Նալբանդյան Արամ Բագրատի

Նալբանդյան Արամ Բագրատի
Налбандян Арам Багратович
Անգլերեն:	Nalbandyan Aram
Հայերեն:	Նալբանդյան Արամ Բագրատի
Ծննդյան տարեթիվը:	01(14).01.1908
Ծննդավայրը:	Ղարաքիլիսա, Հայաստան
Մահվան տարեթիվը:	24.01.1987
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Քիմիկոս:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1908թ. հունվարի 1(14)-ին Հայաստանի Ղարաքիլիսա (այժմ՝ Վանաձոր) քաղաքում:

Մահացել է 1987թ. հունվարի 24-ին Խորհրդային Հայաստանի Երևան քաղաքում:

Կրթություն

• 1926թ. ավարտել է Կիրովականի միջնակարգ դպրոցը:
• 1930թ. ավարտել է ԵՊՀ:

Աշխատանքային գործունեություն

• ԵՊՀ ֆիզիկայի ամբիոնի ասիստենտ:
• 1931թ.-ից աշխատել է ԽՍՀՄ ԳԱ քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտում:
  • 1957-1971թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԱ քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտի ածխաջրածինների օքսիդացման լաբորատորիան վարիչ:
• 1959-1975թթ., միաժամանակ՝ ՀԽՍՀ ԳԱ քիմիական ֆիզիկայի լաբորատորիայի տնօրեն:
• 1967-1987թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ քիմիական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար:
• ՀԽՍՀ ԳԱ նախագահության անդամ:
• 1975-1987թթ.՝ Քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտի (Քիմիական ֆիզիկայի լաբորատորիա) տնօրեն (1994թ.-ից՝ Նալբանդյանի անվան):
• «Հայկական քիմիական ամսագրի» գլխավոր խմբագիր:

Ձեռքբերումներ

• 1943թ.՝ ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր:
• 1947թ.՝ պրոֆեսոր:
• 1960թ.-ից՝ ԳԱ թղթակից անդամ:
• 1963թ.՝ ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս:
• 1971թ.՝ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:
• 1979թ.՝ Նյու Յորքի ազգային ակադեմիայի անդամ:
• 1953թ.՝ ԽՍՀՄ ԳԱ Դ. Մենդելեևի անվան մրցանակ:
• 1967թ.՝ ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ:
• «Քիմիական ֆիզիկա» ամսագրի խմբագրական կոլեգիայի անդամ:
• «Օքսիդացման պրոբլեմները» միջազգային ամսագրի խմբագրական կոլեգիայի անդամ:
• «Հայկական սովետական հանրագիտարանի» խմբագրական կոլեգիայի անդամ:
• ՀԽՍՀ Մինիստրների խորհրդին առընթեր պետական մրցանակներ շնորհող կոմիտեի անդամ:
• Լենինի շքանշան:
• Աշխատանքային կարմիր դրոշի (2) շքանշան:
• «Պատվո նշան» շքանշան:

Այլ

• Թ.Ա. Ղարիբյանի հայրը:
• 1967թ. Արամ Նալբանդյանը տեղափոխվում է Երևան:
• Արամ Նալբանդյանը ըստ արժանվույն ներկայացրել է սովետական գիտությունը արտասահմանում՝ մասնակցելով և զեկուցումներով հանդես գալով բազմաթիվ միջազգային գիտաժողովներում՝ ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Անգլիայում, Ֆրանսիայում, ԳՖՀ-ում, ԳԴՀ-ում, Բուլղարիայում, Բելգիայում, Ճապոնիայում, Հունգարիայում, Ռումինիայում և այլուր, լայնորեն պրոպագանդելով ՀԽՍՀ ԳԱ և ԽՍՀՄ ԳԱ քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտների գիտական կոլեկտիվների նվաճումները:
• Նա ակտիվորեն պաշտպանել և պրոպագանդել է նոր նվաճումները քիմիական գիտությունների ասպարեզում: Նրա նախաձեռնությամբ բաժանմունքի ինստիտուտներում լայնորեն ծավալվել են հետազոտական աշխատանքները: Այսպես օրինակ՝ նա մեծ օգնություն է ցույց տվել սիլիցիդի երկօքսիդի, արհեստական վոլոստանիդի ստացման պրոցեսի մշակման և ներդրման ընթացքում:
• Մոսկվայում և Երևանում Արամ Նալբանդյանի ղեկավարությամբ թեկնածուական դիսերտացիա են պաշտպանել ավելի քան 50 հոգի, որոնցից շատերը այժմ արդեն դոկտորներ են:
• Աշխատանքները վերաբերում են գազաֆազ ճյուղավորված շղթայական ռեակցիաների կինետիկային, մեխանիզմի և միջանկյալ միացությունների ուսումնասիրմանը:
• Էլեկտրոնային պարամագնիսական ռեզոնանսի եղանակով առաջինն է ջրածնի նորացված բոցում հայտնաբերել թթվածնի ատոմներ, OH և OH2 ռադիկալներ:
• Ածխաջրածինների ջերմա- և լուաքիմիական օքսիդացման հետազոտման շնորհիվ մշակել է մրջնալդեհիդի ուղղակի ստացման արդիական եղանակ:
• Առաջարկել է (Ա.Հ. Մանթաշյանի հետ) ռադիկալների ստացման նոր կինետիկական եղանակ, որով ալդեհիդների և ածխաջրածինների օքսիդացման, ջրածնի և ածխածնի մոնօքսիդի դանդաղ օքսիդացման ռեակցիաներում հայտնաբերել է գերօքսիդային ռադիկալներ, ինչպես նաև օրգանական և ջրածնի գերօքսիդների տարասեռ ռադիկալային քայքայման երևույթը:

Նկարներ

• 

Մատենագիտություն

• Налбандян А.Б., Магнитный резонанс в газах, Ереван, 1987 (համահեղինակ).
• Налбандян А.Б., Современные состояние проблемы газофазного окисления органических соединений, Ереван, 1986 (համահեղինակ).
• Налбандян А.Б., Элементарные процессы в медленных газофазных реакциях, Ереван, 1975 (համահեղինակ).
• Налбандян А.Б., Формальдегид--материал для пластмасс, 1959.

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2,

Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:

• Արամի Բագրատի Նալբանդյան: Կենսամատենագիտություն, Երևան, 1988:
• ՀՀ ԳԱԱ:
• Налбандян, Арам Багратович - Словари и энциклопедии ...
• А.Б. Налбандяна - Institute of Chemical Physics NAS RA.