Հրաչյան Խաչիկ Թադևոսի

Հրաչյան Խաչիկ Թադևոսի
Грачян Хачик Татевосович
Այլ անուններ:	Մեսրոպյան Խաչիկ
Անգլերեն:	Hrachyan Xachik
Հայերեն:	Հրաչյան Խաչիկ Թադևոսի
Ծննդյան տարեթիվը:	01.07.1912
Ծննդավայրը:	Նորաշեն, Հայաստանի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը:	28.05.1989
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Գրող, թարգմանիչ:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1912թ. հուլիսի 1-ին Հայաստանի Հանրապետության Արարատի մարզի Նորաշեն գյուղում:

Մահացել է 1989թ. մայիսի 28-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Կրթություն

• 1934թ. ավարտել է կերպարվեստի տեխնիկումը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1946-1969թթ. որպես խմբագիր աշխատել է Հայպետհրատ (հետագայում` «Հայաստան») հրատարակչությունում:
• 1973թ. աշխատել է ՀԽՍՀ Մինիստրների խորհրդի հեռուստատեսության և ռադիոհաղորդումների պետական կոմիտեում։

Ձեռքբերումներ

• 1985թ.՝ ԽՍՀՄ մշակույթի վաստակավոր գործիչ:

Այլ

• Կատարել է թարգմանություններ:

Նկարներ

• 

  Դաշտենցի ծննդյան 70 ամյակի հավաքը գյուղում: Խաչիկ Հրաչյան, Հայրիկ Մուրադյան, Թորգոմ Թյուրաբյան, Խաժակ Գյուլնազարյան 1980թ.

• 

  Կանգնած՝ Խ. Դաշտենց, Հովհաննես Մամիկոնյան, նստած՝ Խաչիկ Հրաչյան

Մատենագիտություն

• Հրաչյան Խ. Թ., Շեփորներ (կարմիր բանակին), Երևան, Պետհրատ, 1931։
• Հրաչյան Խ. Թ., Մկանների լիրիկան, Երևան, Պետհրատ, 1931։
• Հրաչյան Խ. Թ., Զվարթ երգեր, Երևան, Պետհրատ, 1938։
• Հրաչյան Խ. Թ., Այգեկութ (բանաստեղծություններ), Երևան, Հայպետհրատ, 1947։
• Հրաչյան Խ. Թ., Լևիկը դաս է պատրաստում, Երևան, Հայպետհրատ, 1950։
• Հրաչյան Խ. Թ., Զրույց Իլյիչի և փոքրիկ Դոնատի մասին, Երևան, Հայպետհրատ, 1951։
• Հրաչյան Խ. Թ., Իմ քեռի Ասատուրը, Երևան, Հայպետհրատ, 1952։
• Հրաչյան Խ. Թ., Փնթի Սեթը, Երևան, Հայպետհրատ, 1954։
• Հրաչյան Խ. Թ., Գարուն, Երևան, Հայպետհրատ, 1957:
• Հրաչյան Խ. Թ., Անահիտի հեքիաթը, Երևան, Պետհրատ, 1959։
• Հրաչյան Խ. Թ., Քոթոթի արկածները, Երևան, Հայպետհրատ, 1960։
• Հրաչյան Խ. Թ., Ուրցի Մարան (վեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1961։
• Հրաչյան Խ. Թ., Ռոմանտիկները, Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
• Հրաչյան Խ. Թ., Բժիշկը, հիվանդը և մյուսները..., Երևան, Հայպետհրատ, 1964։
• Հրաչյան Խ. Թ., Չորրորդ հարկի պատուհանից, Երևան, «Հայաստան», 1965։
• Հրաչյան Խ. Թ., Զվարճալի զրույցներ, Երևան, «Հայաստան», 1967։
• Հրաչյան Խ. Թ., Չորս ոսկեգույն կոճակ, Երևան, «Հայաստան», 1968։
• Հրաչյան Խ. Թ., Զրույց Իլյիչի և փոքրիկ Դոնատի մասին, Երևան, «Հայաստան», 1970։
• Հրաչյան Խ. Թ., Ամենալավ գործը, Երևան, «Հայաստան», 1971։
• Հրաչյան Խ. Թ., Անահիտի հեքիաթը, Երևան, «Հայաստան», 1971։
• Հրաչյան Խ. Թ., Երեքից մինչև տասներեքը, Երևան, «Հայաստան», 1973։
• Հրաչյան Խ. Թ., Զանգակներ (ժողովածուում գործեր ունի նաև Խաչիկ հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1974։
• Հրաչյան Խ. Թ., Աշնանային զրույց, Երևան, «Սովետական գրող», 1978։
• Հրաչյան Խ. Թ., Բարի կոկորդիլոսը, Երևան, «Սովետական գրող», 1980։
• ՏՀրաչյան Խ. Թ., ապի պահեր, Երևան, «Սովետական գրող», 1981։
• Հրաչյան Խ. Թ., Ծիածան։ Բանաստեղծությունների ժողովածուն ամփոփում է ԽՍՀՄ 15 հանրապետությունների մանկագիրների լավագույն գործերը (գրում գործեր ունի Խաչիկ Հրաչյանը), *Երևան, «Սովետական գրող», 1982։
• Հրաչյան Խ. Թ., Վաղը դպրոց ենք գնալու (ժողովածուում գործեր ունի նաև Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Լույս», 1982։
• Հրաչյան Խ. Թ., Ուրցի Մարան (վեպեր, պատմվածքներ), Երևան, «Սովետական գրող», 1983։
• Հրաչյան Խ. Թ., Բոլոր գույները (բանաստեղծություններ), Երևան, «Սովետական գրող», 1985։

Բանաստեղծություններ

• Շեփորներ, ժողովածու, 1931:
• Մկանների լիրիկան, ժողովածու, 1931:
• Բոլոր գույները, ժողովածու, 1985:

Թարգմանություններ

• էսֆիր Էմդեն, Գարնանային քայլերգ, բանաստեղծություններ, Երևան, Պետհրատ, 1932։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր։ Բանաստեղծություններ և պոեմներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Պետհրատ, 1940։
• Պկոտր Իգնատև, Հերոս եղբայրներ (պատմվածքներ Սովետական Միության հերոսներ Իգնատև եղբայրների մասին), Երևան, Հայպետհրատ, 1949։
• Կոստանտին Սիմոնով, Բարեկամներ և թշնամիներ (բանաստեղծություններ, որոնց մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայետհրատ, 1950։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Ընտիր երկեր, հատոր 1, Ես ինքս, նամաստեղծություններ, պոեմներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1950:
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Ընտիր երկեր, հատոր 2, պոեմներ, ակնարկներ, հոդվածներ (մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1950։
• Սամուիլ Մարշակ, Զրույց նախամուտքում, Երևան, Հայպետհրատ, 1950։
• Արկադի Գայդար, Ընտիր երկեր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1950։
• Ելենա Իլյինա, Չորրորդ բարձունքը, վիպակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1950։
• Պյոտր Պավլենկո, Տափաստանի արևը, վիպակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1950։
• Յանկա Կուպալա, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1951:
• Ալեքսանդր Տվարդովսկի, Պոեմներ (գրքի մեջ մտնող «Ճամփեզրի տունը» պոեմը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1951։
• Լ. Լագին, Պատենտ «ԱՎ» (ֆանտաստիկական վեպ), Երևան, Հայետհրատ, 1951։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Արտասահման (բանաստեղծություններ և ակնարկներ, որոնց մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1953։
• Հ. Ֆաստ, Վերջին սահմանագիծը, վիպակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1953։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Այս գրքույկը պիտի խոսի ծովի մասին ու փարոսի, Երևան, Հայպետհրատ, 1953։
• Ուկրաինական քնար (բանաստեղծություններ, որոնց մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1954։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Վլադիմիր Իլյիչ Լենին, պոեմ, Երևան, Հայպետհրատ, 1954։
• Ալեքսանդր Պուշկին, Երկեր 5 հատորով, հատոր 1, Բանաստեղծություններ (գրքի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայետհրատ, 1955։
• Հունգարական ժողովրդական հեքիաթներ, Երևան, Հայետհրատ, 1955։
• Մուլտատուլի, Մաքս Հավելաար, Երևան, Հայպետհրատ, 1956։
• Արթուր Կոնան-Դոյլ, Կորուսյալ աշխարհ, վեպ, Երևան, Հայպետհրատ, 1957։
• ՍՍՀՄ ժողովուրդների գրականություն։ Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայետումանկհրատ, 1958։
• Վիլյամ Սարոյան, Ժամում 60 մղոն (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1959։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Վլադիմիր Իլյիչ Լենին, պոեմ, Երևան, Հայետհրատ, 1959։
• Հեքիաթներ և ուրախ վիպակներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1959։
• Ալեքսանդր Տվարդովսկի, Լենինը և վառարանի վարպետը, Երևան, Հայպետհրատ, 1959։
• Վերա Զվյանգինցևա, Ձմեռային աստղ (բանաստեղծություններ, որոնց մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1960։
• Իսկանդեր Ալ-Խուրի, Ձիթենի (բանաստեղծություններ, որոնց մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1960։
• Ղաֆուր Ղուրամ, Բանաստեղծություններ (թարգմանության հեղինակակից Համո Սահյան), Երևան, Հայպետհրատ, 1961։
• Օ'Հենրի, Վերջին տերևը, պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1962։
• Մարկ Տվեն, Իմ ժամացույցը, պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1962։
• Ալեքսանդր Տվարդովսկի, Ճամփեզրի տունը, պոեմ, Երևան, Հայպետհրատ, 1962։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր (գրքի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
• Ընտիր էջեր ռուս սովետական պոեզիայի։ Ժողովածու (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
• Բրանիսլավ Նուշիչ, Մինիստրական խոճկոր, երգիծական պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
• Կոնստանտին Պաուստովսկի, Իսահակ Լևիտան, պատմվածք, Երևան, Հայպետհրատ, 1963։
• Սվետոսլավ Մինկով, Այս բանը պատահել է Լամպադեֆորիայում, պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1964։
• Ջ. Վերգա, Գեղջկական պատիվ, Երևան, Հայպետհրատ, 1964։
• Վիլյամ Սարոյան, Վեսլի ջեկսոնի արկածները, վեպ, Երևան, «Հայաստան», 1965։
• Բերտոլդ Բրեխտ, Հերետիկոսի թիկնոցը (պատմվածք), Երևան, «Հայաստան», 1965։
• Ֆրիդրիխ Դյուրենմաթ, Վթար, պատմվածք, Երևան, «Հայաստան», 1965։
• Բուլղարական պատմվածքներ (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1966։
• Չեխոսլովակյան պատմվածքներ (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1966։
• Ջեկ Լոնդոն, Երկերի ժողովածու 12 հատորով, հատոր 7 (գրքի մեջ մտնող «Քոնայի շերիֆը» գործը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1967։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Փայտոջիլը։ Բաղնիք, Երևան, «Հայաստան», 1968։
• Ջեկ Լոնդոն, Երկերի ժողովածու 12 հատորով, հատոր 9 (գրքի մեջ մտնող «Երեք սիրտ» գործը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1969։
• Ֆրիդրիխ Դյուրենմաթ, Դատավորը և դահիճը (վիպակներ և պիեսներ, թարգմանության հեղինակակից Արմեն Հովհաննիսյան), Երևան, «Հայաստան», 1970։
• Ալեքսանդր Տվարդովսկի, Լենինը և վառարանի վարպետը (բալլադ), Երևան, «Հայաստան», 1970։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Բանաստեղծություններ, պոեմներ, գիրք 2 (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1972։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Բանաստեղծություններ, պոեմներ, գիրք 2 (գրքի մեջ մտնող «Լավ է» պոեմը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1972։
• Վեգարտ Վիգերյուստ, Սոնգդյոլայի հերոսը, վեպ, Երևան, «Հայաստան», 1972։
• Տաջիկական քնար (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1973։
• Սթիվեն Լիքոք, Հումորիստական պատմվածքներ, Երևան, «Հայաստան», 1973։
• Ալեքսանդր Պուշկին, Լիրիկա (գրքի մեջ մտնող մի քանի բանաստեղծություններ թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Հայաստան», 1974։
• Կարել Չապեկ, Հորդուբալ, վիպակ, պատմվածքներ, ապոկրիֆներ, փոքրիկ առակներ, հեքիաթներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1976։
• Վիլյամ Սարոյան, Թոմ Թեյսիի վագրը, Երևան, «Սովետական գրող», 1978։
• Արկադի Գայդար, Երկերի ժողովածու 3 հատորով, հատոր 1 (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1978։
• Վիկտոր Աստաֆև, Վիպակներ և պատմվածքներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1979։
• Ռուս դասականների գրադարան։ Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1982։
• Ուիլյամ Մեյքփիս Թեքերեյ, Մատանին ու վարդը կամ արքայազն Հանտաշի և արքայազն Կախատինքի պատմությունը (երգիծական հեքիաթ), Երևան, «Սովետական գրող», 1982։
• Վլադիմիր Մայակովսկի, Այս գրքույկը (գրքի մեջ մտնող «Այս գրքույկը պիտի խոսի» գործը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1983։
• Արթուր Կոնան Դոյլ, Նոթեր Շերլոկ Հոլմսի մասին։ Կորուսյալ աշխարհ (գրքի մեծ մասը թարգմանել է Խ. Հրաչյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1985:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
• AV production: