Հերունի Պարիս Միսակի

Հերունի Պարիս Միսակի
Геруни Парис Мисакович
Անգլերեն:	Heruni Paris
Հայերեն:	Հերունի Պարիս Միսակի
Ծննդյան տարեթիվը:	17.12.1933
Ծննդավայրը:	Երևան, Հայստանի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը:	05.12.2008
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Ռադիոֆիզիկոս:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1933թ. դեկտեմբերի 17-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Մահացել է 2008թ. դեկտեմբերի 5-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Կրթություն

• Ավարտել է Երևանի Վ. Չկալովի անվան թիվ 30 միջնակարգ դպրոցը:
• 1957թ. ավարտել է Մոսկվայի Էներգետիկայի ինստիտուտը:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1960-1968թթ.՝ ՀՀ ԳԱԱ Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտում գիտական գծով փոխտնօրեն էր, ինչպես նաև ղեկավարում էր Գերբարձր հաճախականությունների բաժինը։
• 1968-1971թթ. աշխատել է Մոսկվայի Ֆիզիկա և ռադիոտեխնիկական չափումների համամիութենական գիտահետազոտական ինստիտուտում, որպես Ռադիոֆիզիկական չափումների հայկական բաժնի ղեկավար։
• 1971թ.-ից՝ Երևանի Ռադիոֆիզիկայի ԳՀԻ հիմնադիր տնօրեն:
• 1983թ.-ից՝ ՀՊՃՀ անտենային համակարգերի ամբիոնի վարիչ:

Ձեռքբերումներ

• 1965թ.՝ տեխնիկական գիտությունների թեկնածու:
• 1965թ․-ից՝ Ռուսաստանի Գիտությունների ակադեմիայի Ռադիոաստղագիտության պրոբլեմների Գիտական խորհրդի անդամ:
• 1965-1992թթ․ ԽՍՀՄ Գիտությունների ակադեմիայի և Միջգերատեսչական կոորդինացիոն մի շարք Գիտական խորհուրդների անդամ (Հոլոգրաֆիայի, Անտենաների, Չափագիտության և այլ հարցերով), Մոսկվա:
• 1968թ.՝ դոցենտ:
• 1972թ.՝ տեխնիկական գիտությունների դոկտոր:
• 1979թ․-ից՝ Գիտությունների թեկնածուի և գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճաններ շնորհող ՌԳՀԻ-ի Մասնագիտացված խորհրդի նախագահ, Երևան:
• 1982թ.-ից՝ թղթակից անդամ:
• ՀՆՄ պատվավոր անդամ:
• 1980թ․-ից՝ «Չափիչ տեխնիկա» (ռուս.՝ Измерительная техника) գիտական ամսագրի խմբագրական կոլեգիայի անդամ:
• 1983թ.՝ պրոֆեսոր:
• 1983թ. պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով:
• 1984թ.՝ Ֆրանսիայի Արտաքին գործերի նախարարության բրոնզե, Ռուսաստանի Գիտությունների Ակադեմիայի Լոմոնոսովի անվան ոսկե մեդալ:
• 1984թ.՝ Նորին Սուրբ Օծություն Տ.Տ. Վազգեն Ա-ի արծաթե մեդալ:
• 1985թ.՝ ՀՀ մրցանակ:
• 1985թ․՝ ՀՀ Տեղեր գյուղի պատվավոր բնակիչ:
• 1985-1992թթ․՝ Հայաստանի ԳԱԱ Ռադիոէլեկտրոնիկայի խորհրդի նախագահ, Երևան:
• 1985թ․-ից՝ Ռուսաստանի Աստղագիտական միության անդամ, Մոսկվա:
• 1986թ.՝ ԽՍՀՄ մրցանակ:
• 1989թ.՝ Պետական մրցանակ:
• 1989թ.՝ Անտենաների և ալիքների տարածման միջազգային համաժողովի մրցանակ:
• 1991թ.՝ IEE-URSI մրցանակ:
• 1996թ.՝ ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս:
• 1998թ․՝ ՀՀ Նկարիչների միության պատվավոր անդամ:
• 1999թ.՝ ՀՃԱ ակադեմիկոս:
• 2000թ․-ից՝ ԱՄՆ People-to-people Ambassador խմբի անդամ, կազմված աշխարհի 30 խոշորագույն գիտնականներից, որի Պատվավոր նախագահն է ԱՄՆ Նախագահը:
• 2001թ.՝ ՀՏԱ ակադեմիկոս:
• 2001թ․-ից՝ Вестник МАНЭБ գիտատեխնիկական ամսագրի խմբագրական կոլեգիայի անդամ, Սանկտ Պետերբուրգ:
• 2002թ․-ից՝ Հայկական բանակ ամսագրի Գիտական Խորհրդի անդամ, Երևան:
• 2002թ.՝ Էկոլոգիայի միջազգային ակադեմիայի Մ. Լոմոնոսովի անվան մեդալ:
• 2003թ․՝ Գիտության վաստակավոր գործիչ (կոչումը շնորհվել է МАНЭБ-ի կողմից, Սանկտ Պետերբուրգ)։
• 2003թ.՝ Աշխատանքի վետերանի և Սանկտ Պետերբուրգի Գիտնականի աստղի շքանշան:
• 2003թ.՝ ՀՀ ԳԱԱ ոսկե և ՀՀ Կրթության և գիտության նախարարության ոսկե մեդալ:

Այլ

• Ս. Պ. Հերունու հայրը:
• Աշխատանքները վերաբերում են էլեկտրադինամիկայի, մեծ անտենաների, ալիքների տարածման, ռադիոդաշտերի տեսության, ռադիոհոլոգրաֆիայի, ռադիոլոկացիայի, անտենագիտության, Տիեզերքի ուսումնասիրման և այլ տեսությունների էքսպերիմենտալ հարցերին:
• Հերունին ստեղծել է ռադիոհոլոգրաֆիայի գիտատեխնիկական ժամանակակից ուղղությունը:
• Անտենաների չափագիտություն գիտական ուղղության հիմնադիրն է:
• Ռադիոտեխնիկական ինքնաշխատ համակարգերի գլխավոր կոնստրուկտոր Հերունիի գլխավորությամբ կառուցվել է նոր տեսակի, հսկա և եզակի ռադիոօպտիկական ՌՕԴ 54/2,6 աստղադիտակը (1975-1988թթ., Արագածոտնի մարզի Օրգով գյուղի մոտ), որն իր բնութագրերով զգալիորեն գերազանցում է աշխարհի բոլոր մեծ անտենաները:
• Անշարժ գնդային գլխավոր ռադիոհայելիով երկհայելի անտենային համակարգերը հայտնի են «Հերունու հայելային դիտակ» անունով:
• Առաջարկել և մշակել է արեգակնային հզոր էլեկտրակայանի բարձրարդյունավետ նոր տիպ («Արև» նախագիծ):
• Հերունին հիմնավորել է, որ Սիսիանի Քարահունջ աստղադիտարանը եղել է հեթանոսական տաճար, համալսարան, հզոր աստղադիտարան և ավելի քան 7500 տարեկան է:
• Նրա գիտական, կազմակերպչական, հասարակական գործունեության ժամանակագրությունը և որոշ կենսագրական տվյալները հայերենով, ռուսերենով և անգլերենով բերված են նրա հեղինակած «Հայերը և հնագույն Հայաստանը» գրքի էջերում։
• Հրապարակել է շուրջ 340 գիտական աշխատություն և 3 մենագրություն:

«Արև» նախագիծ

• 1990-ական թվականներին Հայաստանում էներգետիկ ճգնաժամը և երկրի շրջափակումը դրդեցին Պարիս Հերունուն մշակել ու ստեղծել էներգիայի արևային աղբյուրների արդյունավետ համակարգեր։ 1991թ․–ին նա ներկայացրեց իր «Արև» ջերմաէլեկտրակայանի նախագիծը, որը պաշտպանված էր միջազգային 7 և հայկական 2 հեղինակային արտոնագրերով , միջազգային այլ համանման նախագծերից ուներ առավել մեծ արդյունավետություն, և արդեն իսկ արժանացել էր միջազգային խոշոր կազմակերպությունների և զարգացած երկրների ուշադրությանը։ Նախագիծը գնելու ցանկություն էին հայտնել Չինաստանը, Մեծ Բրիտանիան, Ռուսաստանը, ԱՄՆ–ն, Հունաստանը և այլ երկրներ,[7] սակայն Հերունին նպատակ ուներ արևային ջերմաէլեկտրակայանների նախագիծն իրականացնել Հայաստանում։
• Ըստ նախագծային հաշվարկների, 1.5 ՄՎտ հզորության 100 արևային ջերմաէլեկտրակայանի կառուցումը Հայաստանում հնարավորություն կտար ոչ միայն էլեկտրաէներգիայով ապահովել ողջ Հայաստանը, այլև հրաժարվել Մեծամորի ատոմակայանից։ Նաև, արևային ջերմաէլեկտրակայանների արտադրության և արտահանման շնորհիվ Հայաստանի բյուջեն տարեկան կհարստանար 100 միլիոն ԱՄՆ դոլարով։
• Ներկայումս «Արև» նախագիծը, որը Պարիս Հերունու մահից հետո ժառանգել են կինն ու որդին, Հայաստանում մոռացության է մատնված, սակայն այլ պետությունների կողմից դեռևս հետաքրքրություն կա և հնարավոր է վաճառվի օտարերկրացի գործարարներին։

Քարահունջի հետազոտություն

• Ակադեմիկոս Պարիս Հերունու ղեկավարած արշավախմբերը 1994–ից 1997, 1999 և 2001 թվականներին մանրամասն ուսումնասիրություններ են կատարել Քարահունջում և հարակից տարածքում, որի ժամանակ կազմվել է կառույցի տոպոգրաֆիկ քարտեզը, չափվել է նրա աշխարհագրական լայնությունն ու երկարությունը, տեղի մագնիսական շեղման անկյունը, ինչպես և կատարվել են հորիզոնին գտնվող լեռնաշղթաների անկյունային բարձրությունների չափումները 360° ազիմուտների համար։ Չափվել են քարերի անցքերում եղած բոլոր անցքերի ուղղվածության ազիմուտները և տեղի անկյունները և այլ կարևոր բնութագրեր։ Կազմվել է 223 քարերի լիակատար կատալոգը նրանց չափերի ու վիճակի նկարագրությամբ, և բոլոր այդ քարերը համարակալվել են։ Հայտնաբերվել են բազմաթիվ նախնադարյան աստղագիտական քարե գործիքներ և որոշվել է նրանց ճշգրտությունը:

Հայերը և հնագույն Հայաստանը

• Պարիս Հերունին ծավալուն ուսումնասիրություններ է իրականացրել Հայոց հնագույն պատմությունը պարզելու և այն հիմնավոր ներկայացնելու համար։ Ուսումնասիրությունների արդյունքները ամփոփվել են նրա «Հայերը և հնագույն Հայաստանը» գրքում (2004թ․՝ անգլերեն, 2006թ․՝ հայերեն)։ Հնագիտական աստղագիտության, լեզվաբանության և աշխարհի հնագույն պատմության փաստերի համադրման միջոցով հեղինակը նորովի ներկայացնում է Հայոց հնագույն պատմությունը։ *Գիրքը մեծ արձագանք է գտել ինչպես մասնագիտական շրջանակներում, այնպես էլ շարքային ընթերցողների մոտ։ Գրքում շարադրված գաղափարների, մոտեցումների, հետևությունների և արդյունքների մասին մասնագիտական‌[փա՞ստ] դեմ և կողմ բուռն քննարկումները չեն դադարում առ այսօր։

Նկարչություն

• Պարիս Հերունին գիտական աշխատանքից բացի զբաղվել է նաև գեղանկարչությամբ։ Հատկապես ճանաչված է նրա հեղինակած «Վահագնի ծնունդը» նկարը։ Նկարների հավաքածուի մեծ մասը պահպանվում է Բյուրականի աստղադիտարանի տարածքում գտնվող թանգարանի վերածված նրա աշխատասենյակում։

Նկարներ

• 
• 

  Հին հայկական արևային, լուսնային և աստղային ժամացույց (վերաստեղծել է ակադեմիկոս Պարիս Հերունին)։

• 

  Պարիս Հերունու նախագծած կիսակառույց փոքրիկ արևային ջերմաէլեկտրակայան Բյուրականում

• 

  Հին հայկական տոմարը (վերաստեղծել է ակադեմիկոս Պարիս Հերունին)։

Տեսանյութեր

• «Մարդու ժամանակը». Պարիս Հերունի:
• Paris Heruni: Armenians 7500 years ago:
• Պարիս Հերունի:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
• anunner.com
• Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա:
• Պարիս Հերունի — 1933-2008թթ.: