Շահամիրյան Շահամիր

Շահամիրյան Շահամիր
Шагамирян Шагамир
Անգլերեն:	Shamiryan Shamir
Հայերեն:	Շահամիրյան Շահամիր
Ծննդյան տարեթիվը:	1723
Մահվան տարեթիվը:	1797
Համառոտ տվյալներ: Հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, վաճառական:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1723թ.:

Մահացել է 1797թ.:

Աշխատանքային գործունեություն

• Հայ բուրժուա–լուսավորական գաղափարախոսության հիմնադիրը:
• Մադրասում զբաղվել է դերձակությամբ, առնտրով:
• 1771թ. Մադրասում հիմնել է հայկական տպարան:

Այլ

• Հնդկաստան է գաղթել Նոր Ջուղայից (Պարսկաստան), հաստատվել Մադրասում, դարձել մեծահարուստ:
• Եռանդուն գործունեություն է ծավալել Մադրասի հայ համայնքին առնչվող խնդիրների լուծման, ինչպես նան Հայաստանի ազատագրության համար:
• Շարադրել է Մադրասի հայերի ինքնավարության կանոնադրությունը՝ «Տետրակ որ կոչի նշաւակ»:
• Վճռական դեր է խաղացել Մադրասի խմբակի ստեղծման գործում:
• Շահամիրյանի գաղափարների վրա մեծ ազդեցություն է գործել Մադրասում հաստատված Մովսես Բաղրամյանը:
• Շահամիրյանը Մադրասում հիմնած հայկական տպարանում 1788-1789թթ. հրատարակել է իր շարադրած «Որոգայթ փառաց»–ը (սահմանադրության առաջին նախագիծը հայ իրականության մեջ և աշխարհում) և այլ քաղաքական–հրապարակախոսական գրքեր:
• Ձգտել է ազատագրական շարժման մեջ ներգրավել նաև Վրաց թագավոր Հերակլ II–ին՝ հայ-վրացական ռազմական դաշինքն ամուր հենարան համարելով թուրք-պարսկական նվաճողներից Այսրկովկասն ազատագրելու և հետագա ոտնձգություններից պաշտպանելու համար։ Սակայն հասկանալով, որ հայ-վրացական ուժերն առանց Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական օգնության անկարող են ազատագրել և տնական անկախություն ապահովել Հայաստանին ու Վրաստանին, Շահամիրկյանը սերտ կապեր է հաստատել ռուսական արքունիքի, ինչպես նան Հ. Արղությանի, Հ. Լազարյանի և այլոց հետ։
• 1780-ական թթ., երբ Ռուսաստանը ծրագրում էր արշավել Այսրկովկաս, Շահամիրյանը Ռուսաստանի ն ապագա հայկական պետության միջև հարաբերությունների, ինչպես նան Հայաստանում ստեղծվելիք կարգերը բնութագրող դաշնագրի նախագիծ է ներկայացրել ռուսական արքունիքին, ըստ որի՝ ազատագրվող Հայաստանում պետք է հաստատվեին հանրապետական կարգեր:

Նկարներ

• 

  «Որոգայթ փառաց»-ի տիտղոսաթերթը

• 

Մատենագիտություն

• Շահամիրյան Շ., Տետրակ որ կոչի նշաւակ, 1783:
• Շահամիրյան Շ., Որոգայթ փառաց, 1788-1789:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
• Գրիգորյան Գ., Հայ առաջավոր հւսսարա–կական-քաղաքակւսն մտքի պատմությունից, Երևան, 1957:
• Ավդալբեգյան Թ. Շահամիր Շահամիրյանն ու հնդկահայոց համայնական ինքնավարությունը XVIII դարում, տես Հայագիտական հետազոտություններ գրքում, Երևան, 1969:
• Համբարձումյան Ռ., «Որոգայթ փառաց». Ակունքները, այժմէականութիւնը եւ առանձնայատկութիւնները, Երևան, 1999:
• ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ. Շահամիրյան Շահամիր:
• Շահամիրյան Շահամիր:
• ԱԶԳԱՅԻՆ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ: Շահամիր Շահամիրյան:
• Մադրասի հայրենասիրական խմբակը:
• Շահամիր Շահամիրյանի «Որոգայթ փառաց» և Մովսես Բաղրամյանի «Նոր տետրակ, որ կոչի Յորդորակ» աշխատությունները:
• Հայկական էլեկտրոնային գրադարան - Նոյյան տապան ...:
• ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԼՈՒՍԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍԸ:
• ՄԱԴՐԱՍԻ ՏՊԱԳՐԱՏԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԻՑ: