Վարդանյան Գևորգ Անդրեյի
| Վարդանյան Գևորգ Անդրեյի | |
| Вартанян Геворк Андреевич | |
| Պատկերիկի ստեղծման սխալ. Նման նիշք չկա
| |
| Այլ անուններ: | Գեորգի |
| Անգլերեն: | Vardanyan Gevorg |
| Հայերեն: | Վարդանյան Գևորգ Անդրեյի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 17.02.1924 |
| Ծննդավայրը: | Դոնի Ռոստով, Ռուսաստան |
| Մահվան տարեթիվը: | 10.01.2012 |
| Մահվան վայրը: | Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Համառոտ տվյալներ: Հետախույզ, գնդապետ: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է 1924թ. փետրվարի 17-ին Ռուսաստանի Դոնի Ռոստով քաղաքում:
Կրթություն
- 1942թ. սովորել է Թեհրանում բրիտանական հետախուզական դպրոցում:
- 1951թ. ավարտել է Երևանի պետական լեզվաբանական համալսարանի օտար լեզուների ֆակուլտետը։
Աշխատանքային գործունեություն
- ՌԴ Արտաքին հետախուզական ծառայության տնօրենի խորհրդական:
Հետախուզական գործունեություն
- 1940թ.-ից ղեկավարէ հատուկ խումբ, որն զբաղվել է Թեհրանում և այլ քաղաքներում ֆաշիստ գործակալների և գերմանացի հետախույզների բացահայտմամբ։ Երկու տարում նրա խումբը բացահայտել է ավելի քան 200 մարդու, որոնք ինչ-որ կերպ կապ ունեին գերմանական հետախուզության հետ։
- Գևորգ Վարդանյանի հետախուզական գործունեության պատմության մեջ հատկապես նշվում է 1943թ.-ը, երբ Թեհրանում կայանալիք կոնֆերանսին գործընկերների հետ պետք է ապահովեր 3 խոշոր տերությունների ղեկավարների (Իոսիֆ Ստալին, Ֆրանկլին Ռուզվելտ, Ուինսթոն Չերչիլ) անվտանգությունը։ Հայ հետախույզին և նրա գործընկերներին հաջողվել է կանխել այդ եռյակի դեմ ֆաշիստական Գերմանիայի ծրագրած մահափորձը։ Այդ իրադարձություններից տասնյակ տարիներ անց Գևորգ Վարդանյանին է հանդիպում Ուինսթոն Չերչիլի թոռնուհին և հատուկ շնորհակալություն հայտնում իր պապի կյանքը փրկելու համար։
- Երկար տարիներ աշխարհի տարբեր երկրներում շատ բարդ իրավիճակներում բազմաթիվ հետախուզական օպերացիաներ է իրականացրել։
- Գևորգ Վարդանյանի կողքին միշտ եղել է նրա կինը, համախոհն ու գործընկերը՝ Գոհար Լևոնի Վարդանյանը, ով հայրենիքին մատուցած հետախուզական ծառայությունների համար պարգևատրվել է Կարմիր դրոշի շքանշանով։ 2013թ. Գոհար Վարդանյանը պարգևատրվել է ՀՀ ՊՆ «Գևորգ Վարդանյան» գերատեսչական մեդալով: Հետախուզական վերջին գործուղումից Վարդանյան ամուսինները վերադարձել են 1986թ.։ Մի քանի ամիս անց Գոհար Վարդանյանը անցել է թոշակի, իսկ Գևորգ Վարդանյանն իր ծառայությունը շարունակել է մինչև 1992 թ.։ Նույնիսկ թոշակի անցնելուց հետո Գևորգ Վարդանյանը ակտիվորեն համագործակցել է արտաքին հետախուզության ծառայության հետ, հանդիպել է երիտասարդ գործընկերներին և նրանց է փոխանցել իր հարուստ կենսափորձը։
Ձեռքբերումներ
- 1975թ.՝ գնդապետ:
- 1984թ.՝ Խորհրդային Միության հերոս:
- ԽՍՀՄ պատվավոր չեկիստ:
- ԽՍՀՄ պետական անվտանգության ծառայության պատվավոր աշխատակից:
- 2009թ.՝ Դոնի Ռոստովի պատվավոր քաղաքացի:
Ձեռքբերումներ
- Լենինի շքանշան:
- Կարմիր դրոշի շքանշան:
- Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշան:
- «Ոսկե աստղ» մեդալ:
- «Կովկասի պաշտշանության համար» մեդալ:
- «1941-1945թթ. Հայրենական Մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ:
- Лауреат Международной премии Андрея Первозванного (2006)
- Ռուս-հայկական (Սլավոնական) համալսարանի պատվավոր շքանշան:
ՌԴ «Հայրենիքի հանդեպ վաստակի համար 4-րդ աստիճանի», ՀՀ Պատվո շքանշաններով, «Կովկասի պաշտպանության համար» և «Գերմանիայի նկատմամբ հաղթանակի համար» մեդալներով:
Այլ
- Գոհար Վարդանյանի ամուսինը:
- Ծածկանուն` Ամիր:
- 1930թ. Վարդանյանների ընտանիքը տեղափոխվել է Իրան, երբ Գևորգ Վարդանյանը վեց տարեկան էր։ Հայրը՝ Անդրեյ Վասիլի Վարդանյանը, իրանական պաշտոնյա, ձիթհանի գործարանի տնօրեն էր, կապված էր ռուսական ներքին հետախուզության հետ և հատուկ հանձնարարությամբ է մեկնում Իրան։ Հոր անմիջական ներգործությամբ որդին անցնում է հետախուզական աշխատանքի։
- 1986թ. Վարդանյան ամուսինները վերադարձել են ԽՍՀՄ: 1992թ. եղել են պահեստազորում: Զբաղվել են ապագա անլեգալների պատրաստմամբ: Վարդանյանի անունը բացվել է միայն 2000թ. դեկտեմբերի 20-ին: Ապրել է Մոսկվայում:
- Խոսել է ութ լեզուներով: Մտնում է աշխարհի 100 մեծագույն հետախույզների թվի մեջ:
- Մոսկվայի Տրոեկուրովսկի գերեզմանատանը Գևորգ Վարդանյանին հուշարձան է կանգնեցվել, որի հեղինակն է Անդրեյ Կովալչուկը:
Նկարներ
Տեսանյութեր
- Gevorg Gohar Vardanyanner 2012
- ПОД КОДОВЫМ ИМЕНЕМ "АНИТА".
- В Москве открыли памятник легендарному разведчику Геворку Вартаняну.
- Разведчик Геворк Вартанян // YouTube.
- Геворк Варданян: последнее интервью Героя Советского союза.
- Герой советской разведки Геворк Вартанян.
- Путин простился с агентом Амиром.
- Вартанян Геворк и Гоар. Жизнь по грифом "Секретно".
Հրապարակումներ մամուլում
- «Գևորգ Վարդանյան» մեդալը հանձնվեց Գոհար Վարդանյանին:
- Հայ հետախույզներին նվիրված նամականիշեր են մարվել:
- «Գևորգ Վարդանյան» մեդալը հանձնվեց Գոհար Վարդանյանին:
- Պուտինը մասնակցել է Գևորգ Վարդանյանի հուղարկավորությանը:
- Մեդվեդևը Վարդանյանի մահն անդառնալի կորուստ է անվանել:
- Այսօր լեգենդար հետախույզ Գևորգ Վարդանյանի՝ «Ամիրի» ծննդյան օրն է:
- Նույնիսկ ծպտյալ գործունեության տարիներին Գևորգ Վարդանյանն ...
- Влюбленный в разведку.
- Николай Долгополов: Вартаняны – величайшее явление в жизни России и Армении.
Մատենագիտություն
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.2, Ճաղարյան-Ֆրիկ, 2007:
- Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории/С.Ширинян.-Ер.: Авт. изд., 2014, стр.58, ISBN 978-9939-0-1120-2
- Саркисян А.Е., Разведка и контрразведка: армянский след (Биографические очерки о разведчиках и контрразведчиках). - Е., "Амарас", 2005, с.138-140.
- Амирханян М.Д., Армяне - Герои Советского Союза. Ер., 2005. - 202 с.:
- Кузнецов Ю., «Тегеран-43». Москва, 2003.
- Долгополов Н., «Вартанян». Изд. «Молодая гвардия» (серия «Жизнь замечательных людей»). М. 2014.
- ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ ԳԵՎՈՐԳ ԱՆԴՐԵՅԻ:
- Գևորգ Վարդանյան [Gevorg Vardanyan:]
- Антонов В. Геворк Вартанян – командир «легкой кавалерии».
- Легендарному разведчику Геворгу Вартаняну – 85.
- Герой Советского Союза Вартанян Геворг Андреевич.
- Люди.
- Служба внешней разведки Российской Федерации.
- Из жизни "Амира" - легенды советской ракзведки » Armenian Art Hall.
- Памяти легендарного разведчика, великого сына армянского народа Геворка Андреевича Вартаняна.