Քոչարյանց Սամվել Գրիգորի
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1909թ. հունվարի 7-ին Հայաստանի Նոր Բայազետ (այժմ՝ Գավառ) քաղաքում:
Կրթություն
- 1937թ. ավարտել է Մոսկվայի էներգետիկական ինստիտուտը:
Աշխատանքային գործունեություն
- 1930թ. նախ աշխատել է ԽՍՀՄ ժողովրդական կոմիսարիատում, ապա՝ Ֆրունզեի անվան թիվ 24 գործարանում՝ որպես տնտեսագետ:
- 1945թ. Ստալինի հրամանով Քոչարյանցը ուղարկվել է խիստ գաղտնի քաղաք, որը այդ ժամանակ անվանվեց «օբյեկտ» (այնուհետև կոչվելու է «Արզամաս -16»): Այս քաղաքում Քոչարյանցը 47 տարի աշխատել է:
- Կոնստրուկտորային ոլորտի ղեկավար:
- Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի գլխավոր կոնստրուկտոր:
- Ռազմավարական ատոմային և միջուկային զենքի գլխավոր կոնստրուկտոր:
- 1945թ. մայիս-օգոստոս ամիսներին Էլեկտրաէներգետիկայի նախարարության հատուկ հանձնարարությամբ գտնվել է Բեռլինում:
- 1947թ. սեպտեմբերից աշխատել է ԿԲ-11-ում՝ որպես ավտոմատացման համակարգի գիտական և նախագծման ոլորտի ղեկավար, ապա՝ բաժնի վարիչ:
- 1952թ., ԿԲ-11- ի վերակազմավորման ժամանակ, ավտոմատացման բաժինը կառուցվածքայինորեն առանձնացվում է: Քոչարյանցը դառնում է վերջինիս ղեկավարը և ԿԲ-11-գլխավոր կոնստրուկտոր, ակադեմիկոս Յու Բ. Խարիտոնի տեղակալը:
- 1959թ. Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի գլխավոր կոնստրուկտոր՝ երկրորդ թեմատիկ տարածքում:
- 1966թ.-ից, յոթ տարի շարունակ, աշխատելով Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտում, միաժամանակ եղել է ռադիոտեխնիկական սարքերի նախագծման և կատարելագործման Գորկու մասնաճյուղի գիտական ղեկավարը:
Ձեռքբերումներ
- 1941թ.՝ տեխնիկական գիտությունների թեկնածու:
- 1958թ.՝ տեխնիկական գիտությունների դոկտոր:
- 1962թ.՝ պրոֆեսոր:
- 1962թ.՝ ՌԽՖՍՀ գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործիչ:
- 1982թ.՝ Սարով քաղաքի պատվավոր քաղաքացի:
Պարգևներ
- 1949թ., 1954թ., 1956թ., 1962թ., 1979թ., 1984թ.՝ Լենինի շքանշան:
- 1962թ., 1984թ.՝ Սոցիալական աշխատանքի կրկնակի հերոս:
- 1961թ.՝ Լենինյան մրցանակ:
- 1949թ., 1951թ., 1954թ., 1977թ.՝ ԽՍՀՄ պետական մրցանակի դափնեկիր:
- 1971թ.՝ Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան:
Այլ
- Աշխատանքները վերաբերում են հատուկ ռազմական տեխնիկայի բնագավառին:
- Մասնակցել է Մոսկվայի հակահրթիռային պաշտպանության համակարգի ստեղծման, ԽՍՀՄ-ում ատոմային և ջրածնային զենքի ստեղծման և փորձարկման աշխատանքներին:
- 1958թ. նոյեմբերին ԲՈՀ-ը, հաշվի առնելով Քոչարյանցի կատարած աշխատանքները, նրան շնորհում է տեխնիկական գիտությունների դոկտորի կոչում՝ առանց դոկտորական աշխատանքի պաշտպանության:
- Քոչարյանցի առաջարկել է հրատարակել մի շարք գրքեր Համամիութենական (այժմ՝ համառուսաստանյան) փորձարարական ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտի պատմության, գործունեության մասին (նրա խմբագրությամբ հրատարակվել է 23 հատոր), «Միջուկային զինամթերքի նախագծման ձեռնարկ» երեք հատորով՝ երիտասարդ ինժեներների և մասնագետների համար:
- 1987թ. ծննդավայրում կանգնեցվել է Քոչարյանցի կիսանդրին:
Նկարներ
Անձնական
Փաստաթղթեր
«Արարատ» պատվիրակության այցը Սարով (2011)
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
- Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
Տեսանյութեր
Հրապարակումներ մամուլում
- Այսօր միջուկային հրթիռների կոնստրուկտոր Սամվել Քոչարյանցի ծննդյան օրն է:
- «Գերգաղտնի» Սամվել Քոչարյանց. խորհրդային միջուկային զինանոցի «հայրը»:
- Քոչարյանց մեծությունը կա և կմնա իր գործերով. նա «հրթիռամիջուկային» վահանակի հիմնադիրն է (լուսանկարներ):
- Самвел Кочарянц - создатель первых в СССР атомных и термоядерных боеприпасов.
Մատենագիտություն
- Кочарянц С.Г., Горин Н.Н. Страницы истории ядерного центра. Арзамас-16: ВНИИЭФ, 1993.
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
- Տիգրան Հայազն, Գարեգին Ղազարյան: 1000 հայազգի գեներալներ,ծովակալներ.-Ե.,Հեղինակային հրատարակություն, 2009 թ.,էջ 422:
- Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.331.
- Саркисян А.Е., Армяне-военные ученые, конструкторы, производственники и испытатели XX века. Ер., 1988, с.247-249.
- Вагин Е.В., Полигоны, полигоны… — Саров: РФЯЦ-ВНИИЭФ, 1999.
- Саркисян С.Т., Энциклопедия Арцах-Карабаха. Спб., 2005. - 312 с.:
- А.И. Астайкин "Профессор С.Г.Кочарянц. Штрихи к портрету"//журнал "Атом".
- Кочарянц Самвел Григорьевич - Герои страны.
- Звёзды Кочарянца.
- Нижегородский некрополь.
- КОЧАРЯНЦ САМВЕЛ ГРИГОРЬЕВИЧ.