Թեոդորոս Ռշտունի
| Թեոդորոս Ռշտունի | |
| Теодорос Рштуни | |
| |
| Անգլերեն: | Teodoros Rshtuni |
| Հայերեն: | Թեոդորոս Ռշտունի |
| Մահվան տարեթիվը: | 654 |
| Մահվան վայրը: | Դամասկոս, Սիրիա |
| Համառոտ տվյալներ: Հայոց իշխան, սպարապետ՝ 628թ.-ից, մարզպան՝ 634թ.-ից: | |
Բովանդակություն
Կենսագրություն
Մահացել է 654թ. Սիրիայի Դամասկոս քաղաքում:
Աշխատանքային գործունեություն
- Հայոց իշխան:
- 628թ.-ից՝ սպարապետ:
- 634թ.-ից՝ մարզպան:
- 640թ./641թ.՝ Հայաստանի կառավարիչ:
Ձեռքբերումներ
- 640թ./641թ.՝ Բյուզանդիան Թ. Ռ-ուն շնորհել է պատրիկի և կյուրապաղատի տիտղոսներ:
Այլ
- Սասանյան պետության քայքայումից (637) հետո Հայաստանը հռչակել է անկախ, իսկ 639թ. վերամիավորել նաև Բյուզանդիային ենթակա հայկական գավառները:
պատրիկի և կյուրապաղատի տիտղոսներ ու նրան ճանաչել Հայաստանի կառավարիչ:
- Թ. Ռշտունին ամրացրել է Հայաստանի բերդերը, հզորացրել Հայոց այրուձին և հաջողությամբ դիմակայել արաբ նվաճողներին:
- Դժգոհելով Թ. Ռշտունու ինքնուրույն քաղաքականությունից՝ բյուզանդական Կոստաս կայսրը 646թ. Հայոց իշխան է ճանաչել ոմն Թովմայի, որը Կոտայքում դավադրաբար կալանավորել է Թ. Ռշտունուն և ուղարկել Կոստանդնուպոլիս: Կայսրը, երկյուղելով հայերի դժգոհությունից, Թ. Ռշտունուն կրկին հաստատել է իր պաշտոնին և փորձել քաղկեդոնական դավանանք պարտադրել հայերին: Սակայն 648թ. Դվինում գումարված ժողովը մերժել է կայսեր առաջարկը:
- Կայսրության նոր խարդավանքներին դիմակայելու համար Թ. Ռշտունին իր շուրջն է համախմբել Հայոց, Աղվանից և Քարթլիի իշխող վերնախավերին, ապա 652թ. ձեռնտու պայմանագիր է կնքել Ասորիքի արաբ կառավարիչ Մուավիայի հետ:
- Ճանաչելով խալիֆայության գերիշխանությունը՝ Թ.Ռշտունին երեք տարով երկիրն ազատել է հարկերից, պահպանել Հայոց այրուձին և ինքնուրույնությունը՝ կառավարման բոլոր հարցերում:
- Թ. Ռշտունին և նրա որդի Վարդը արաբական 7 հազարանոց զորախմբի օգնությամբ հաղթել են Հայաստան խուժած բյուզանդական զորքերին և հասել մինչև Տրապիզոն:
- 652թ. պայմանագիրը վերահաստատելու հույսով Թ. Ռշտունին 1800 մեծատոհմիկ պատանդների հետ մեկնել է Դամասկոս, որտեղ էլ վախճանվել է:
- Թաղված է Աղթամարում:
Հրապարակումներ մամուլում
Տե՛ս նաև
- Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով), ՀՀ խմբ. հանձնաժողով՝ Հ. Մ. Այվազյան (գլխ. խմբագիր) և ուրիշներ, Երևան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Հ.1, Աբալյան-Ղուշչյան, 2005:
- Mark Whittow, «The Making of Byzantium, 600—1025», University of California Press, 1996.
- ԹԵՈԴՈՐՈՍ ՌՇՏՈւՆԻ:
- Рштуни Теодорос:
- Britannica: The Mamikonians and Bagratids.
- Теодорос Рштуни.
- РШТУНИ Теодорос.