Հայկազ Արամ

Հայկազ Արամ
Айказ Арам
Այլ անուններ:	Չեքեմյան Արամ Արսենի
Անգլերեն:	Haykaz Aram
Հայերեն:	Հայկազ Արամ
Ծննդյան տարեթիվը:	1900
Ծննդավայրը:	Շապին-Գարահիսար, Արևմտյան Հայաստան
Մահվան տարեթիվը:	10.03.1986
Մահվան վայրը:	Նյու-Յորք, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
Համառոտ տվյալներ: Գրող:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1900թ. Արևմտյան Հայաստանի Շապին-Գարահիսար քաղաքում:

Մահացել է 1986թ. մարտի 10-ին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Նյու-Յորք քաղաքում:

Կրթություն

• Սովորել է տեղի Ազգային վարժարանում։
• Հաճախել Կեդրոնական վարժարան, որտեղ սովորել է մեկ տարի ու կես` աշակերտել նաև Հակոբ Օշականին:

Աշխատանքային գործունեություն

• Աշխատել է փորագրանկարողի օգնական նյույորքյան Daily Mirror շաբաթաթերթում:

Այլ

• 1915թ. մասնակցել է Շապին-Գարահիսարի հերոսամարտին, որից հետո 4 տարի ծպտյալ ապրել քրդերի մոտ, որտեղից 1919թ. փախչել է և հանգրվանել Կոստանդնուպոլսում:
• 1919թ. փախել է և ապաստանել Պոլսի որբանոցում:
• Արամ Հայկազը հրաշքով փրկվել է առերես Իսլամ ընդունելով, որպես մահմեդական նա կարողացավ ապրել, մինչ ձեռք կբերեր ազատություն։
• Այդ ժամանակի մասին նրա հուշագրության մեջ՝ «Չորս տարի Քիւրտիստանի լեռներուն մէջ» պատմում է որպես հովիվ և ծառա իր կյանքը, թե ինչպես է պատանուց մեծացել երիտասարդի քուրդ ցեղակիցների և տոհմապետերի մոտ, երբ Թուրքիան դեռևս Օսմանյան կայսրություն էր։
• Հայրը` Արսեն Չեքոմյան, մայրը` Յուղաբեր. հինգ եղբայրներից կրտսերն է:
• Հայկազ գրական անունը իրենից երկու տարով մեծ եղբոր անունն է:
• 1921թ. նա նավարկության է մեկնում դեպի ԱՄՆ, որտեղ ապա աշխատում է փորագրանկարողի օգնական նյույորքյան Daily Mirror շաբաթաթերթում, իսկ գիշերները սովորում է անգլերեն՝ կարդալով համաշխարհային և ամերիկյան դասականներին՝ Կիպլինգից մինչև Բալզակ և Պո։
• 1922 թ. նա սկսում է գրել հայկական հրատարակությունների համար՝ գրական անուն վերցնելով, քանի որ վախենում էր մերժման «խարանից» և 22 տարեկանում Արամ Չեքեմյանը դառնում է Արամ Հայկազ։
• 1924թ. հաստատվել է ԱՄՆ-ում:
• 1971թ. այցելել է Հայաստան:
• Նրա ստեղծագործությունների բնորոշ են լավատեսությունը և պատումի անմիջականությունը:
• Բացառությամբ վաղ տարիների ինքնակենսագրական գործերի՝ նրա աշխատությունների մեծ մասը եղել են հումորային պատմվածքներ և Ամերիկայի ժամանակակից կյանքի համառոտ պատումներ։
• Նրա գործերը խիստ անձնական էին և նա առերևույթ աննշան իրադարձությունների մասին գրում էր բնական, խոսակցական ոճով՝ ի՞նչ կար սենդվիչի մեջ, գնալ սխալ հուղարկավորության, մնալ հիվանդանոցում, իր որդու ավարտելը։
• Նա մանրամասն չի պատմում անցյալի ցավի մասին, այլ այսպես կոչված «կարոտի գրականության» ներկայացուցիչ էր։
• Ժամանակի ամենահայտնի հայ գորղներից է եղել և ստացել մի շարք հայկական գրական մրցանակներ:
• Ամուսնացել է Փարիզում երիտասարդ հայուհու հետ, ում հանդիպել էր Ստամբուլի դպրոցում։ Բնակվել է Նյու Յորքի Քվինս շրջանի Ռիգո Փարք թաղամասում, ունեցել է 2 զավակ՝ մեկ տղա և մեկ աղջիկ։
• Բացի առաջին գիրքը՝ Արամ Հայկազը բոլոր գործերը գրել է հայերեն և հրատարակել Հայաստանում։
• Նա շատ չի խոսել իր գրելու մասին, բայց ասել է. «Կրնամ ըսել, թէ գրա­կա­նու­թիւնը օգ­տա­գոր­ծե­լով եր­բեք քա­րոզ­չու­թիւն չեմ ըրած: Մար­դու բան սոր­վեց­նե­լու մտա­հո­գու­թիւն եւ յա­ւակ­նու­թիւն չեմ ու­նե­ցած, բայց Հայ ըլ­լա­լուս հպարտութիւնը միշտ ներ­կայ է ամէն մէկ տո­ղիս մէջ»:
• 2009-ին Երևանում տպագրվել են Մարգարիտ Խաչատրյանի կազմած Արամ Հայկազի նամակների ընտրանին, 2010-ին` «Մոռացված էջեր. 1924-1950» (հատոր Ա), 2012-ին` «Մոռացված էջեր. 1951-1960» (հատոր Բ), 2013-ին` «Մոռացված էջեր. 1961-1966» (հատոր Գ), 2012-ին` «Պատմուածքներ» ժողովածուները։

Նկարներ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Տեսանյութեր

• ԱՐԱՄ ՀԱՅԿԱԶ:

Հրապարակումներ մամուլում

• Արամ Հայկազ՝ «աղուոր գիրք մը»:
• Արամ Հայկազը կանանց մասին:
• ԱՐԱՄ ՀԱՅԿԱԶԻ ՆԱՄԱԿԱՆԻՆ:
• Գրող Արամ Հայկազ Հայաստան Վերադարձաւ:
• Արամ Հայկազ-110:

Մատենագիտություն

• Հայկազ Ա., Ցեղին ձայնը, հ 1-2, 1949-1954:
• Հայկազ Ա., Չորս աշխարհ, 1962:
• Հայկազ Ա., Պանդոկ, 1967:
• Հայկազ Ա., Կարօտ, 1971:
• Հայկազ Ա., Երջանկութիւն, 1978:
• Հայկազ Ա., Շապին Գարահիսար ու իր հերոսամարտը, 1957:
• Հայկազ Ա., Չորս տարի Քիւրդիստանի լեռներուն մէջ, 1972:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005:
• ՜լեկտրոնային գրադարան:
• Բանասիրության հանրագիտարան: