Բաղրամյան Հովհաննես Խաչատուրի
Hayazg-ից
09:44, 7 Փետրվարի 2018 տարբերակ, NSedrakyan (քննարկում | ներդրում)
| Բաղրամյան Հովհաննես Խաչատուրի | |
| Баграмян Ованес Хачатурович | |
| |
| Այլ անուններ: | Բաղրամյան Իվան Քրիստափորի |
| Անգլերեն: | Bagramyan Hovhannes |
| Հայերեն: | Բաղրամյան Հովհաննես Խաչատուրի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 02.12.1897 |
| Ծննդավայրը: | Ելիզավետպոլ, Արցախ |
| Մահվան տարեթիվը: | 21.09.1982 |
| Մահվան վայրը: | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Խորհրդային միության մարշալ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1897թ. դեկտեմբերի 2-ին Արցախի Ելիզավետպոլ նահանգում (այժմ` Գյանջա՝ Ադրբեջանում):
Կրթություն
- 1907-1912թթ. սովորել է երկաթուղային դպրոցում:
- 1912-1915թթ. սովորել է Թիֆլիսի տեխնիկական դպրոցում:
- 1917թ. ավարտել է Թիֆլիսի պրապորշչիկների դպրոցը:
- 1925թ. ավարտել է Լենինգրադի հեծելազորային հրամկազմի կատարելագործման դասընթացը:
- 1931թ. ավարտել է Լենինգրադի բարձրագույն հրամկազմի դասընթացը:
- 1934թ. ավարտել է Մոսկվայի Մ. Ֆրունզեի անվան ռազմական ակադեմիան:
- 1938թ. ավարտել է Գլխավոր շտաբի (ԳՇ) ռազմական ակադեմիան:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1914-1918թթ.՝ Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ ծառայել է Կովկասյան ռազմաճակատում գործող ռուսական Էքսպեդիցիոն 2-րդ սահմանապահ գնդում:
- Մարտնչել Արևմտյան Հայաստանի ազատագրության համար:
- 1918թ.՝ մասնակցել է Քերմանշահի, Սարիղամիշի և Կարսի շրջաններում թուրքական զորքերի դեմ մղված կռիվներին:
- 1918թ. մայիսի 22-26-ին՝ Սարդարապատի ճակատամարտին (Հայկական 1-ին հատուկ հեծելազորային գնդի դասակի հրամանատար):
- 1923-1931թթ.՝ Հրաձգային դիվիզիայի գնդացրային էսկադրոնի, ապա՝ հեծելագնդի հրամանատար:
- 1941-1845թթ.՝ Կիևի հատուկ ռազմական օկրուգի շտաբի օպերատիվ բաժնի պետ, շտաբի պետի տեղակալ, ապա՝ Հարավ-արևմտյան ռազմաճակատի շտաբի պետի տեղակալ:
- 1942. սկզբին՝ Հարավ-արևմտյան ուղղության օպերատիվ խմբի (մայիսից՝ շտաբի) պետ:
- 1942թ. հուլիսից՝ Ռազմական գործողությունների անմիջական հրամանատար:
- 1945-1954թթ.՝ է Մերձբալթյան ռազմական օկրուգի հրամանատար:
- ԽԱՀՄ ՊՆ գլխվոր ռազմական տեսուչ:
- 1954թ.՝ Պաշտպանության փոխնախարար:
- 1956-1958թթ.՝ Ռազմական ակադեմիայի պետ:
- 1959թ.՝ ԽԱՀՄ ԶՈԻ թիկունքի պետ:
- 1968թ.՝ ԽԱՀՄ ՊՆ գլխավոր ռազմական տեսուչ և տեսուչների խմբի ղեկավար:
- 1946-1982թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ պատգամավոր:
- 1955-1982թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԽ պատգամավոր:
- Լավտիայի ԳԽ պատգամավոր:
Ձեռքբերումներ
- 1941թ. օգոստոս՝ գեներալ-մայոր:
- 1941թ. դեկտեմբեր՝ գեներալ-լեյտենանտ:
- 1943թ.՝ բանակի գեներալ:
- ԽՍՀՄ մարշալ (11.03.1955):
- ԽՍՀՄ կրկնակի հերոս (29.07.1944, 01.12.1977):
Պարգևներ
- Լենինի շքանշան (1944, 1945, 1947, 1957, 1967, 1972, 1977):
- Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան (1968):
- Կարմիր դրոշի շքանշան (1941, 1944, 1951):
- Սուվորովի 1-ին աստիճանի շքանշան (1942, 1945):
- Կուտուզովի 1-ին աստիճանի շքանշան (1943):
- «ԽՍՀՄ զինված ուժերում հայրենիքին ծառայելու համար» 3-րդ աստիճանի շքանշան (1975):
- Արտասահմանյան շքանշաններ (Լեհաստան, Մոնղոլիա և այլն):
Այլ
- Հայրենական պատերազմի տարիներին պլանավորել և կազմակերպել է ռազմաճակատի զորքերի նահանջը և Կիևի պաշտպանությունը:
- Մշակել է հարավային ուղղությամբ զորքերի հակահարձակումը:
- 1941թ. նոյեմբեր՝ մասնակցել է Ռոստովի ազատագրմանը:
- 1941թ. դեկտեմբերին պլանավորել և իրագործել է Ելեցի ռազմագործողությունը:
- 1943թ. հուլիս-օգոստոս՝ 16-րդ բանակը նրա հրամանատարությամբ պաշտպանել է Մոսկվայի հեռավոր մատույցները՝ Արևմտյան ռազմաճակատի հարավային թևում:
- Աչքի ընկել Կուրսկի ճակատամարտում, մի շարք հարձակողական ռազմագործողություններում, բազմաթիվ քաղաքների ազատագրման ժամանակ:
- 1943-ի նոյեմբ. 19-ից, որպես 1-ին մերձբալթյան ռազմաճակատի հրամանատար, մասնակցել է Բելոռուսական ռազմագործողությանը, Գորոդոկի, Վիտեբսկի, Պոլոցկի ազատագրմանը:
- 1944թ. մասնակցել է Մերձբալթիկայում մղված մարտերին:
- 1944թ. սեպտոմբերին մոտեցել է Ռիգային:
- Մեմելի(Կլայպեդա) մոտ դուրս գալով Բալթիկ ծովի ափ՝ ռազմաճակատի զորքերը Բաղրամյանի գլխավորությամբ Արևելյան Պրուսիայից կտրել և ջախջախել են ֆաշիստական զորքերի կուռլանդական խմբավորումը (38 դիվիզիա):
- 1945թ. ապրիլից պատերազմի եզրափակիչ փուլում, որպես 3-րդ բելոռուսական ռազմաճակատի հրամանատար, իրականացրել է Քյոնիգսբերգ քաղաքամրոցի գրավումը, Արևելյան Պրուսիայում թշնամու ուժերի վերջնական ջախջախումը:
- Գրել է ռազմագիտական և հուշագային բնույթի աշխատություններ ու հոդվածներ(թարգմանվել են գեր մ., լեհ., ռում., հունգ.),
- Խմբագրել է ռազմագիտական բնույթի ուսումնասիրություններ ու դասագրքեր:
- Բաղրամյանի անունով են կոչվել ւիողոցներ Բելառուսի Գորոդոկ և Պոլոցկ քաղաքներում, Երևանում՝ մետրոպոլիտենի կայարանը, պողոտա, որտեղ կանգնեցված է նրա արձանը:
- Աճյունասափորն ամփոփված է Կրեմլի պատի տակ:
Նկարներ
Պարգևներ
«ԽՍՀՄ զինված ուժերում հայրենիքին ծառայելու համար» 3-րդ աստիճանի շքանշան
Կարմիր դրոշի շքանշան
Կուտուզովի 1-ին աստիճանի շքանշան
Լենինի շքանշան
Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
Սուվորովի 1-ին աստիճանի շքանշան
Տեսանյութեր
- http://masis.tv/component/option,com_afm/pid,103/vfile,1576/lang,ru/ Հովհաննես Բաղրամյանի մասին masis.tv
Մատենագիտություն
- Բաղրամյան Հ.Խ., Այսպես է սկսվել պատերազմը, Ե., 1975:
- Բաղրամյան Հ.Խ., Այսպես մենք հասանք հաղթանակի, Ե., 1979:
- Բաղրամյան Հ.Խ., Մեծ ժողովրդի զավակները, Ե., 1987:
- Мои воспоминания, Е„ 1979:
Տե՛ս նաև
- Մերժանով Մ., Զինվոր, գեներալ, մարշալ, Ե., 1975:
- Մնացականյան Ա., Մարշալ Բաղրամյան (կյանքի և գործունեության ուրվագիծ), Ե., 1978:
- Ղարիբջանյան Գ., Հայ մեծ զորավարը. Մարշալ Հ. Բաղրամյանի կյանքն ու գործունեությունը, Ե., 1997:
- Հարությունյան Կ., Մարշալ Բաղրամյան, Ե., 1997:
- Гаспарян А., И.Х. Баграмян, Е., 1987:
- Арутюнян К., Степанян Л., Маршал победы ֊ И Х. Баграмян, Е„ 2002:
- Ով ով է,հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), գլխ. խմբագիր՝ Հ. Մ. Այվազյան և ուրիշներ,Երևան.,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
