Հովհան Մայրավանեցի
| Հովհան Մայրավանեցի | |
| Ованнес Майраванеци | |
| |
| Այլ անուններ: | Մայրագոմեցի |
| Անգլերեն: | Hovhan Mayravaneci |
| Հայերեն: | Հովհան Մայրավանեցի |
| Ծննդյան տարեթիվը: | 572-650 |
| Ծննդավայրը: | Գետաբեկ, Գարդման գավառ |
| Համառոտ տվյալներ: Փիլիսոփա-աստվածաբան: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Ծնվել է մոտ 572-650 թթ. Գարդման գավառի Գետաբեկ գյուղում:
Աշխատանքային գործունեություն
- Եղել է Դվինի Սուրբ Գրիգոր եկեղեցու փակակալը (ավագ լուսարարապետ):
- 621-628թթ.՝ Կոմիտաս Ա Աղցեցու տեղապահը:
Այլ
- Պայքարել է Հայաստանում քաղկեդոնականության տարածման դեմ:
- 634թ. ընդհարվել է Եզր Ա Փառաժնակերտցու հետ, (վերջինս Կարինում բյուզանդական կայսր Հերակլիոսի հետ բանակցությունների ժամանակ ստիպված ընդունել էր քաղկեդոնականություն), որի հետևանքով բանադրվել է և արտաքսվել Դվինից:
- Ապաստանել է Բջնիի Մայրավանքում (որը Եզր կաթողիկոսն արհամարհանքով հորջորջել է Մայրագոմ), ապա՝ Գարդմանի Գետաբեկ գյուղում:
- Քարոզել է ծայրահեղ անապականություն (այս տեսությունից սկիզբ է առել մայրագոմեցիների աղանդը՝ նրա աշակերտ Սարգսի գլխավորությամբ):
- «Խրատ վարուցը» սխալմամբ հրատարակվել է «Տեառն Յոհաննու Մանդակունւոյ Հայոց հայրապետի ճառք» խորագրով, 1836:
- Ենթադրվում է, որ Կոմիտաս Ա Աղցեցու հետ մասնակցել է «Կնիք հավատո» ժողովածուի կազմմանը։
- Հովհան Մայրավենցին VII դարի հայ հասարակական մտքի առաջավոր ներկայացուցիչ է։ Իր սոցիալ-քաղաքական հայացքներով նա փորձել է միջին գիծ գտնել հակաֆեոդալական և ֆեոդալական գաղափարախոսության միջև։ Ձգտել է բացահայտել իրավազանցության այն բարոյական պատճառները, որոնք, նրա կարծիքով, պայմանավորում են սոցիալական հարաբերությունների սրումը, հակաֆեոդալական շարժումների առաջացումը։
- «Մեղք» հասկացության մեջ ներառելով ոչ միայն կրոնա-բարոյական, այլ նաև սոցիալական բովանդակություն՝ դերազանցություն, նա կարծում է, որ այն կարող է պատճառել բազում թշվառություն և տառապանք, ինչպես իրեն՝ սուբյեկտին, այնպես էլ շրջապատին, որովհետև այն ունի ոչ միայն անձնական, այլև հասարակական նշանակություն։ Մեղքը մարդուն օտարում է ինքն իրենից, շրջապատից, ողջ հասարակությունից և նրան տանում է սոցիալական մեկուսացման։ Ֆեոդալական դասերի բաժանման հիմքում նա դրել է երկու սկզբունք՝ գույքային և իրավական, որոնց համապատասխան հասարակությունը բաժանել է հարուստների ու աղքատների, իշխողների և ենթարկվողների։
- Նա փորձել է ապացուցել, որ սոցիալական անհավասարությունը (և գույքային տարբերությունները) չունի աստվածային ծագում, որ հարստությունը որոշ մարդկանց մոտ ագահության և հարստահարության, մյուսների մոտ՝ եռանդուն աշխատանքի կամ ժառանգության արդյունք է։ Նա խարազանում է հարուստներին, իսկ աղքատներին կոչ է անում հեռու մնալ ըմբոստությունից և պայքարից։ Սակայն, նա միաժամանակ կարծում է, որ սոցիալական շերտավորումները, իրենց բացասական հետևանքով հանդերձ, անխուսափելի և անհրաժեշտ են։ Նա իդեալական և ցանկալի հասարակություն է համարում նախնական քրիստոնեական համայնքները, ուր բացակայել է մասնավոր սեփականությունը։
Մատենագիտություն
- Հովհան Մ., Խրատ վարուց, բարոյախոսական գրվածք:
- Հովհան Մ., Վերլուծութիւն կաթողիկէ եկեղեցւոյ եւ որ ի նման յաւրինեալ կարգաց, եկեղեցական խորհրդածեսերի մեկնություն:
- Հովհան Մ., Հաւատարմատ:
- Հովհան Մ., Նոյեմակ:
- Հովհան Մ., Ողբ, չափածո երկ:
- Հովհան Մ., Աղոթք:
Տե՛ս նաև
- Ով ով է.հայեր(կենսագրական հանրագիտարան:Երկու հատորով),ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ,Երևան,Հայկական հանրագիտարան հրատ.,Հ.1,Աբալյան-Ղուշչյան,2005: