Գրիգորյան Մարկ Վլադիմիրի

Գրիգորյան մարկ Վլադիմիրի
Григорян Марк Владимирович
Անգլերեն:	Grigoryan Mark
Հայերեն:	Գրիգորյան մարկ Վլադիմիրի
Ծննդյան տարեթիվը:	16(29).04.1900
Ծննդավայրը:	Նոր Նախիջևան, Ռուսաստան
Մահվան տարեթիվը:	10.01.1978
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Ճարտարապետ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1900թ. ապրիլի 16(29)-ին Ռուսաստանի Նոր Նախիջևան քաղաքում:

Կրթություն

• 1920-1922թթ. սովորել է Վրուբելի անվան գեղարվեստի դպրոցում:
• 1928թ. ավարտել է ԵՊՀ ճարտարապետության բաժինը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1937-1951թթ.՝ Երևանի գլխավոր ճարտարապետ:
• 1951-1978թթ.՝ Հայարդնախագիծ ինստիտուտի տնօրեն:
• Ա. Թամանյանի հետ նախագծել է Երևանի մանկական կլինիկական հիվանդանոցը:
• 1951թ. ղեկավարել է Երևանի գլխավոր հատակագծի նախագծումը:
• Կազմել է Հրազդան քաղաքի 1961-1963թթ. գլխավոր հատակագիծը:
• 1959-1963թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԽ պատգամավոր:

Գրիգորյանի նախագծով կառուցված շենքեր

• «Արմենիա» հյուրանոց, Երևան, Հանրապետության հրապարակ, 1956:
• ՀԱՄԽ-ի և կապ նախարարության համալիր, Երևան, 1957:
• Թանգարանների շենք, Երևան, 1950-1981:
• ՀԿԿ կենտկոմի շենք (այժմ՝ ԱԺ-ի շենք), Երևան, Բաղրամյան պ. 19, 1950:
• Մատենադարանի շենք, Երևան, Մաշտոցի պ. 53, 1957:
• ՀԽՍՀ ԳԽ շենք (այժմ՝ ՀՀ նախագահի նստավայր), Երևան, Բաղրամյան պ. 26, 1958:
• Մ. Սարյանի տուն-թանգարան, Երևան, 1967:
• Այժմյան Սահմանադրական դատարանի շենքը, Երևան, 1974:
• Այժմյան Ամերիկյան համալսարանի շենքը, Երևան, 1979:
• Սոս Սարգսյանի թատրոնի շենք, Երևան, Ամիրյան փ. 26:
• Մարգարյանի անվան ծննդատան շենք, Երևան, Մաշտոցի պ. 22:
• Մանկական հիվանդանոցի շենք, Երևան, Ափբովյան փ. 58:
• Աճառյանի անվան թ. 72 դպրոցի շենք, Երևան, Մ. Հերացու փ. 2ա:
• Դերասանների բնակելի շենք, Երևան, Մաշտոցի պ. 48:
• Բնակելի շենքեր Երևանում, Տերյան փ. 62, Աբովյան փ. 31, Բաղրամյան պ. 20:
• Քանաքեռ ՀԷԿ-ի շենք:
• Խաչատուր Աբովյանի հուշարձան, Երևան, Քանաքեռ 2-րդ փ. 4:
• Առողջարաններ Հանքավանում, Ջերմուկում, Սևանում, Գագրայում և այլն:

Ձեռքբերումներ

• 1940թ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ:
• 1951թ.՝ ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ (ՀԿԿ կենտկոմի շենքի համար):
• 1968թ.՝ ՀԽՍՀ վաստակավոր ճարտարապետ:
• 1970թ.՝ ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ (Երևանի Հանրապետության հրապարակի ճարտարապետական անսամբլի համար):
• Ռոստով քաղաքի պատվավոր քաղաքացի:
• Լենին շքանշան:
• Պատվո շքանշան:

Այլ

• Վ.Մ. Գրիգորյանի հայրն է:
• Ստալինյան ժամանակներում Մարկ Գրիգորյանը Երևան քաղաքի գլխավոր ճարտարապետի պաշտոնն էր զբաղեցնում: Այդ ժամանակվա Երևանը բավականին փոքր տարածք էր զբաղեցնում ներկայիս համեմատ: Ճարտարապետական խորհրդում քննարկում էր ընթանում Երևանի տարածքի ընդլայնման վերաբերյալ: Մի ոմն կիսաճարտարապետ առաջարկում է Երևանի արդյունաբերության զարգացման համար կառուցել մեծ քիմիական գործարան ներկայիս Հաղթանակ զբոսայգու տարածքում: Մարկ Գրիգորյանը քաջ գիտակցում է թե ինչ բնապահպանական աղետ կարող է իր ետևից բերել այդ գործարանի կառուցումը, բայց այդ ժամանակների ոգուն համապատասխան, եթե ուղղակի առարկեր ապա նրան հակաբոլշեվիկի պիտակ կկպցնեին իր բոլոր հետևանքներով: Մարկ Գրիգորյանը կարողանում է տեղում կողմնորոշվել և ելույթ է խնդրում, որի ընթացքում նա իր կողմից առաջարկում է այդ մասում կառուցել Հաղթանակի զբոսայգին և կենտրոնում տեղադրել «ընկեր Ստալինի» արձանը: Իհարկե նման առաջարկության դեմ ոչ ոք չէր կարող առարկել և իր ճկուն մտքի շնորհիվ Մարկ Գրիգորյանը կարողանում է փրկել երևանի ապագան:

Նկարներ

• 
• 

  Նկարիչ Մարտիրոս Սարյանի հետ

• 

  Արվեստանոցում՝ քանդակագրոծ Գրիգոր Չուբարի հետ

• 

  Մատենադարանի տնօրենի աշխատասենյակում

• 

  Նամակ, որում Մարկ Գրիգորյանին հանձնարարվում է Մատենադարանի կառուցումը

• 

Աշխատանքներ

• 

  Մատենադարանի շենքը Երևանում

• 

  Ռոստովի Սուրբ Խաչ եկեղեցին՝ վերանորոգված Մարկ Գրիգորյանի նախագծով

• 

  «Արմենիա» հյուրանոցի շենքը Հանրապետության հրապարակում

• 

  ՀՀ Ազգային ժողովի շենքը Բաղրամյան պողոտայում

• 

  ՀՀ Նախագահական նստավայրը Բաղրամյան պողոտայում

Մատենագիտություն

• Գրիգորյան Մ.Վ., Լենինի հրապարակը Երևանում, 1969 (ռուսերեն):

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Մարկ Գրիգորյան, Ե., 1976 (առաջաբանը և խմբ.՝ Լ. Բաբայանի):
• Большая советская энциклопедия. 3-е издание. М., 1970-1977.
• Вартанян В.Г., Казаров С.С. История Армянской Апостольской церкви на Дону (ХУШ - ХХ в.в.). Ростов н/Д. 2004.
• Памятники армянских поселений / Ред. Р.В. Казанджян. Ер., 1987.
• Малхасян А. Г. Страницы истории анийских, крымских и донских армян. Ростов/Дон, 2010.
• Донская Армения. Вып.1. Ростов/Дон, 2007.
• Матенадаран. Проектирование и строительство.
• Марк Григорян, Нахичеванско-армянский архитектор.