Սարգսյան Ֆադեյ Տաճատի

Սարգսյան Ֆադեյ Տաճատի
Саркисян Фвдей Тачатовис
Անգլերեն:	Sargsyan Fadey
Հայերեն:	Սարգսյան Ֆադեյ Տաճատի
Ծննդյան տարեթիվը:	18.09.1923
Ծննդավայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Մահվան տարեթիվը:	11.01.2010
Մահվան վայրը:	Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Համառոտ տվյալներ: Պետական գործիչ, կառավարման համակարգերի բնագավառի գիտնական:

Բովանդակություն

Կենսագրություն

Ծնվել է 1923թ. սեպտեմբերի 18-ին Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Մահացել է 2010թ. հունվարի 11-ին Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանում:

Կրթություն

• 1940-1942թթ. սովորել է ԵՊՀ-ում:
• 1946թ. ավարտել է Լենինգրադի Ս.Մ. Բուդյոնու անվան կապի ռազմական ակադեմիան:

Աշխատանքային գործունեություն

• 1946–1959թթ. աշխատել է ԽՍՀՄ ՊՆ հրթիռահրետանային գլխավոր վարչությունում` զբաղեցնելով տարբեր ղեկավար պաշտոններ:
• 1963թ.՝ Երևանի մաթեմատիկական մեքենաների գիտահետազո տական ինստիտուտի գլխավոր ինժեներ:
• 1963-1988թթ.՝ ՀԽՍՀ ԳԽ պատգամավոր:
• 1967-1977թթ.՝ ԵՄՄ ԳՀԻ տնօրեն:
• 1977-1989թթ.՝ ՀԽՍՀ Նախարարների խորհրդի նախագահ:
• 1979-1989թթ.՝ ԽՍՀՄ ԳԽ պատգամավոր:
• 1989-1993թթ.՝ ՀՀ ԳԱԱ ֆիզտեխ և տեղեկագիտության բաժանմունքի ակադեմիկոս քարտուղար:
• 1993-2006թթ.՝ ՀՀ ԳԱԱ նախագահ:
• 1995-1999, 1999-2003թթ.՝ ՀՀ ԱԺ պատգամավոր:
• 2006թ.-ից ՀՀ վարչապետի խորհրդական:

Ձեռքբերումներ

• 1971թ.՝ ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ:
• 1970թ.՝ գեներալ-մայոր:
• 1975թ.՝ տեխնիկական գիտությունների դոկտոր:

Անդամություններ

• 1977թ.՝ ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս:
• 1991թ.՝ Հայաստանի փիլիսոփայության ակադեմիայի պատվավոր անդամ:
• 1993թ.՝ Գիտությունների ակադեմաիաների միջազգային միության անդամ:
• 1993թ.՝ Գիտական միություններ միջազգային կազմակերպության գլխավոր ասամբլեայի անդամ:
• 1994թ.՝ Միջազգային ինժիներական ակադեմիայի պատվավոր անդամ:
• 1994թ.՝ «Արարատ» միջազգային ակադեմիայի պատվավոր անդամ (Փարիզ):
• 1995թ.՝ Ինֆորմատիկայի միջազգային ակադեմիայի անդամ:
• 1995թ.՝ Պորտուգալական պատմության ակադեմիայի անդամ:
• 1995թ.՝ Ինֆորմացիայի վերմշակման միջազգային ֆեդերացիայի գլխավոր ասամբլեայի անդամ:
• 2003թ.՝ ՌԳԱ արտասահմանյան անդամ:
• Գիտելիքների համազգային ակադեմիայի անդամ:
• Ռազմական գիտությունների ակադեմիայի անդամ:
• «Էլիտա» միջազգային ակադեմիայի անդամ:
• Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի անդամ:
• Հայաստանի ինժիներների ակադեմիայի անդամ:

Պարգևներ

• 1952թ.՝ «Մարտական ծառայության» մեդալ:
• 1965, 1976, 1986՝ Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան:
• 1971թ.՝ Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան:
• 1971, 1981թթ.՝ ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ:
• 1981թ.՝ Լենինի շքանշան:
• 1986թ.՝ ՈւԽՍՀ Պետական մրցանակ:
• 2002թ.՝ ՌԴ բնական ԳԱ պատվավոր մեդալ:
• 2002թ.՝ Հաննովերի (Գերմանիա) բնական գիտությունների և արվեստների ինստիտուտի «Ոսկե թագ» աստղ:
• «Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշան:
• Եվրոպական «Պետրոս Մեծ» շքանշան:
• Ռուսաստանում հայերի միության ոսկե խաչ:
• Բրիլիանտազարդ «Արարատ» շքանշան:

Այլ

• Աշխատանքները վերաբերում են ռադիոտեղորոշման ռադիոէլեկտորնիկայի, հաշվիղ տեխնիկայի, կառավարման համակարգերի, արտադրական շարժընթացների ավտոմատացման սարքերի

և համակարգերի ստեղծման ու արտադրության մեջ ներդրման խնդիրներին:

Հրապարակումներ մամուլում

• Ֆադեյ Սարգսյանը միայն մի գործ անավարտ թողեց, Ա1+:
• Ֆադեյ Սարգսյանը 85 տարեկան է, Panorama.am

Մատենագիտություն

• Սարգսյան Ֆ.Տ., Մաթեմատիկական մեքենաներ: Գիտությունը Հայաստանում 50 տարում. - Եր. - 1973. - էջ 100:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Սովետական միության կոմունիստական կուսակցության XXVI համագումարին ներկայացվող "ՍՍՀՄ տնտեսական ու սոցիալական զարգացման 1981-1985 թվականների և մինչև 1990 թվականն ընկած ժամանակաշրջանի հիմնական ուղղությունները" ՍՄԿԿ Կենտկոմի նախագծի մասին: Զեկուցում կոմկուսի XXVII համագումարին 1981 թ. հունվարի 23-ին.- Եր.: Հայաստան. - 1981.- 48 էջ:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., ՍՄԿԿ XXVII համագումարին ներկայացվող "ՍՍՀՄ տնտեսական և սոցիալական զարգացման 1986-1990 թվականների և մինչև 2000 թվականն ընկած ժամանակաշրջանի հիմնական ուղղությունները" ՍՄԿԿ Կենտկոմի նախագծի մասին: Զեկուցում XXVIII համագումարին. 1986թ. հունվարի 25-ին. - Եր.: Հայաստան. - 1986. - 33 էջ:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Ազգային ակադեմիայի ողջույնը/ Սիլվա Կապուտիկյանի ծննդյան 75-ամյակի առթիվ: Գրական թերթ. - 1994. - 4 նոյեմբեր:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի հիսուն տարին: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 1994. - № 1-2. - էջ 7-14. - Ամփոփումը՝ ռուս., անգլ.:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Աբայ Կունաբաևի ծննդյան 150-ամյակի առթիվ: Նպատակ. - 1995. - սեպտեմբեր № 15:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Վահագն Դավթյանը մեր օրերի մեջ: Նոր դար. - 1996. - 28 փետրվար:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Մեծ գիտնականը, հայրենասեր քաղաքացին/ Վ. Համբարձումյանի մահվան առթիվ: Պատմա--բանասիրական հանդես. - № 1. - էջ 9-11:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., "Պատմա-բանասիրական հանդեսի" գլխավոր խմբագիր, ակադեմիկոս Մկրտիչ Ներսիսյանին: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 1997 - № 2. - էջ 299-300:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Վ. Հ. Համբարձումյանի ծննդյան 90-ամյակը: Պատմա -բանասիրական հանդես. - 1998. - № 3 - էջ 7-9:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Հիշատակի խոսք/ Մկրտիչ Գեղամի Ներսիսյանի մասին: Պատմա - բանասիրական հանդես. - 1999. - № 1 - էջ 5-6:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Սիլվա Կապուտիկյան-80: Գիտություն. - 1999. - փետրվար., թիվ 3. - էջ 1:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Կյանքի դասերը: Գիտություն. - Եր. - 2000.- 265 էջ, 11թ. նկար.:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Սերգեյ Սարինյանի ծննդյան 75-ամյակի առթիվ: Գիտություն. - 2000. - 18 հունվար:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Уроки жизни/ Воспоминания: Ер.: Гитутюн. - 2002. - 307 с., 16л. ил.
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիան այսօր: Լրաբեր Հասարակական գիտությունների. - 2003. - № 3. - էջ 218-223:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիան այսօր: Հայաստանի Հանրապետություն ԳԱԱ-ն 60 տարում. - Եր.: Գիտություն. - 2003. - էջ 5-31:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիան 60 տարեկան է: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 2003. - № 3. - էջ 3-13:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Սանկտ-Պետերբուրգի հիմնադրման 300-ամյակի առթիվ/ 2003թ. մայիսի 7-ին. Բացման խոսք: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 2003. - № 2. - էջ 3-4:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Национальная академия наук Республики Армения/ Национальная академия наук Республики Армения за 60 лет: Ер.: Гитутюн. - 2003. - С. 5-30.
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Уроки жизни/ Воспоминания: 2-е. изд. - Ер.: Гитутюн. - 2005.- 336 с. [40] л. ил.
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Նա երևույթ էր մեր ազգի համար/ Ակադ. Ա Լ. Շահինյանի մասին.Արտաշես Լիպարիտ Շահինյան. Գիտնականը, հայրենասերը, ուսուցչապետը: Եր.: Գիտություն. - 2006. - էջ 31-32:
• Սարգսյան Ֆ.Տ., Կյանքի դասերը/ Հուշեր: 3-րդ հրատ. - Եր.: Էդիտ-Պրինտ. - 2007. - 320 էջ + 32 էջ ներդիր, նկար.:

Տե՛ս նաև

• Ով ով է.հայեր (կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
• Հակոբյան Մ., Արժանավոր համալրում/ ԳԱ նորընտիր թղթակից անդամներով: Սովետական Հայաստան. - 1971. - № 7. - էջ 7-11:
• Սարգսյան Ֆադեյ Տաճատի: Հայկական սովետական հանրագիտարան. - Եր.- 1984.-Հ. 10.- էջ 226:
• Սթոյան Ռ. Վ., Ֆ. Տ. Սարգսյան/ Ծննդյան 70-ամյակի առթիվ/: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 1994. - № 1-2. - էջ 267-270:
• ՀՀ ԳԱԱ պրեզիդենտ, ակադեմիկոս/ Ծննդյան 75-ամյակի առթիվ/: Տեղեկագիր ՀՀ ԳԱԱ. Տեխն. գիտ. - 1998. - Հ. 51, № 2. - էջ 252-254:
• ՀՀ ԳԱԱ նախագահության ողջույնը ակադեմիայի պրեզիդենտ Ֆադեյ Սարգսյանին: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 1998. - № 3. - էջ 10-11:
• Քոչարյան Ռոբերտ, Հայաստանի Հանրապետության Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի պարոն Ֆադեյ Սարգսյանին/ Ֆ. Տ. Սարգսյանի ծննդյան 75-ամյակի առթիվ/: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 1998. - № 3. - Էջ 10:
• Ակադեմիկոս Ֆ. Տ. Սարգսյան/ Ծննդյան 80-ամյակի առթիվ/: Լրաբեր հասարակական գիտությունների. - 2003. - № 3. - էջ 230-232:
• ՀՀ ԳԱԱ պրեզիդենտ, ակադեմիկոս, Ֆ. Սարգսյանի ծննդյան 80-ակյակին նվիրված նիստ: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 2003. - № 3. - էջ 301-303:
• Համբարձումյան Ս., Գիտնականը և քաղաքացին/ Ֆ. Ս. Սարգսյանի ծննդյան 80-ամյակի առթիվ: Պատման-բանասիրական հանդես. - 2003. - № 3. - էջ 14-16:
• Սարգսյան Ֆադեյ Տաճատի: Հայկական համառոտ հանրագիտարան. - 2003. - Հ. 4. - էջ 368:
• Սարգսյան Ֆադեյ Տաճատի: Հայաստանի Հանրապետություն. - Եր. - 2003. - էջ 107:
• Ֆադեյ Սարգսյան: Ազգ. - 2010. - 12 հունվարի. - Մահախոսական:
• Ֆադեյ Տաճատի Սարգսյան: Գիտություն. - 2010. - № 1. – հունվար:
• Ֆադեյ Տաճատի Սարգսայն: Գիտության աշխարհում. - 2010. - № 1. - էջ 6-7:
• Месяц Г. А., Президенту Национальной Академии наук Республики Армении Фадею Саркисяну/ К 75-летию со дня рождения/: Ист-филол. журн./ НАН РА. -1998. - № 3. - С. 11-12.
• К 80-летию со дня рождения академика Фадея Тачатовича Саркисяна: Известия НАН РА. Техн. наук. - 2003. - Т. 56, № 3. - С. 530-532.
• Саркисян Фадей Тачатович: Краткая российская энциклопедия.- 2004. - Т. 3. - С. 112.
• Ֆ. Սարգսյան, ՀՀ ԳԱԱ պաշտոնական կայք:
• Ֆ. Սարգսյան, Dasaran.am:
• Ֆ. Սարգսյանի ծննդյան 75-ամյակի առթիվ, ՀՀ ԳԱԱ:
• Ֆ. Սարգսյանի ծննդյան 80-ամյակի առթիվ, ՀՀ ԳԱԱ:
• ՀՀ վարչապետի որոշումը Ֆ. Սարգսյանի թաղման մասին:
• Ֆ. Սարգսյան, ՀՀ Ազգային ժողով: