՄՆ
Համառոտ տվյալներ: Գրող, թարգմանիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1924թ. հունվարի 3-ին Սիրիայի Հալեպ քաղաքում:

Կրթություն

• Ավարտել է Հալեպի քոլեջը:
• Ավարտել է Բեյրութի ամերիկյան համալսարանը:
• 1951թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի (ԵՊՀ) բանասիրական, հոգեբանության և տրամաբանության բաժինները:
• 1957թ. ավարտել է Մոսկվայի գրական բարձրագույն դասընթացները:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1957-1963թթ. աշխատել է «Սովետական գրականություն» ամսագրում որպես արձակի բաժնի վարիչ։
• 1966-1967թթ.՝ «Հայաստան» հրատարակչության գեղարվեստական գրականության խմբագրության վարիչ:
• 1967-1975թթ.՝ Հայաստանի գրողների միության վարչության քարտուղար:
• 1980-1986թթ.՝ Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի տնօրեն:
• 1992թ.-ից, ապրելով ԱՄՆ-ում՝ աշխատակցել է «Նոր օր», «Նոր կյանք» պարբերականներին:
• 2001թ.-ից Կալիֆոռնիայի Գլենդեյլ քաղաքում դստեր հետ հրատարակում է «Առագաստ» ամսագիրը (պատվավոր խմբագիր):

Ձեռքբերումներ

• 1946թ.՝ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ:
• 1970թ.՝ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ:
• 2008թ.՝ ՀՀ մշակույթի նախարարության Ոսկե մեդալ:
• Եվրոպական գրողների ««Փենե» ակումբի անդամ:
• Աշխատանքային գերազանցության կրծքանշան:
• «Պատվո նշան» շքանշան:
• «Ժողովուրդների բարեկամություն» շքանշան:

Այլ

• 1946թ. տեղափոխվել է Հայաստան։
• Գրել սկսել է վաղ հասակից և տպագրվել է Սիրիայի և Լիբանանի գրական մամուլում:
• Նրա գրական առաջին գործը՝ «Ծովուն երգը», լույս է տեսել 1939թ., Բեյրութի «Պատանեկան արձագանք» պարբերականում։
• Առաջին գիրքը՝ «Վշտի ծաղիկները», լույս է տեսել Հալեպում 1942թ.:
• Նրա «Եղեգները չխոնարվեցին» վեպը, որը թարգմանվել է պարսկերեն և 1973թ. լույս է տեսել Թեհրանում, նվիրված է Հայոց եղեռնից փրկվածներին, պատմում է Զեյթունի վերջին հերոսամարտի մասին:
• Հեղինակ է պատմվածքների, վիպակների ու վեպերի, որոնց հիմնական թեման Մերձավոր Արևելքի ժողովուրդների ազգային-ազատագրական շարժման դրվագներն են, սփյուռքահայության հոգևոր կապը, հայերնիքի հետ, հայ ժողովրդի հերոսական պայքարը թուրքական բռնատիրության դեմ:
• Նրա «Անապատում», «Պարտություն» վիպակները և «Եռաթև ծիածան» ու «Մադլենն ապրում է Փարիզում» պատմվածքների ժողովածունները թարգմանվել և առանձին գրքերով լույս են տեսել ռուսերեն: Գրական մամուլում ռուսերեն տպագրվել են նաև նրա «Մադլենն ապրում է Փարիզում» և «Անառագաստ նավակներ» վիպակները։ Բացի այդ, Ալաջաջյանի շատ ստեղծագործություններ թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, չեխերեն, բուլղարերեն, էստոներեն, ուզբեկերեն և այլ լեզուներով։
• Անգլերենից և ֆրանսերենից թարգմանել է Շեքսպիրի, Վիլյամ Սարոյանի, Հերբերտ Ուելսի, Ժան Պոլ Սարտրի և այլոց գործերը: «Հայաստան» հրատարակչությունում նրա նախաձեռնությամբ սկսել են հրատարակվել «Սփյուռքահայ գրողներ» և «Հայ մատենագիրներ» շարքերը:
• Գրողի սցենարով` 1980թ. «Հայֆիլմ» կինոստուդիան նկարահանել է «Կտոր մը երկինք», իսկ 1984թ.` «Ճերմակ անուրջներ» գեղարվեստական կինոնկարները:
• 1991թ.-ից բնակություն է հաստատել ԱՄՆ-ում:

Նկարներ

• 
• 
• 

  Զորայր Խալափյանի, Խորեն Արամունու հետ, Կանադա

• 

  Պերճ Զեյթունցյանի և Վահան Վահանյանի հետ

Մատենագիտություն

• Ալաջաջյան Ս.Ե., Վշտի ծաղիկներ (քերթվածներ), Հալեպ, տպարան «Տիգրիս», 1942, 47 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Անապատում, Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 303 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Պարտություն (վիպակ), Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 308 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Այգիների աշխարհում (ակնարկ Արտաշատի շրջանի Աբովյան գյուղի այգեգործ-բրիգադավար Վահագն Ալավերդյանի մասին), Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 36 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Փյունիկ (վիպակ), Երևան, հայպետհրատ, 1962, 232 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Առանց հայրենիքի (վիպակ), Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 220 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Արծիվն ու հովիվը, Երևան, «Հայաստան», 1964, 16 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Եղեգները չխոնարհվեցին (վեպ), գիրք Ա, Երևան, «Հայաստան», 1966, 264 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Եղեգները չխոնարհվեցին (վեպ), գիրք Բ, Երևան, «Հայաստան», 1967, 263 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Եղեգները չխոնարհվեցին (վեպ), Երևան, «Հայաստան», 1970, 476 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Մադլենն ապրում է Փարիզում (պատմվածքներ, Զարմանալի Հայաստան. գեղարվեստական հրապարակախոսություն, *Ալաջաջյան Ս.Ե., «Մադլենն ապրում է Փարիզում» վիպակը), Երևան, «Սովետական գրող», 1975, 303 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Երկեր երեք գրքով, գիրք առաջին (գրքում զետեղված են «Անապատում» և «Պարտություն» վիպակները), Երևան, «Սովետական գրող», 1976, 612 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Երկեր երեք գրքով, գիրք երկրորդ (գրքում զետեղված են «Առանց հայրենիքի» և «Փյունիկ» վիպակները), Երևան, «Սովետական գրող», 1977, 452 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Վերածնունդ (ժողովածուում տեղ է գտել Ստեփան Ալաջաջյանի «Զարմանալի Հայաստան» գործը), «Սովետական գրող», 1977, 552 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Անառագաստ նավակներ (վիպակ), Երևան, «Սովետական գրող», 1978, 128 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Երկեր երեք գրքով, գիրք երրորդ (գրքում զետեղված է «Եղեգները չխոնարվեցին» վեպը), Երևան, «Սովետական գրող», 1979, 492 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Ապառաժները արտասվել գիտեն (վիպակ), Երևան, «Սովետական գրող», 1980, 128 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Ոսկեգույն ծիրկաթին (վիպակներ), Երևան, «Սովետական գրող», 1981, 471 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Եղեգները չխոնարհվեցին։ Անառագաստ նավակներ (վեպ, վիպակ), Երևան, «Սովետական գրող», 1984, 504 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Չսպիացած վերք, Ա գիրք (վեպ), «Խորհրդային գրող», 1989, 512 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Չսպիացած վերք, Բ գիրք (վեպ), «Նաիրի», 1990, 592 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Լուսաւորեալ խորաններ (Յուշագրութիւն), Լոս Անջելըս, Թէքէեան Մշակութային Միութիւն, 1993, 157 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Չսպիացած վերք, Գ գիրք (վեպ), «Նաիրի», 1995:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., ...և Ատրուշաններ (Յուշագրութիւն), Լոս Անջելըս, Թէքէեան Մշակութային Միութիւն, 1995, 199 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Ճամփեզրի վրա, Լոս Անջելըս, 1998, 260 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Վաթսունականք, Լոս Անջելըս, 2002, 208 էջ:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Ձայն բազմաց..., Երևան, Կալիֆորնյայի հայ գրողների միութիւն, 2008, 394 էջ (գրքում տեղ են գտել նաև Ս. Ալաջաջյանի ստեղծագորությունները):
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Հայ մամուլի էջերում (1957-2005), Քալիֆորնիա, 2008, 326 էջ (ժողովածուն վաստակաշատ գրողի ու խմբագրի հոդվածների, ակնարկների, քննական ուսումնասիրությունների, գրախոսությունների, դիմանկարների և հարցազրույցների ընտրանին է):
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Յորձանուտը, Քալիֆորնիա, 2009 (յուշեր)։ Լոյս է տեսել որպէս «Նոր Կեանք» մատենաշարի թիւ 41 հրատարակութիւնը:
• Ալաջաջյան Ս.Ե., Պատմուածքներ, IX+170 էջ:

Թարգմանություններ (անգլերենից)

• Վիլյան Շեքսպիր, Ընտիր երկեր երեք հատորով, հատոր 3 (հատորի մեջ մտնող «Ձմեռային հեքիաթ» գործը թարգմանել է Ստ. Ալաջաջյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 472 էջ:
• Հերբերթ Ուելս, Անտեսանելի մարդը։ Պատերազմ օդում (վիպակներ, որոնցից երկրորդը՝ «Պատերազմ օդում», թարգմանել է Ստ. Ալաջաջյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 446 էջ:
• Վիլյամ Սարոյան, Իմ սիրտը լեռներում է (պիեսների ժողովածուի մեջ մտնող «Ձեր կյանքի ժամանակը» պիեսը թարգմանել էՍտ. Ալաջաջյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 356 էջ:
• Վիլյամ Սարոյան, Ընտիր երկեր, հատոր Ա (հատորի մեջ մտնող «Ձմեռային հեքիաթ» դրաման թարգմանել է Ստ. Ալաջաջյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1964, 910 էջ:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Հայկ Խաչատրյան, Գրական տեղեկատու, Ե., «Սովետական գրող», 1986, էջ 29:
• Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր 1, Ե., «Հայաստան», 1973, էջ 45:
• ՀՍՀ, հատոր 1, Ե., 1974, էջ 138-139:
• Հայկական համառոտ հանրագիտարան, հատոր 1, Ե., ՀԽՀԳԽ, 1990, էջ 77:
• Агабабян С. История армянской советской литературы, М., 1966.
• Большая советская энциклопедия. 3-е издание. М., 1970-1977.
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Ալաջաջյան Ստեփան:
• Ալաջաջյան Ստեփան, AV Production:
• Ալաջաջյան Ստեփան, Dasaran.am:
• Ականաւոր Գրող, Վիպասան, Հասարակական Գործիչ Ստեփան Ալաջաջեանի ՄահուանԿապակցութեամբ, Asbarez.com:
• Аладжаджян Степан, ArmenianHouse.org.